Etyczne, metodologiczne i techniczne aspekty upowszechniania i archiwizacji danych jakościowych
Słowa kluczowe:
archiwizacja danych jakościowych; dylematy etyczne; problemy metodologiczne
Abstrakt
Zamierzeniem artykułu jest refleksja nad dylematami etycznymi, problemami metodologicznymi oraz zagrożeniami technologicznymi, a także praktycznymi rozwiązaniami dotyczącymi upowszechniania, przechowywania i dzielenia się materiałami empirycznymi gromadzonymi przez badaczy jakościowych, a następnie deponowanymi w specjalnie do tego celu utworzonych archiwach. W związku z tym poruszone zostały między innymi kwestie dotyczące ochrony dóbr osobistych badanych w zakresie prawa do autoryzacji oraz zabezpieczenia pozyskanych danych. Podstawą tych rozważań były doświadczenia własne autorów oraz literatura przedmiotu. Kwestie te zostały odnosione do realiów badań społecznych w Polsce, sytuując je w szerszym kontekście rozważań nad propozycjami i możliwościami, ale także obawami oraz wątpliwościami związanymi z archiwizowaniem danych jakościowych.
Bibliografia
Andrejuk K.: Prawne i etyczne aspekty archiwizacji badań socjologicznych, „Studia Socjologiczne” 2014, nr 3, s. 203-220.
Barnes C., Mercer G.: Niepełnosprawność, Warszawa: Wydawnictwo „Sic!” 2008.
Berger P., Luckmann T.: Społeczne tworzenie rzeczywistości, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1983.
Bishop L.: Re-using qualitative data: a little evidence, on-going issues and modest reflections, „Studia Socjologiczne” 2014, nr 3, s. 167-176.
Corti L.: Progress and Problems of Preserving and Providing Access to Qualitative Data for Social Research – The International Picture of an Emerging Culture, „Forum Qualitative Sozialforschung / Forum: Qualitative Social Research”, On-line Journal, 1(3)/2000, 58 paragraphs. Dostępny w Internecie: http://www.qualitative-research.net/fqs-texte/3-00/3-00corti-e.htm
Filipkowski P.: Po co archiwizować dane jakościowe i jak robią to inni, „ASK. Research&Methods” 2005, nr 14, s. 31-52.
Fink A.S.: The Role of the Researcher in the Qualitative Research Process. A Potential Barrier to Archiving Qualitative Data, „Forum Qualitative Sozialforschung /Forum: Qualitative Social Research” 1(3)/2000, 69 paragraphs. Dostępny w Internecie: http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:0114-fqs000344.
Flick U.: Projektowanie badania jakościowego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2010.
Geraghty R.: Attitudes to Qualitative Archiving in Ireland: Findings from a Consultation with the Irish Social Science Community, „Studia Socjologiczne” 2014, nr 3, s. 187-202.
Gibbs G.: Analizowanie danych jakościowych, przeł. M. Brzozowska-Brywczyńska, Warszawa: PWN 2011.
Glaser B.G., Strauss A.L.: Odkrywanie teorii ugruntowanej, przeł. M. Gorzko, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS 2009.
Gobo G.: Doing ethnography, Los Angeles–London–New Delhi–Singapore: Sage 2008.
Kajta J., Mrozowicki A.: Strategie życiowe robotników po 1989 roku – praktyczne i etyczne wyzwania archiwizacji kolekcji danych biograficznych, „Studia Socjologiczne” 2014, nr 3, s. 239-258.
Karkowska M.: Europejskie archiwa danych jakościowych, „Kultura i Społeczeństwo” 59(2015), s. 123-138.
Kaźmierska K.: Autobiograficzny wywiad narracyjny – kwestie etyczne i metodologiczne w kontekście archiwizacji danych, „Studia Socjologiczne” 2014, nr 3, s. 221-238.
Kodeks Etyki Socjologa, Uchwalony przez Walne Zgromadzenie Delegatów Polskiego Towarzystwa Socjologicznego dnia 25 marca 2012 r. Dostępny w Internecie: http://www.pts.org.pl/public/upload/kodeks.pdf
Konecki K.: Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2000.
Kubinowski D.: Idiomatyczność, synergia, emergencja. Rozwój badań jakościowych w pedagogice polskiej na przestrzeni XX i XXI wieku, Lublin: Wydawnictwo Makmed 2013.
