Refleksyjny podmiot w świecie społecznym. O paradygmacie i założeniach socjologii interpretacyjnej
Słowa kluczowe:
fenomenologia; interakcjonizm symboliczny; paradygmat interpretacyjny; refleksyjność; świat życia
Abstrakt
W artykule analizowane jest użycie Thomasa Kuhna koncepcji paradygmatu w socjologii, przedstawianej w XX wieku jako nauka wieloparadygmatyczna. Kwestionowana jest jedność tzw. paradygmatu interpretacyjnego oraz omawiane jest przekształcanie orientacji interpretacyjnych w socjologii wskutek oddziaływania postmodernizmu i krytycznej teorii praxis. Problematyka refleksyjności podmiotu i intersubiektywności świata życia, mająca swoje źródła w pragmatyzmie i fenomenologii, dyskutowana jest na tle nowych dążeń do rekonstrukcji socjologii systematycznej.
Bibliografia
Abel T.: Podstawy teorii socjologicznej, tłum. A. Bentkowska, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1977.
Abel T.: Systematic Sociology in Germany. Critical Analysis of Some Attempts to Establish Sociology as an Independent Science, New York: Columbia University Press 1929.
Abel T.: The Operation Called Verstehen, „American Journal of Sociology”, 1948, nr 54, s. 211-218.
Abel T.: Verstehen I and Verstehen II, „Theory and Decision. An International Journal for Philosophy and Methodology of the Social Sciences”, 1975, nr 6, s. 99-102.
Alexander J.C.: Znaczenia społeczne. Studia z socjologii kulturowej, tłum. S. Burdziej, J. Gądecki, Kraków: NOMOS 2010.
Archer M.S.: The Reflexive Imperative in Late Modernity, Cambridge: Cambridge University Press 2012.
Augustyn Św.: Wyznania, tłum Z. Kubiak, Kraków: Znak 2001.
Bachmann-Medick D.: Cultural Turns. Nowe kierunki w naukach o kulturze, tłum. K. Krzemieniowa, Warszawa: Oficyna Naukowa 2012.
Barbour I.G.: Mity, modele, paradygmaty. Studium porównawcze nauk przyrodniczych i religii, tłum. M. Krośniak, Kraków: Znak 1984.
Berger P.L., Luckmann T.: The Social Construction of Reality: A Treatise in the Sociology of Knowledge, Garden City: Anchor Books 1966.
Burrell G., Morgan G.: Sociological Paradigms and Organisational Analysis. Elements of the Sociology of Corporate Life, London: Heinemann 1979.
Chomczyński P.: Paradygmat interpretatywny (Interpretative Paradigm), w: Słownik socjologii jakościowej, red. K.T. Konecki, P. Chomczyński, Warszawa: Difin 2012, s. 211-214.
Chudy W.: Rozwój filozofowania a „pułapka refleksji”, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1995.
Donati P., Archer M.S.: The Relational Subject, Cambridge: Cambridge University Press 2015.
Eco U.: Czytanie świata, tłum. M. Woźniak, Kraków: Znak 1999.
Fuchs S.: The Professional Quest for Truth. A Social Theory of Science and Knowledge, Albany, NY: SUNY 1992.
Geertz C.: Interpretacja kultur. Wybrane eseje, tłum. M. Piechaczek, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2005.
Giddens A.: New Rules of Sociological Method: A Positive Critique of Interpretative Sociologies, London: Hutchinson 1976.
Hałas E.: Etyczne dylematy Verstehen w socjologii. Teodora Abla spotkanie z nazizmem, „Zagadnienia Naukoznawstwa”, 2003, nr 1-2, s. 77-93.
Hałas E.: Interakcjonizm symboliczny. Społeczny kontekst znaczeń, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2012.
Hałas E.: Introduction, w: Life-World, Intersubjectivity and Culture. Contemporary Dilemmas, red. E. Hałas, Frankfurt am Main: Peter Lang 2016, s. 9-18.
Hałas E.: Jakie nowe zasady metody socjologicznej? O wielości socjologii interpretacyjnych, w: W kręgu socjologii interpretatywnej – zastosowanie metod jakościowych, red. J. Leoński, A. Kołodziej-Durnaś, Szczecin: Economicus 2005, s. 7-25.
Hałas E.: Refleksyjność jako zasada i problem teorii społecznej, „Zagadnienia Naukoznawstwa”, 2011, nr 2, s. 191-202.
Kuhn T.: The Structure of Scientific Revolutions, Chicago: The Chicago University Press 1962.
Latour B.: We Have Never Been Modern, Cambridge: Harvard University Press 1993.
