Sociology of Morality – an Empirical Science of Moral Phenomena and Processes Occurring in Communities of Different Scales

  • Andrzej Tarczyński Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz
Keywords: morality; sociology of morality; methodological relativism; values and evaluating in sociology; social change and morality

Abstract

Sociology of morality as a subdiscipline of sociology has a particular position, as it is rarely represented either in Poland or in other countries, even those that have a rich sociological tradition. The main reason for this situation are two kinds of difficulties that sociologists face when they study moral facts and phenomena. The first source of troubles is the very defining of the range of the concept of morality. Another key question is the necessity to work out and to use in practice such a methodological formula that can protect a sociologist of morality from falling into ethical dogmatism, and at the same time will not allow him to make the mistake of moral sociologism (i.e. recognizing the actual state that he finds as a binding norm).

The research attitude of a sociologist of morality emphasizes pluralism (environmental, cultural, historical) and changeability of moral form as well as shows the dynamics of morality within a longer period. At the same time on the ground of sociology of morality various forms of “reference to values” occur. For a representative of sociology of morality the necessity to separate the empirical facts he finds from an interpretation of these facts relativized to his own views of morality remains the key problem.

Despite the existence of these differences in opinions about defining morality that can be seen between particular researchers developing this discipline allows to understand better the mechanisms ensuring balance and continuation in social life as well as making a precise diagnosis of the existing state and to interpret more fully the trends and changes occurring in the postmodernist society.

References

Beck U., Giddens A., Lash S.: Modernizacja refleksyjna, Warszawa: PWN 2009.

Durkheim E.: O podziale pracy społecznej, tłum. K. Wakar, Warszawa: PWN 2002.

Giddens A.: Nowoczesność i tożsamość. Ja i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, tłum. A. Szulżycka, Warszawa: PWN 2001.

Kiciński K.: Marii Ossowskiej socjologia moralności. Analiza wybranych problemów, w: Socjologia moralności, red. K. Kiciński, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 1984, s. 9-56.

Kiciński K.: Orientacje moralne społeczeństwa polskiego, w: Kondycja moralna społeczeństwa polskiego, red. J. Mariański, Kraków: WAM 2002, s. 369-403.

Lasch C.: Bunt elit, tłum. D. Rodziewicz, Kraków: Wyd. Platan 1997.

Mariański J.: Między sekularyzacją a ewangelizacją. Wartości prorodzinne w świadomości młodzieży szkół średnich, Lublin: TN KUL 2003.

Mariański J.: W poszukiwaniu sensu życia. Szkice socjologiczno-pastoralne, Lublin: TN KUL 1990.

Mariański J.: Między sekularyzacją a ewangelizacją. Wartości prorodzinne w świadomości młodzieży szkół średnich, Lublin: TN KUL 2003.

Mariański J.: Socjologia moralności, Lublin: Wydawnictwo KUL 2006.

Mariański J.: Socjologia moralności w służbie społeczeństwa, w: Socjologia jako służba społeczna. Pamięci Władysława Kwaśniewicza, red. K. Gorlach, M. Niezgoda, Z. Seręga, Kraków: Wyd. UJ 2007, s. 21-35.

Mariański J.: Czego socjolog moralności może nauczyć się z prac W. Kwaśniewicza, w: Socjologia jako służba społeczna, s. 195-200.

Mariański J.: Moralność jako fakt społeczny, „Socjologia Religii” 6(2008), s. 11-35.

Mariański J.: Religia w społeczeństwie nowoczesnym. Studium socjologiczne, Warszawa: Oficyna Naukowa 2010.

Mariański J.: Sens życia, wartości, religia. Studium socjologiczne, Lublin: Wyd. KUL 2013.

Mariański J.: Kontrowersje wokół relacji religii i moralności. Tożsamość czy rozbieżność. Studium socjologiczne, Toruń: Wyd. A. Marszałek 2014.

Ossowska M.: Podstawy nauki o moralności, Warszawa: „Czytelnik” 1947.

Ossowska M.: O człowieku moralności i nauce. Miscellanea, Warszawa: PWN 1983.

Ossowska M.: Socjologia moralności. Zarys zagadnień, Warszawa: PWN 1986.

Pawełczyńska A.: Relatywizm moralny a wartości bezwzględne, w: Wartości i ich przemiany, red. A. Pawełczyńska, Warszawa: Wyd. Archidiecezji Warszawskiej 1992, s. 12-29.

Pawlik W.: Grzech. Studium z socjologii moralności, Kraków: Nomos 2007.

Podgórecki A., Kwaśniewski J., Łoś M., Kurczewski J.: Poczucia prawne i moralne społeczeństwa, Warszawa: Wyd. Radia i Telewizji 1968.

Podgórecki A., Kojder A.: Ewolucja świadomości prawnej i postaw moralnych społeczeństwa polskiego, Warszawa: Komitet ds. Radia i Telewizji 1972.

Published
2020-05-14
Section
Articles