Kumaniecka-Wiśniewska A.: Kim jestem? Tożsamość kobiet upośledzonych umysłowo, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 2006.
Kvale S.: InterViews. Wprowadzenie do jakościowego wywiadu badawczego, Białystok: Trans Humana 1994.
Mauthner N.S.: Digital Data Sharing: A Genealogical and Performative Perspective, „Studia Socjologiczne” 2014, nr 3, s. 177-186.
Metody badań jakościowych, red. N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, t. I, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2009.
Męcfal S.: Problemy badań terenowych – wybrane kwestie metodologiczne, praktyczne oraz etyczne przy badaniu zjawisk „trudnych”, „Przegląd Socjologiczny” 2012, nr 1, s. 155-178.
Niedbalski J.: Niepełnosprawność intelektualna w perspektywie badań socjologicznych. Rozważania nad zastosowaniem metod jakościowych, w: Metody, techniki i praktyka badań społecznych, red. A. Bąk, Ł. Kubisz-Muła, Bielsko-Biała: ATH w Bielsku-Białej 2009, s. 199-216.
Niedbalski J.: Odkrywanie CAQDAS. Wybrane bezpłatne programy komputerowe wspomagające analizę danych jakościowych, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2013.
Niedbalski J.: Żyć i pracować w domu pomocy społecznej. Socjologiczne studium interakcji personelu z upośledzonymi umysłowo podopiecznymi, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2013.
Prus R.: Approaching the study of human group life: Symbolic Interaction and Ethnographic Inquiry, w: Ethnography as Human Lived Experience, red. M. Lorenz, P. Robert, W. Shaffir, Toronto: Copp Clark Longman Ltd. 1994.
Silverman D.: Interpretacja danych jakościowych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2007.
Straczuk J., Filipkowski P.: Archiwizacja danych jakościowych. Wprowadzenie, „Studia Socjologiczne” 2014, nr 3, s. 161-166.
Ślęzak I.: Metodologiczne problemy badań nad zjawiskami ‘trudnymi’ na przykładzie prostytucji, [w:] Metody, techniki i praktyka badań społecznych, red. A. Bąk, Ł. Kubisz-Muła, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe ATH 2009, s. 181-198.
Ślęzak I.: Praca kobiet świadczących usługi seksualne w agencjach towarzyskich. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2016.
Ślęzak I.: Ryzyko i gra. Relacje rodzinne a tożsamość kobiet prostytuujących się, w: Pejzaże tożsamości. Teoria i empiria w perspektywie interdyscyplinarnej, red. E. Litak, R. Furman, H. Bożek, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2011, s. 211-224.
Zakrzewska-Manterys E.: Upośledzeni umysłowo. Poza granicami człowieczeństwa, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2010.
Barnes C., Mercer G.: Niepełnosprawność, Warszawa: Wydawnictwo „Sic!” 2008.
Berger P., Luckmann T.: Społeczne tworzenie rzeczywistości, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1983.
Bishop L.: Re-using qualitative data: a little evidence, on-going issues and modest reflections, „Studia Socjologiczne” 2014, nr 3, s. 167-176.
Corti L.: Progress and Problems of Preserving and Providing Access to Qualitative Data for Social Research – The International Picture of an Emerging Culture, „Forum Qualitative Sozialforschung / Forum: Qualitative Social Research”, On-line Journal, 1(3)/2000, 58 paragraphs. Dostępny w Internecie: http://www.qualitative-research.net/fqs-texte/3-00/3-00corti-e.htm
Filipkowski P.: Po co archiwizować dane jakościowe i jak robią to inni, „ASK. Research&Methods” 2005, nr 14, s. 31-52.
Fink A.S.: The Role of the Researcher in the Qualitative Research Process. A Potential Barrier to Archiving Qualitative Data, „Forum Qualitative Sozialforschung /Forum: Qualitative Social Research” 1(3)/2000, 69 paragraphs. Dostępny w Internecie: http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:0114-fqs000344.
Flick U.: Projektowanie badania jakościowego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2010.
Geraghty R.: Attitudes to Qualitative Archiving in Ireland: Findings from a Consultation with the Irish Social Science Community, „Studia Socjologiczne” 2014, nr 3, s. 187-202.