Lofland J., Snow D.A., Anderson L., Lofland L.H.: Analiza układów społecznych. Przewodnik metodologiczny po badaniach jakościowych, tłum. A. Kordasiewicz, S. Urbańska, M. Żychlińska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2006.
Methods of Interpretive Sociology, red. M. David, vol. I-IV, Thousand Oaks: Sage 2010.
Mead G.H.: Selected Writings, red. A.J. Reck, Chicago: The University of Chicago Press 1964.
Morgan G.: Obrazy organizacji, tłum. Z. Wiankowska-Ładyka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1999.
Porpora D.V.: Reconstructing Sociology. The Critical Realist Approach, Cambridge: Cambridge University Press 2015.
Ritzer G.: Paradigm, w: Encyclopedia of Social Theory, red. G. Ritzer, vol. II, Thousand Oaks: Sage 2005, s. 543-544.
Ritzer G.: Sociology: A Multiple Paradigm Science, Boston: Allyn and Bacon 1980.
Schütz A.: Collective Papers, t. II: Studies in Social Theory, The Hague: Martinus Nijhoff 1971.
Sciulli D.: Reconsidering Blumer’s Corrective Against the Excesses of Functionalism, „Symbolic Interaction”, 2 (1988), s. 69-84.
Sharrock W.: Paradigms of Social Science, w: Encyclopedia of Philosophy and the Social Sciences, red. B. Caldis, vol. II, Thousand Oaks: Sage 2013, s. 701-702.
Srubar I.: Phenomenology, w: Encyclopedia of Social Theory, red. G. Ritzer, vol. II, Thousand Oaks: Sage 2005, s. 557-561.
Turner J.H.: Struktura teorii socjologicznej, tłum. J. Szmatka, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1985.
Verhoeven J.C.: Phenomenological „Verstehen” and Interactionist „Understanding”: Similarities and Differences, w: Verstehen and Pragmatism. Essays in Interpretative Sociology, red. H.J. Helle, Frankfurt am Main: Peter Lang 1991, s. 105-124.
Weber M.: O niektórych kategoriach socjologii rozumiejącej, w: Z. Krasnodębski, M. Weber, Warszawa: Wiedza Powszechna 1999, s. 119-147.
Weber M.: Some Categories of Interpretive Sociology, „The Sociological Quarterly”, 1987, nr 22, s. 151-180.
Wiley N.: The Semiotic Self, Cambridge: Polity Press 1994.
Wilson T.P.: Conceptions of Interaction and Forms of Sociological Explanation, „American Sociological Review”, 35 (1970), s. 697-709.
Wilson T.P.: Normative and Interpretive Paradigm in Sociology, w: Understanding Everyday Life, red. J.D. Douglas, London: Routledge and Kegan Paul 1974, s. 57-79.
Znaniecki F.: Metoda socjologii, tłum. E. Hałas, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2008.
Abel T.: Systematic Sociology in Germany. Critical Analysis of Some Attempts to Establish Sociology as an Independent Science, New York: Columbia University Press 1929.
Abel T.: The Operation Called Verstehen, „American Journal of Sociology”, 1948, nr 54, s. 211-218.
Abel T.: Verstehen I and Verstehen II, „Theory and Decision. An International Journal for Philosophy and Methodology of the Social Sciences”, 1975, nr 6, s. 99-102.
Alexander J.C.: Znaczenia społeczne. Studia z socjologii kulturowej, tłum. S. Burdziej, J. Gądecki, Kraków: NOMOS 2010.
Archer M.S.: The Reflexive Imperative in Late Modernity, Cambridge: Cambridge University Press 2012.
Augustyn Św.: Wyznania, tłum Z. Kubiak, Kraków: Znak 2001.
Bachmann-Medick D.: Cultural Turns. Nowe kierunki w naukach o kulturze, tłum. K. Krzemieniowa, Warszawa: Oficyna Naukowa 2012.
Barbour I.G.: Mity, modele, paradygmaty. Studium porównawcze nauk przyrodniczych i religii, tłum. M. Krośniak, Kraków: Znak 1984.
Berger P.L., Luckmann T.: The Social Construction of Reality: A Treatise in the Sociology of Knowledge, Garden City: Anchor Books 1966.
Burrell G., Morgan G.: Sociological Paradigms and Organisational Analysis. Elements of the Sociology of Corporate Life, London: Heinemann 1979.
Chomczyński P.: Paradygmat interpretatywny (Interpretative Paradigm), w: Słownik socjologii jakościowej, red. K.T. Konecki, P. Chomczyński, Warszawa: Difin 2012, s. 211-214.
Chudy W.: Rozwój filozofowania a „pułapka refleksji”, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1995.
Donati P., Archer M.S.: The Relational Subject, Cambridge: Cambridge University Press 2015.
