Filozoficzne i doktrynalne podstawy socjologicznej analizy osoby ludzkiej w pismach Leona Dyczewskiego

Arkadiusz Jabłoński

doi:10.18290/rns21491.7

Arkadiusz Jabłoński Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska https://orcid.org/0000-0001-8081-2217

DOI: https://doi.org/10.18290/rns21491.7

Słowa kluczowe: osoba, rodzina, kultura, socjologia, życie społeczne

Abstrakt

W artykule ukazano wybrane podstawy filozoficzne i doktrynalne myśli Leona Dyczewskiego dotyczącej różnych aspektów społecznego życia człowieka. Odpowiedziano na pytanie problemowe odnoszące się do tego, czy istnieją spójne podstawy ideowe refleksji socjologicznej lubelskiego socjologa. Argumentowano na rzecz tezy, że Dyczewski, korzystając z dorobku światowej socjologii, zachował spójność ideową dzięki uwzględnianiu w swoich analizach kategorii osoby ludzkiej. Wykazano, że nie uniknął on jednak pewnych napięć między traktowaniem człowieka jako osoby o metafizycznych podstawach bytowych a socjologicznym wymiarem osoby widzianej w relacji do innych osób.

Bibliografia

Baran K., Jurek K. (2018), Leona Dyczewskiego koncepcja kultury, [w:] M. Halicka, A. Szafranek, L. Dakowicz (red.), Mistrz i przyjaciel. Ojciec Profesor Leon Benigny Dyczewski OFMConv., Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 85-104.

Buttiglione R. (1994), Kilka uwag o sposobie czytania „Osoby i czynu”, [w:] K. Wojtyła, Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, Lublin,: Towarzystwo Naukowe KUL, s. 9-42.

Dyczewski L. (1994a), Ludzie starzy i starość w społeczeństwie i kulturze, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.

Dyczewski L. (1994b), Rodzina, społeczeństwo, państwo, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Dyczewski L. (1995), Kultura polska w procesie przemian, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Dyczewski L. (2002), Trwałość i zmienność kultury polskiej, Lublin: Oficyna Wydawnicza Wojewódzkiego Domu Kultury.

Dyczewski L. (2003), Rodzina twórcą i przekazicielem kultury, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Dyczewski L. (2011), Źródła wielkości, czyli o środowisku rodzinnym św. Maksymiliana Kolbego, Niepokalanów–Lublin: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów w Niepokalanowie.

Dyczewski L. (2012), Obrońca godności i praw człowieka, Częstochowa, Kuria Metropolitalna w Częstochowie, Tygodnik Katolicki „Niedziela”.

Dyczewski L. (2016), Kultura jednoczy i różnicuje, red. D. Wadowski, Lublin (mps).

Golka M. (2014), Czy można ukryć się przed kulturą medialną?, Opuscula Sociologica, nr 1, s. 5-14.

Hałas E. (1999), Socjologia a etyka społeczna w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1918-1998), [w:] E. Hałas (red.), Pomiędzy etyką a polityką. 80 lat socjologii w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1918-1998), Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, s. 13-14.

Jabłoński A. (2018a), Od filozofii społecznej do socjologii filozoficznej, [w:] W. Szymczak (red.), 100 lat socjologii w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II. Idee – Teorie – Badania, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, s. 21-44.

Jabłoński A. (2018b), Realistyczny ogląd społeczeństwa w socjologii Jana Turowskiego, [w:] M. Wódka, S. Fel (red.), Jan Turowski (1917-2006). Myśl socjologiczna, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 33-55.

Jabłoński A., J. Szymczyk (2020), Realist-axiological perspectives and images of social life. A century of sociology at the John Paul II Catholic University of Lublin, Berlin: Peter Lang.

Jabłoński A., W. Szymczak (2021), Aktywność obywatelska w kontekście modelu partycypacji społecznej. Socjologiczna aplikacja personalistycznych idei Karola Wojtyły, Przegląd Sejmowy, nr 1, s. 9-30.

Jan Paweł II (1983), O małżeństwie i rodzinie 1978-1982, wybór A. Wieczorek, T. Żeleźnik, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.

Kowalczyk S. (2005), Człowiek a społeczność. Zarys filozofii społecznej, Lublin: Wydawnictwo KUL.

Krąpiec M.A. (1979), Ja – człowiek. Zarys antropologii filozoficznej, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Mirek F. (1948), Zarys socjologii, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Rembierz M. (2018), Pedagogiczne perspektywy personalistycznej socjologii. Nurty pedagogicznej refleksji w badaniach i troskach społecznych Leona Dyczewskiego, [w:] M. Halicka, A. Szafranek, L. Dakowicz (red.), Mistrz i przyjaciel. Ojciec Profesor Leon Benigny Dyczewski OFMConv., Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 123-156.

Rodziński A. (1989), Osoba, moralność, kultura, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.

Rybicki P. (1963), Arystoteles. Początki i podstawy nauki o społeczeństwie, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Scruton R. (2000), Przewodnik po filozofii dla inteligentnych, tłum. S. Sowa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Scruton R. (2010a), Kultura jest ważna. Wiara i uczucie w osaczonym świecie, tłum. T. Bieroń, Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.

Scruton R. (2010b), Pożytki z pesymizmu i niebezpieczeństwa fałszywej nadziei, tłum. B. Bieroń, Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.

Strzeszewski C. (pseud. S. Jarocki) (1964), Katolicka Nauka Społeczna, Paris: Société d’Editions Internationales.

Szulich-Kałuża J. (2018), Wartość rodziny w dobie przemian społeczno-kulturowych w refleksji Leona Dyczewskiego, [w:] M. Halicka, A. Szafranek, L. Dakowicz (red.), Mistrz i przyjaciel. Ojciec Profesor Leon Benigny Dyczewski OFMConv., Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 57-74.

Szulich-Kałuża J. (2019), Kulturotwórcze konteksty komunikacji społecznej w ujęciu Leona Dyczewskiego, [w:] J. Szulich-Kałuża, O. Białek-Szwed (red.), Jakie media? Konteksty, badania, postulaty.

-lecie Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej KUL, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 32-46.

Szymański A. (1920), Bolszewizm, Poznań–Warszawa: Nakład Księgarni Św. Wojciecha.

Szymański A. (1938), Katolicka myśl społeczna w uchwałach synodu, Poznań: Naczelny Instytut Akcji Katolickiej.

Świątkiewicz W. (2018), Ojciec Profesor Leon Dyczewski OFMConv. jako nauczyciel i wychowawca; badacz kultury, [w:] M. Halicka, A. Szafranek, L. Dakowicz (red.), Mistrz i przyjaciel. Ojciec Profesor Leon Benigny Dyczewski OFMConv., Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 251-274.

Wojtyła K. (1969), Osoba i czyn, Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.

Wojtyła K. (1982), Miłość i odpowiedzialność, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Znaniecki F. (1974), Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości, Warszawa: PWN.