Powstanie i status zasady zrównoważonego rozwoju
Słowa kluczowe:
katolicka nauka społeczna; zasada etyczno-społeczna; zrównoważony rozwój
Abstrakt
Celem artykułu jest analiza procesu kształtowania się zrównoważonego rozwoju jako nowej zasady etyczno-społecznej oraz ustalenie jej statusu. Punktem wyjścia jest wykazanie, że w katolickiej nauce społecznej występują różne katalogi zasad etyczno-społecznych. Ich różnorodność i dynamika wskazuje na istnienie przesłanek, na podstawie których oficjalne podmioty nauczania społecznego Kościoła katolickiego oraz specjaliści w teoretycznej refleksji odczytują i formułują nowe zasady etyczno-społeczne. W artykule ukazany zostaje proces wyłaniania się nowych zasad etyczno-społecznych, który w historii KNS już niejednokrotnie unaocznił prawidłowość, że refleksja specjalistów zajmujących się KNS niekiedy wyprzedza nauczanie społeczne Kościoła hierarchicznego i inspiruje do formułowania nowych stwierdzeń. W tym kontekście podjęta zostaje próba zrekonstruowania etapów kształtowania się nowej zasady etyczno-społecznej zrównoważonego rozwoju oraz ukazania, jaki jest jej status na gruncie KNS.
Bibliografia
Anzenbacher A.: Wprowadzenie do chrześcijańskiej etyki społecznej, Kraków: Wydawnictwo WAM 2010.
Baumgartner A., Korff W.: Sozialprinzipien als ethische Baugesetzlichkeiten moderner Gesellschaft: Personalität, Solidarität und Subsidiarität, w: Handbuch der Wirtschaftsethik, Verhältnisbestimmung von Wirtschaft und Ethik, red. W. Korff, Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus 1999, s. 225-237.
Bollati R.: Allargare gli orizzonti dell’umano. Un approccio alla Dottrina Sociale della Chiesa, Milano: Vita e pensiero 2012.
Brundtland-Kommission (WCED): Our Common Future, 1987.
Carlowitz von H.C.: Sylvicultura oeconomica oder Haußwirthliche Nachricht und Naturmäßige Anweisung zur Wilden Baum-Zucht, Leipzig: Johann Friedrich Braun 1713.
Christliche Sozialethik – Architektur einer jungen Disziplin. Akademischer Festakt zum 85. Geburtstag von Wilhelm Korff, red. M. Vogt, München: Verlag Lutz Garnies 2012.
Chwaszcz J., Niewiadomska I., Fel S., Wiechetek M., Palacz-Chrisidis A.: Innowacyjne narzędzia do diagnozy potencjału readaptacyjnego osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i zawodowym, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2015.
Cingolani R.: Un’enciclica che dà alto valore alla scienza, „Avvenire” 48(2015), nr 144, z 19.06.2015, s. 6.
Ciszek M.: „Ekologizm” jako nowy nurt polityczny. Implikacje filozoficzno-etyczne, „Studia Ecologiae et Bioethicae” 8(2010), nr 2, s. 45-51.
Fel S.: Ksiądz Profesor Franciszek Janusz Mazurek – uczony i nauczyciel akademicki, w: Godność osoby ludzkiej w społeczeństwie i gospodarce, red. S. Fel, M. Wódka, Lublin: Wydawnictwo KUL 2014, s. 9-27.
Grasso E.: La dottrina sociale della Chiesa. Origini e sviluppi, principi e fondamentali, Bologna: Editrice Missionaria Italiana 2011.
Höffner J.: Chrześcijańska nauka społeczna, Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy 1993.
Konferencja Narodów Zjednoczonych „Środowisko i Rozwój”, Zasady ogólnych praw i obowiązków, Rio de Janeiro 1992.
Kongregacja ds. Wychowania Katolickiego, Wskazania dotyczące studiów i nauczania doktryny społecznej Kościoła w ramach formacji kapłańskiej, „L’Osservatore Romano” 10(1989), nr 7, s. 10-12.
Koperek J.: Dobro wspólne, w: Słownik społeczny, red. B. Szlachta, Kraków: WAM 2004, s. 139-146.
Korff W.: Leitideen verantworteter Technik, „Stimmen der Zeit” 207(1989), z. 4, s. 253-266.
Kupny J.: Podstawowe zasady życia społecznego, w: Katolicka nauka społeczna. Podstawowe zagadnienia z życia społecznego i politycznego, red. S. Fel, J. Kupny, Katowice: Księgarnia św. Jacka 2007, s. 76-87.
