Twórczość streetartowa Timofeya Radyi jako komunikowanie wartości i wyraz protestu

Słowa kluczowe: Rosja, Timofey Radya, street art, komunikacja, wartości, protest

Abstrakt

Tekst dotyczy ważnego obszaru komunikacji i kultury w Rosji, jakim jest street art. Wobec systemowego ograniczania wolności słowa w tym kraju w ostatnich latach sztuka ulicy stanowi ważny ekwiwalent wypowiedzi na tematy społeczne, polityczne, a także jako sposób wyrażenia protestu. Te aspekty obecne są w twórczości artysty młodego pokolenia Timofeya Radyi z Jekaterynburga, okrzykniętego „rosyjskim Banksym”. Jego prace cenione są w kraju i za granicą. W niniejszym tekście analizie typologicznej i ikonologicznej poddane zostały jego najważniejsze prace pod kątem komunikowania wartości społecznych, politycznych, filozoficznych i estetycznych. Artykuł jest całkowicie nowatorski – nie posiada analogów zarówno w literaturze rosyjskiej, jak i światowej. Aktualność poruszanych treści ma związek z eskalacją napięć w Rosji i poza jej granicą (wojna z Ukrainą).

Bibliografia

Abazhury Timofeya Radyi uberut s prospekta Lenina, E1.ru, 21.01.2013, https://www.e1.ru/text/gorod/2013/01/21/52676851/ [dostęp: 12.01.2022].

Agkm (2014), Soczi 2014 za miesiąc. „Połowę budżetu zjadła korupcja”, Polskie Radio 24.pl 7.01.2014, https://www.polskieradio24.pl/5/3/Artykul/1018248,Soczi-2014-za-miesiac-Polowe-budzetu-zjadla-korupcja [dostĘp: 13.01.2022].

Antonova I. (2016), Timofey Radya: proyekt „pervyye polosy”, Interesno o Yekaterinburge „Uralnash”, 2016, http://ural-n.ru/p/s-dnem-kosmonavtiki.html#!prettyPhoto [dostęp: 4.07.2021].

Baratashvili T. (2013), The Message of Street Art. Street Art as Commodity and Communication Tools, Ankara.

Borodacheva M. (2017), Timofey Radya – New East 100, The Calvert Journal 16. 08.2017, https://www.calvertjournal.com/features/show/8775/new-east-100-tima-radya-street-art [dostęp: 5.01.2020].

Chalfant H., Cooper M. (1984), Subway Art, London: Thames & Hudson.

Dobek-Ostrowska B. (1999), Podstawy komunikowania społecznego, Wrocław: Wydawnictwo AStRUM.

Gredina N. (2019), „Strana – gor’kij Kinder-syurpriz, a vnutri zabor i ryady OMON-a”. Yekaterinburskiy khudozhnik Timofey Radya – o zashchite gorodskogo skvera, ural’skom vzglade i otkaze ot legalnogo pablik-arta, Meduza 19.05.2019, https://meduza.io/feature/2019/05/19/strana-gorkiy-kinder-syurpriz-a-vnutri-zabor-i-ryady-omona [dostęp: 1.10.2021].

Guseynov G. (2003), Sovetskiye ideologemy v russkom diskursie 1990-ych, Moskva: Tri kvadrata.

Ignatova M. (2018), U Makarovskogo mosta snesyt starinnuyu stenu, kotoruyu Timofey Radya prevratil w art-ob’yekt, E1.ru 28.12.2018, https://www.e1.ru/text/realty/2018/12/28/65794961/ [dostęp: 13.03.2021].

Kogut K. (2011), Neuroestetyczne podejście do komunikacji ze sztuką, [w:] R. Polak (red.), Oblicza komunikowania wizualnego, Kraków–Rzeszów–Zamość: Konsorcjum Akademickie.

Krylov S.N. (2015), K voprosu formirovanya strit-arta kak napravlenya v iskusstve, [w:] V mire nauki iskusstva: voprosy filologii, iskusstvovedenya i kulturologii, Novosibirsk: SibAK.

Landry Ch. (2008), The Creative City. A Toolkit for Urban Innovators, sec. ed., London: Sterling.

Lewisohn C. (2008), Street art: the graffiti revolution, London: Tate Publishing.

Lynch K. (1988), A Theory of Good City Form, London–Cambridge: MIT Press.

Mailer N., Naar J. (1974), The Faith of Graffiti, New York: Esquire.

Manco T. (2002), Stencil Graffit, London: Thames & Hudson.

Mayakova O. (2018), Ne prosto text: Chto nuzhno znat’ o tvorchestve Timofeya Radi, Afisha Daily 8.06.2018, https://daily.afisha.ru/brain/9197-ne-prosto-tekst-chto-nuzhno-znat-o-tvorchestve-timofeya-radi/ [dostęp: 2.12.2021].