Gibbs G.: Analizowanie danych jakościowych, przeł. M. Brzozowska-Brywczyńska, Warszawa: PWN 2011.
Glaser B.G., Strauss A.L.: Odkrywanie teorii ugruntowanej, przeł. M. Gorzko, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS 2009.
Gobo G.: Doing ethnography, Los Angeles–London–New Delhi–Singapore: Sage 2008.
Kajta J., Mrozowicki A.: Strategie życiowe robotników po 1989 roku – praktyczne i etyczne wyzwania archiwizacji kolekcji danych biograficznych, „Studia Socjologiczne” 2014, nr 3, s. 239-258.
Karkowska M.: Europejskie archiwa danych jakościowych, „Kultura i Społeczeństwo” 59(2015), s. 123-138.
Kaźmierska K.: Autobiograficzny wywiad narracyjny – kwestie etyczne i metodologiczne w kontekście archiwizacji danych, „Studia Socjologiczne” 2014, nr 3, s. 221-238.
Kodeks Etyki Socjologa, Uchwalony przez Walne Zgromadzenie Delegatów Polskiego Towarzystwa Socjologicznego dnia 25 marca 2012 r. Dostępny w Internecie: http://www.pts.org.pl/public/upload/kodeks.pdf
Konecki K.: Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2000.
Kubinowski D.: Idiomatyczność, synergia, emergencja. Rozwój badań jakościowych w pedagogice polskiej na przestrzeni XX i XXI wieku, Lublin: Wydawnictwo Makmed 2013.
Kumaniecka-Wiśniewska A.: Kim jestem? Tożsamość kobiet upośledzonych umysłowo, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 2006.
Kvale S.: InterViews. Wprowadzenie do jakościowego wywiadu badawczego, Białystok: Trans Humana 1994.
Mauthner N.S.: Digital Data Sharing: A Genealogical and Performative Perspective, „Studia Socjologiczne” 2014, nr 3, s. 177-186.
Metody badań jakościowych, red. N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, t. I, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2009.
Męcfal S.: Problemy badań terenowych – wybrane kwestie metodologiczne, praktyczne oraz etyczne przy badaniu zjawisk „trudnych”, „Przegląd Socjologiczny” 2012, nr 1, s. 155-178.
Niedbalski J.: Niepełnosprawność intelektualna w perspektywie badań socjologicznych. Rozważania nad zastosowaniem metod jakościowych, w: Metody, techniki i praktyka badań społecznych, red. A. Bąk, Ł. Kubisz-Muła, Bielsko-Biała: ATH w Bielsku-Białej 2009, s. 199-216.
Niedbalski J.: Odkrywanie CAQDAS. Wybrane bezpłatne programy komputerowe wspomagające analizę danych jakościowych, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2013.
Niedbalski J.: Żyć i pracować w domu pomocy społecznej. Socjologiczne studium interakcji personelu z upośledzonymi umysłowo podopiecznymi, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2013.
Prus R.: Approaching the study of human group life: Symbolic Interaction and Ethnographic Inquiry, w: Ethnography as Human Lived Experience, red. M. Lorenz, P. Robert, W. Shaffir, Toronto: Copp Clark Longman Ltd. 1994.
Silverman D.: Interpretacja danych jakościowych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2007.
Straczuk J., Filipkowski P.: Archiwizacja danych jakościowych. Wprowadzenie, „Studia Socjologiczne” 2014, nr 3, s. 161-166.
Ślęzak I.: Metodologiczne problemy badań nad zjawiskami ‘trudnymi’ na przykładzie prostytucji, [w:] Metody, techniki i praktyka badań społecznych, red. A. Bąk, Ł. Kubisz-Muła, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe ATH 2009, s. 181-198.
Ślęzak I.: Praca kobiet świadczących usługi seksualne w agencjach towarzyskich. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2016.
Ślęzak I.: Ryzyko i gra. Relacje rodzinne a tożsamość kobiet prostytuujących się, w: Pejzaże tożsamości. Teoria i empiria w perspektywie interdyscyplinarnej, red. E. Litak, R. Furman, H. Bożek, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2011, s. 211-224.
Zakrzewska-Manterys E.: Upośledzeni umysłowo. Poza granicami człowieczeństwa, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2010.
Opublikowane
2020-05-05
Dział
Artykuły
Copyright (c) 2016 Roczniki Nauk Społecznych
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