Mariański J.: Troska Kościoła o ochronę środowiska naturalnego, w: Katolicka nauka społeczna. Podstawowe zagadnienia z życia gospodarczego, red. J. Kupny, S. Fel, Katowice: Księgarnia św. Jacka 2003, s. 202-218.
Marx R., Wulsdorf H.: Christliche Sozialethik. Konturen – Prinzipien – Handlungsfelder, Paderborn: Bonifatius 2002.
Mazur J.: Afirmacja dobra wspólnego. Katolicka nauka społeczna propozycją dla polityki, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2015.
Münk H.J.: Nachhaltige Entwicklung und Soziallehre, „Stimmen der Zeit” 216(1998), s. 231-245.
Münk H.J.: Retinität als neues Sozialprinzip?, w: Auf neue Art Kirche sein. Wirklichkeiten – Herausforderung – Wandlungen, red. W. Schreer, G. Steins, München: Don Bosco 1999, s. 540-550.
Núñez M.: I principi della dottrina sociale della Chiesa. Una lettura dalla prospettiva della libertà, „Ricerche Teologiche” 24(2013), nr 2, s. 333-370.
Papieska Rada Iustitia et Pax, Kompendium Nauki Społecznej Kościoła, Kielce: Jedność 2005.
Piwowarski W.: ABC katolickiej nauki społecznej, Pelplin: Wydawnictwo Diecezjalne 1993.
Piwowarski W.: Państwo, w: Słownik katolickiej nauki społecznej, red. W. Piwowarski, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX i Wydawnictwo Misjonarzy Klaretynów PALABRA 1993, s. 124-126.
Piwowarski W.: Podstawowe społeczne zasady prawa naturalnego, „Roczniki Filozoficzne” 11(1963), z. 2, s. 111-121.
Piwowarski W.: Zasada pomocniczości w encyklice „Pacem in terris”, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 12(1965), z. 3, s. 79-94.
Podgórski R.A.: Historia myśli społecznej. Od antyku do współczesności, Poznań: CONTACT 2012.
Prüfer P.: Socjologia moralności a katolicka nauka społecznej, w: Leksykon socjologii moralności, red. J. Mariański, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS 2015, s. 744-751.
Rat der Evangelischen Kirche in Deutschland und der Deutschen Bischofskonferenz, Für eine Zukunft in Solidarität und Gerechtigkeit, Hannover–Bonn 1997.
Sobór Watykański II, Gaudium et spes, Wrocław 1985.
Strzeszewski Cz.: Katolicka nauka społeczna, Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1994.
Sutor B.: Nachhaltigkeit: neues Sozialprinzip oder Zukunftsdimension des Gemeinwohls?, „Stimmen der Zeit” 230(2012), z. 9, s. 617-625.
Szymczyk J.: Zasada dobra wspólnego a urządzenia życia społeczno-politycznego, w: Godność osoby ludzkiej w społeczeństwie i gospodarce, red. S. Fel, M. Wódka, Lublin: Wydawnictwo KUL 2014, s. 405-420.
Veith W.: Nachhaltigkeit, w: Christliche Sozialethik, red. M. Heimbach-Steins, Regensburg: Verlag Friedrich Pustet 2004, s. 302-314.
Vogt M.: Christliche Umweltethik, w: Ein Gott für die Menschen, red. B. Lothar, K. Bopp, N. Wolff, München: Don Bosco 2002, s. 253-263.
Vogt M.: Das Konzept der Nachhaltigkeit, w: Handbuch der Katholischen Soziallehre. Im Auftrag der Görres-Gesellschaft zur Pflege der Wissenschaft und der Katholischen Sozialwissenschaftlichen Zentralstelle, red. A. Rauscher, J. Althammer, W. Bergsdorf, O. Depenhauer, Berlin: Dunckler & Humbolt 2008, s. 411-419.
Vogt M.: Nachhaltigkeit – ein neues Sozialprinzip?, w: Sozialprinzipien. Leitideen in einer sich wandelnden Welt, red. A. Baumgartner, G. Putz, Innsbruck: Tyrolia 2001, s. 142-159.
Vogt M.: Nachhaltigkeit theologisch-ethisch, w: Prinzip Nachhaltigkeit: Ethische Fragen im interdisziplinären Diskurs, red. M. Vogt, F. Uekötter, D. Mike, München: Münchner Kompetenzzentrum Ethik 2013, s. 25-46.
Vogt M.: Prinzip Nachhaltigkeit. Ein Entwurf aus theologisch-ethischer Perspektive, München: Oekom Verlag 2009.