McCormick C., Seno E. (2010), Trespass: A History of Uncomissioned Urban Art, Cologne: Taschen.

McQuail D. (2007), Teoria komunikowania masowego, tłum. N. Buchholc, A. Szulżycka, Warszawa: PWN.

Mel’nik A. (2012), Timofey Radya: „nichego novogo – my pobedili”, Aktualno.ru 2012, http://aktualno.ru/news/view/nichego-novogo-my-pobedili-4164 [dostęp: 13.01.2020].

Niżyńska A. (2011), Street art jako alternatywna forma debaty publicznej w przestrzeni miejskiej, Warszawa: Trio.

Ponosov I.G. (2012), Pust’ vse uslyshat moye molchaniye, Video-konferenciya „Delaysammit”, Partizaning 2012, http://partizaning.org/?p=3207 [dostęp: 23.03.2020].

Potocka M.A. (2008), To tylko sztuka, Warszawa: Aletheia.

Potulski J. (2011), Rosja Putina – polityczny projekt budowy rosyjskiej państwowości, Nowa Polityka Wschodnia, nr 1 (1), s. 107-125.

Radya T. Vsyo chto ya znayu ob ulichnom iskusstve, https://all.t-radya.com/2/ [dostęp: 12.01.2022].

Rogalev Ye. Khudozhnik Timofey Radya – о tom, pochemu gorozhanie dolzhny vyyti na ulitsy, TheVillade, http://www.the-village.ru/village/city/city-interview/141743-radya [dostęp: 23.06.2019].

Samutina N. (2012), Ne tolko Benksy; strit – art w kontekste sovremennoy gorodskoy kultury, Novoye Literaturnoye Obozrenye. Neprikosnovennyi Zapas, nr 6(86), s. 221-244.

Shaydullina А.V. (2016), Street art w kul’turnom prostranstve goroda (magisterskaya dissertatsya), Yekaterynburg: Uralskyi Federalnyi Universitet Imeni Pervogo Prezidenta Rossii B.N. Yeltsyna.

Shtompel L.A. (2018), Delokalizatsiya publichnykh prostrantv sovremennogo goroda: Kul’turologicheskiy analiz, Vestnik Moskovskogo Gosudarstvennogo Universiteta Kul’tury i Isskustv, nr 6(86), s. 10-16.

Śliwowska A. (2008), Sztuka w procesie komunikacji kulturowej, [w:] B. Bączkowski, P. Gałkowski (red.), Komunikacja przez sztukę, komunikacja przez język, Poznań: Zakład Teorii i Filozofii Komunikacji.

Szewcowa L. (2007), Rosja przed nowym cyklem politycznym: paradoksy stabilności i petro-state, [w:] W. Konończuk (red.), Imperium Putina, Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego, s. 13-29.

Taborska H. (2005), Współczesna sztuka publiczna i nie-miejsca Warszawy – z Europą w tle, Kultura współczesna, nr 4, s. 14-33.

Timofei Radya wins first prize at New York art fair, The Calvert Journal 14.05.2013, https://www.calvertjournal.com/articles/show/929/timofei-radya-wins-first-prize-at-new-york-art-fair [dostęp: 12.01.2022].

Timofey Radya napisal zapisku Prezidentu… na ulichnom reklamnom shchite!, Ekburg.tv 4.03.2014, https://ekburg.tv/novosti/gorod/2014-03-04/timofej_radja_napisal_zapisku_prezidentuna_ulichnom_ reklamnom_shhite [dostęp: 12.01.2022].

Timofey Radya: drugaya storona medali, Partizaning 2014, http://partizaning.org/?p=8854 [dostęp: 28.09.2029].

Ural’skiye stritartery povtorili uspekh shchita «Vas na**li», PROPerm.ru 5.03.2012, https://properm.ru/news/society/38632/ [dostęp: 12.01.2022].

V Yekaterinburge razobrali rabotu khudozhnika Timofeya Radyi „Ya by obnial tebya, no ya prosto tekst”, Meduza 13.06.2021, https://meduza.io/feature/2019/05/19/strana-gorkiy-kinder-syurpriz-a-vnutri-zabor-i-ryady-omona [dostęp: 17.11.2021].

Vepreva, Timofey Radya, Text in Art. WordPress.com 22.12.2013, https://textinart.wordpress.com/2013/12/22/%D1%82%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D1%84%D0%B5%D0%B9-%D1% 80%D0%B0%D0%B4%D1%8F/ [dostęp: 2.12.2021].

Vilkitskaya V.G., О roli gorodskoy skulptury v arkhitekturno-prostranstvennoy srede Yekaterinburga XX-XXI vv., http://book.uraic.ru/project/conf/txt/005/archvuz14_pril/33/template_article-ar=K41-60-k46.htm [dostęp: 12.01.2020].

Opublikowane
2022-06-30
Dział
Artykuły