Eco U.: Czytanie świata, tłum. M. Woźniak, Kraków: Znak 1999.
Fuchs S.: The Professional Quest for Truth. A Social Theory of Science and Knowledge, Albany, NY: SUNY 1992.
Geertz C.: Interpretacja kultur. Wybrane eseje, tłum. M. Piechaczek, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2005.
Giddens A.: New Rules of Sociological Method: A Positive Critique of Interpretative Sociologies, London: Hutchinson 1976.
Hałas E.: Etyczne dylematy Verstehen w socjologii. Teodora Abla spotkanie z nazizmem, „Zagadnienia Naukoznawstwa”, 2003, nr 1-2, s. 77-93.
Hałas E.: Interakcjonizm symboliczny. Społeczny kontekst znaczeń, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2012.
Hałas E.: Introduction, w: Life-World, Intersubjectivity and Culture. Contemporary Dilemmas, red. E. Hałas, Frankfurt am Main: Peter Lang 2016, s. 9-18.
Hałas E.: Jakie nowe zasady metody socjologicznej? O wielości socjologii interpretacyjnych, w: W kręgu socjologii interpretatywnej – zastosowanie metod jakościowych, red. J. Leoński, A. Kołodziej-Durnaś, Szczecin: Economicus 2005, s. 7-25.
Hałas E.: Refleksyjność jako zasada i problem teorii społecznej, „Zagadnienia Naukoznawstwa”, 2011, nr 2, s. 191-202.
Kuhn T.: The Structure of Scientific Revolutions, Chicago: The Chicago University Press 1962.
Latour B.: We Have Never Been Modern, Cambridge: Harvard University Press 1993.
Lofland J., Snow D.A., Anderson L., Lofland L.H.: Analiza układów społecznych. Przewodnik metodologiczny po badaniach jakościowych, tłum. A. Kordasiewicz, S. Urbańska, M. Żychlińska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2006.
Methods of Interpretive Sociology, red. M. David, vol. I-IV, Thousand Oaks: Sage 2010.
Mead G.H.: Selected Writings, red. A.J. Reck, Chicago: The University of Chicago Press 1964.
Morgan G.: Obrazy organizacji, tłum. Z. Wiankowska-Ładyka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1999.
Porpora D.V.: Reconstructing Sociology. The Critical Realist Approach, Cambridge: Cambridge University Press 2015.
Ritzer G.: Paradigm, w: Encyclopedia of Social Theory, red. G. Ritzer, vol. II, Thousand Oaks: Sage 2005, s. 543-544.
Ritzer G.: Sociology: A Multiple Paradigm Science, Boston: Allyn and Bacon 1980.
Schütz A.: Collective Papers, t. II: Studies in Social Theory, The Hague: Martinus Nijhoff 1971.
Sciulli D.: Reconsidering Blumer’s Corrective Against the Excesses of Functionalism, „Symbolic Interaction”, 2 (1988), s. 69-84.
Sharrock W.: Paradigms of Social Science, w: Encyclopedia of Philosophy and the Social Sciences, red. B. Caldis, vol. II, Thousand Oaks: Sage 2013, s. 701-702.
Srubar I.: Phenomenology, w: Encyclopedia of Social Theory, red. G. Ritzer, vol. II, Thousand Oaks: Sage 2005, s. 557-561.
Turner J.H.: Struktura teorii socjologicznej, tłum. J. Szmatka, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1985.
Verhoeven J.C.: Phenomenological „Verstehen” and Interactionist „Understanding”: Similarities and Differences, w: Verstehen and Pragmatism. Essays in Interpretative Sociology, red. H.J. Helle, Frankfurt am Main: Peter Lang 1991, s. 105-124.
Weber M.: O niektórych kategoriach socjologii rozumiejącej, w: Z. Krasnodębski, M. Weber, Warszawa: Wiedza Powszechna 1999, s. 119-147.
Weber M.: Some Categories of Interpretive Sociology, „The Sociological Quarterly”, 1987, nr 22, s. 151-180.
Wiley N.: The Semiotic Self, Cambridge: Polity Press 1994.
Wilson T.P.: Conceptions of Interaction and Forms of Sociological Explanation, „American Sociological Review”, 35 (1970), s. 697-709.
Wilson T.P.: Normative and Interpretive Paradigm in Sociology, w: Understanding Everyday Life, red. J.D. Douglas, London: Routledge and Kegan Paul 1974, s. 57-79.
Znaniecki F.: Metoda socjologii, tłum. E. Hałas, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2008.
Opublikowane
2020-05-05
Dział
Artykuły
Copyright (c) 2016 Roczniki Nauk Społecznych
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