Vogt M.: Prinzipiell und doch konkret: Nachhaltigkeit als sozialethisches Prinzip, w: Nachhaltigkeit als Prinzip für die Zukunft, red. Institut für Bildung und Entwicklung im Caritasverband der Erzdiözese München und Freising, München: Don Bosco 2003, s. 16-30.
Vogt M.: Ratinität, w: Lexikon der Bioethik, red. W. Korff, Bd. III, Gütersloh: Gütersloher Verlaghaus 1998, s. 209-210.
Vogt M.: Zasada zrównoważonego rozwoju i jego realizacja w Niemczech, wykład wygłoszony dnia 9.05.2014 r. w czasie V Chrześcijańskiego Tygodnia Społecznego w Lublinie, tłum. M. Hułas, http://ordosocialis.de/pdf/M.Vogt/Das_Prinzip_Nachhaltigkeit-pol.pdf [dostęp: 04.11.2015].
Wojtyla K.: La dottrina sociale della Chiesa – intervista di Vittorio Possenti (1978), Roma: Lateran University Press 2003.
Wulsdorf H., Schärtl T.: Nachhaltigkeit. Vom Schlagwort zum Prinzip, „Ethica” 12(2004), s. 137-162.
Baumgartner A., Korff W.: Sozialprinzipien als ethische Baugesetzlichkeiten moderner Gesellschaft: Personalität, Solidarität und Subsidiarität, w: Handbuch der Wirtschaftsethik, Verhältnisbestimmung von Wirtschaft und Ethik, red. W. Korff, Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus 1999, s. 225-237.
Bollati R.: Allargare gli orizzonti dell’umano. Un approccio alla Dottrina Sociale della Chiesa, Milano: Vita e pensiero 2012.
Brundtland-Kommission (WCED): Our Common Future, 1987.
Carlowitz von H.C.: Sylvicultura oeconomica oder Haußwirthliche Nachricht und Naturmäßige Anweisung zur Wilden Baum-Zucht, Leipzig: Johann Friedrich Braun 1713.
Christliche Sozialethik – Architektur einer jungen Disziplin. Akademischer Festakt zum 85. Geburtstag von Wilhelm Korff, red. M. Vogt, München: Verlag Lutz Garnies 2012.
Chwaszcz J., Niewiadomska I., Fel S., Wiechetek M., Palacz-Chrisidis A.: Innowacyjne narzędzia do diagnozy potencjału readaptacyjnego osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i zawodowym, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2015.
Cingolani R.: Un’enciclica che dà alto valore alla scienza, „Avvenire” 48(2015), nr 144, z 19.06.2015, s. 6.
Ciszek M.: „Ekologizm” jako nowy nurt polityczny. Implikacje filozoficzno-etyczne, „Studia Ecologiae et Bioethicae” 8(2010), nr 2, s. 45-51.
Fel S.: Ksiądz Profesor Franciszek Janusz Mazurek – uczony i nauczyciel akademicki, w: Godność osoby ludzkiej w społeczeństwie i gospodarce, red. S. Fel, M. Wódka, Lublin: Wydawnictwo KUL 2014, s. 9-27.
Grasso E.: La dottrina sociale della Chiesa. Origini e sviluppi, principi e fondamentali, Bologna: Editrice Missionaria Italiana 2011.
Höffner J.: Chrześcijańska nauka społeczna, Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy 1993.
Konferencja Narodów Zjednoczonych „Środowisko i Rozwój”, Zasady ogólnych praw i obowiązków, Rio de Janeiro 1992.
Kongregacja ds. Wychowania Katolickiego, Wskazania dotyczące studiów i nauczania doktryny społecznej Kościoła w ramach formacji kapłańskiej, „L’Osservatore Romano” 10(1989), nr 7, s. 10-12.
Koperek J.: Dobro wspólne, w: Słownik społeczny, red. B. Szlachta, Kraków: WAM 2004, s. 139-146.
Korff W.: Leitideen verantworteter Technik, „Stimmen der Zeit” 207(1989), z. 4, s. 253-266.
Kupny J.: Podstawowe zasady życia społecznego, w: Katolicka nauka społeczna. Podstawowe zagadnienia z życia społecznego i politycznego, red. S. Fel, J. Kupny, Katowice: Księgarnia św. Jacka 2007, s. 76-87.
Mariański J.: Troska Kościoła o ochronę środowiska naturalnego, w: Katolicka nauka społeczna. Podstawowe zagadnienia z życia gospodarczego, red. J. Kupny, S. Fel, Katowice: Księgarnia św. Jacka 2003, s. 202-218.
