Ochrona zdrowia jako obowiązek państwa. Ewolucja polskiego ustroju konstytucyjnego w aspekcie przepisów dotyczących zdrowia

  • Piotr Romaniuk Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
  • Katarzyna Brukało Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Słowa kluczowe: ochrona zdrowia; konstytucja; polityka zdrowotna państwa; prawa socjalne

Abstrakt

Gwarancja prawa do zdrowia przeszła ewolucję zbieżną z historią nowożytnych ustrojów państwowych: od ujęcia indywidualistycznego aż po postrzeganie przez pryzmat podstawowych potrzeb socjalnych. Celem pracy jest przegląd konstytucji polskich w aspekcie unormowań determinujących kształt polityki zdrowotnej państwa. Zakreślono ewolucję treści odnoszących się do zdrowotnego aspektu zabezpieczenia społecznego, a także źródła regulacji charakteryzujących dzisiejszy model ustrojowy.

Polskie regulacje odnoszące się do zdrowia w ograniczonym zakresie pojawiły się w Konstytucji Marcowej, by ulec degradacji na mocy Konstytucji Kwietniowej. Było to zbieżne z ewolucją modelu ustrojowego, gdzie druga z wymienionych konstytucji stanowiła przejaw ciążenia ku autorytaryzmowi niechętnemu gwarancjom praw jednostkowych. Poszerzenie skali regulacji odnoszących się do polityki zdrowotnej nastąpiło w 1952 r. Konstytucja obecnie obowiązująca kontynuuje ujęcie zapoczątkowane w poprzednim modelu ustrojowym, jednak wykazując znamiona ewolucji w stronę ujmowania zdrowia przez pryzmat jego środowiskowych i behawioralnych determinantów. Należy oczekiwać dalszych zmian w tym kierunku.

Bibliografia

Ajnenkiel A., Polskie konstytucje, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1991.

Grzybowski K., Republika otoczona instytucjami socjalnymi (ze studiów nad Marksem – teoretykiem prawa konstytucyjnego), w: K. Grzybowski, Refleksje sceptyczne, t. II, Warszawa: Książka i Wiedza 1970, s. 198-202.

Jędrasik-Jankowska I., Ubezpieczenie społeczne, t. I: Część ogólna, Warszawa: Lexis Nexis 2003.

Kallas M. (red.), Konstytucje Polski, Warszawa: PWN 1980.

Kallas M. (red.), Historia ustroju Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2007.

Karski J.B., Promocja zdrowia z perspektywy ostatniej dekady XX wieku, w: J.B. Karski (red.), Promocja zdrowia, Warszawa: Wydawnictwo IGNIS 1999, s. 19-39.

Karski J.B., Promocja zdrowia i jej aktualne kierunki aktywności i rozwoju. Meandry rozwoju promocji zdrowia, „Sztuka Leczenia”, 16(2008), nr 1-2, s. 11-21.

Kluszczyńska Z., Koczur W., Rubel K., Szpor G., Szumlicz T., System ubezpieczeń społecznych. Zagadnienia podstawowe, Warszawa: Lexis Nexis 2006.

Komarnicki W., Ustrój państwowy Polski współczesnej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2006.

Konstytucja 3 Maja.

Konstytucja Marcowa, Dz.U. 1921, nr 44, poz. 267.

Konstytucja Kwietniowa, Dz.U. 1935, nr 30, poz. 227.

Konstytucja Lipcowa, Dz.U. 1952, nr 33, poz. 232.

Konstytucja z 2 IV 1997 r., Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483.

Konstytucja Światowej Organizacji Zdrowia, Dz.U. 1948, nr 61, poz. 477.

Lalonde M., A New Perspective on the Health of Canadians – A Working Document, Ottawa, April 1974, Ottawa: Ottawa Information Canada 1975.

Łaszewski R., Salmanowicz S., Historia ustroju Polski, Toruń: TNOiK Dom Organizatora 1995.

Miller M., Wysocki M.J., Cianciara D., Promocja zdrowia wobec reform systemu ochrony zdrowia w Polsce, „Przegląd Epidemiologiczny”, 57(2003), nr 3, s. 513-519.

Miller M., Zieliński A., Zdrowie publiczne – misja i nauka, „Przegląd Epidemiologiczny”, 56(2002), nr 4, s. 547-557.

Nosko J., O potrzebie ustawy o zdrowiu publicznym, „Zdrowie Publiczne”, 111(2001), s. 75-80.

Ottawa Charter for Health Promotion, „Health Promotion”, 1987, nr 1, s. 382-384.

Poździoch S., System zdrowotny, w: A. Czupryna, S. Poździoch, A. Ryś, W.C. Włodarczyk (red.), Zdrowie publiczne. Wybrane zagadnienia, t. I, Kraków: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne VERSALIUS 2000, s. 127-144.

Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 2997 z 16 XII 1972 r.

Romaniuk P., Syrkiewicz-Świtała M., Marketing ubezpieczeń zdrowotnych, w: M. Syrkiewicz-Świtała (red.), Marketing w ochronie zdrowia, Katowice: Wydawnictwo Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach 2011, s. 38-49.

Skrzydło W., Ustrój polityczny RP w świetle Konstytucji z 1997 roku, Kraków: Kantor Wydawniczy ZAKAMYCZE 2000.

Uchwała Konferencji Sztokholmskiej z 14 VI 1972 r.

Wersja skonsolidowana Traktatu o Unii Europejskiej oraz Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, Luksemburg 2010.

Wielka Encyklopedia PWN, t. XIX, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2003.

Winslow C.-E.A., The Untilled Fields of Public Health, „Science”, 51(1920), nr 1306, s. 23-33.

Włodarczyk W.C., Polityka zdrowotna w społeczeństwie demokratycznym, Kraków: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne VERSALIUS 1996.

Wysocki M., Miller M., Nowe zdrowie publiczne w perspektywie ostatnich 30 lat, „Zdrowie Publiczne”, 113(2003), nr 1-2, s. 3-7.

Ziembiński Z., Wartości konstytucyjne: zarys problematyki, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 1993.

Opublikowane
2020-05-14
Dział
Artykuły