Psychospołeczne funkcjonowanie dorosłych dzieci migrantów zarobkowych na podstawie metody psychorysunku

  • Julia Gorbaniuk Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Słowa kluczowe: dorosłe dziecko w rodzinie migracyjnej; metody projekcyjne; psychospołeczne funkcjonowanie dziecka

Abstrakt

Artykuł prezentuje wyniki badań porównawczych dwóch grup osób dorosłych – 48 osób, które w dzieciństwie doświadczyły rozłąki z jednym rodzicem lub obojgiem rodziców z powodu migracji zarobkowej, oraz 48 osób, w historii których nie zaistniała długotrwała rozłąka z rodzicem w okresie dzieciństwa. Grupa badawcza oraz grupa kontrolna były dobrane komplementarnie z uwzględnieniem takich zmiennych, jak: wiek, płeć, miejsce zamieszkania oraz wykształcenie. Długość rozłąki z jednym lub obydwojgiem rodziców w grupie badawczej (dorosłych dzieci migrantów) wyniosła od 3 do 7 lat.

Badania zostały zrealizowane za pomocą wywiadu standaryzowanego opracowanego przez autorkę na potrzeby niniejszych badań oraz metody projekcyjnej – psychorysunku z instrukcją „Moja rodzina pochodzenia”, z uwzględnieniem perspektywy „teraźniejszości”. Osoba badana miała za zadanie przedstawić na rysunku swoją rodzinę – rodziców i dorosłe rodzeństwo jako grupę rodzinną i aktualne relacje pomiędzy jej członkami. Na podstawie literatury przedmiotu opracowano kwestionariusz oceny rysunku pt. „Moja rodzina” z uwzględnieniem sześciu kategorii psychospołecznego funkcjonowania jednostki: waloryzacja lub dewaloryzacja (dziecka, ojca, matki) w stosunku do innych osób; osamotnienie; jakość emocjonalności dziecka wyrażona poprzez przedstawienie siebie na rysunku; poziom niepokoju dziecka wyrażającego się poprzez projekcję w rysunku; agresja skumulowana w postaci przedstawionej na rysunku oraz gotowość do komunikacji z rodzicem przebywającym za granicą/pozostającym w domu. Analiza ilościowa i jakościowa zgromadzonego materiału pozwoliła na ustalenie długotrwałych skutków zaistniałej rozłąki.

Bibliografia

Baran S.: Ojcostwo wobec współczesnych zagrożeń i wyzwań, w: Wokół rodziny. Wychowanie – Kultura – Społeczeństwo, red. A. Garbacz, G. Grzybek, Rzeszów: Bonus Liber 2011, s. 71-91.
Braun-Gałkowska M.: Poznanie systemu rodzinnego, Lublin: Wydawnictwo KUL 2007.
Danilewicz W.: Rodzina ponad granicami. Transnarodowe doświadczenie wspólnoty, Białystok: Trans Humana 2010.
Danilewicz W.: Rodzina wśród ponowoczesnych dylematów, w: Oblicza współczesności w perspektywie pedagogiki społecznej, red. W. Danilewicz, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 2009, s. 181-198.
Gizicka D., Gorbaniuk J., Szyszka M.: Rodzina w sytuacji rozłąki migracyjnej, Lublin: Wydawnictwo KUL 2010.
Hall C.S., Lindzey G.: Teorie osobowości, Warszawa: PWN 2001.
Kawczyńska-Butrym Z.: Rodzina w migracji zarobkowej, w: Sytuacja rodziny we współczesnym społeczeństwie – doświadczenia Europy Środkowo-Wschodniej, red. J. Gorbaniuk, Lublin: Wydawnictwo EL-Press 2007, s. 63-70.
Kozdrowicz E., Walczak B.: Postawy wychowawcze rodziców-migrantów w percepcji dzieci, „Pedagogika Społeczna” 2008, nr 3, s. 163-182.
Lachowska B., Braun-Gałkowska M.: Agresja u dzieci i jej ekspresja w rysunku rodziny, w: Rysunek projekcyjny jako metoda badań psychologicznych, red. M. Łaguna, B. Lachowska, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2003, s. 97-124.
Łaguna M., Gałkowska A.: Społeczne aspekty obrazu siebie w rysunku projekcyjnym „Ja-wśród ludzi”, w: Rysunek projekcyjny jako metoda badań psychologicznych, red. M. Łaguna, B. Lachowska, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2003, s. 124-150.
Maciarz A.: Sieroctwo duchowe dzieci, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 1991, nr 6, s. 242-244.
Markowski K.: Economic Aspects of Migration, w: Migration – a Challenge to the 21st Century, red. M. Zięba, Lublin: Wydawnictwo EL-Press 2008.
Młyński J., Szewczyk W.: Migracje zarobkowe Polaków. Badania i refleksje, Tarnów: Biblios 2010.
Myers D.G.: Psychologia, Poznań: Zysk i S-ka 2003.
Oleszkowicz A., Senejko A.: Psychologia dorastania. Zmiany rozwojowe w dobie globalizacji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2013.
Węgierski Z.: Dysfunkcjonalność i patologia rodzin a sieroctwo społeczne, w: Pedagogika opiekuńcza, przeszłość – teraźniejszość – przyszłość, red. E. Jundził, R. Pawłowska, Gdańsk: Harmonia 2008, s. 105-118.
Zorraquino J.C.: Depresja u dzieci i młodzieży, Kraków: ESPE 2002.
Opublikowane
2020-05-05
Dział
Artykuły