Marx R., Wulsdorf H.: Christliche Sozialethik. Konturen – Prinzipien – Handlungsfelder, Paderborn: Bonifatius 2002.
Mazur J.: Afirmacja dobra wspólnego. Katolicka nauka społeczna propozycją dla polityki, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2015.
Münk H.J.: Nachhaltige Entwicklung und Soziallehre, „Stimmen der Zeit” 216(1998), s. 231-245.
Münk H.J.: Retinität als neues Sozialprinzip?, w: Auf neue Art Kirche sein. Wirklichkeiten – Herausforderung – Wandlungen, red. W. Schreer, G. Steins, München: Don Bosco 1999, s. 540-550.
Núñez M.: I principi della dottrina sociale della Chiesa. Una lettura dalla prospettiva della libertà, „Ricerche Teologiche” 24(2013), nr 2, s. 333-370.
Papieska Rada Iustitia et Pax, Kompendium Nauki Społecznej Kościoła, Kielce: Jedność 2005.
Piwowarski W.: ABC katolickiej nauki społecznej, Pelplin: Wydawnictwo Diecezjalne 1993.
Piwowarski W.: Państwo, w: Słownik katolickiej nauki społecznej, red. W. Piwowarski, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX i Wydawnictwo Misjonarzy Klaretynów PALABRA 1993, s. 124-126.
Piwowarski W.: Podstawowe społeczne zasady prawa naturalnego, „Roczniki Filozoficzne” 11(1963), z. 2, s. 111-121.
Piwowarski W.: Zasada pomocniczości w encyklice „Pacem in terris”, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 12(1965), z. 3, s. 79-94.
Podgórski R.A.: Historia myśli społecznej. Od antyku do współczesności, Poznań: CONTACT 2012.
Prüfer P.: Socjologia moralności a katolicka nauka społecznej, w: Leksykon socjologii moralności, red. J. Mariański, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS 2015, s. 744-751.
Rat der Evangelischen Kirche in Deutschland und der Deutschen Bischofskonferenz, Für eine Zukunft in Solidarität und Gerechtigkeit, Hannover–Bonn 1997.
Sobór Watykański II, Gaudium et spes, Wrocław 1985.
Strzeszewski Cz.: Katolicka nauka społeczna, Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1994.
Sutor B.: Nachhaltigkeit: neues Sozialprinzip oder Zukunftsdimension des Gemeinwohls?, „Stimmen der Zeit” 230(2012), z. 9, s. 617-625.
Szymczyk J.: Zasada dobra wspólnego a urządzenia życia społeczno-politycznego, w: Godność osoby ludzkiej w społeczeństwie i gospodarce, red. S. Fel, M. Wódka, Lublin: Wydawnictwo KUL 2014, s. 405-420.
Veith W.: Nachhaltigkeit, w: Christliche Sozialethik, red. M. Heimbach-Steins, Regensburg: Verlag Friedrich Pustet 2004, s. 302-314.
Vogt M.: Christliche Umweltethik, w: Ein Gott für die Menschen, red. B. Lothar, K. Bopp, N. Wolff, München: Don Bosco 2002, s. 253-263.
Vogt M.: Das Konzept der Nachhaltigkeit, w: Handbuch der Katholischen Soziallehre. Im Auftrag der Görres-Gesellschaft zur Pflege der Wissenschaft und der Katholischen Sozialwissenschaftlichen Zentralstelle, red. A. Rauscher, J. Althammer, W. Bergsdorf, O. Depenhauer, Berlin: Dunckler & Humbolt 2008, s. 411-419.
Vogt M.: Nachhaltigkeit – ein neues Sozialprinzip?, w: Sozialprinzipien. Leitideen in einer sich wandelnden Welt, red. A. Baumgartner, G. Putz, Innsbruck: Tyrolia 2001, s. 142-159.
Vogt M.: Nachhaltigkeit theologisch-ethisch, w: Prinzip Nachhaltigkeit: Ethische Fragen im interdisziplinären Diskurs, red. M. Vogt, F. Uekötter, D. Mike, München: Münchner Kompetenzzentrum Ethik 2013, s. 25-46.
Vogt M.: Prinzip Nachhaltigkeit. Ein Entwurf aus theologisch-ethischer Perspektive, München: Oekom Verlag 2009.
Vogt M.: Prinzipiell und doch konkret: Nachhaltigkeit als sozialethisches Prinzip, w: Nachhaltigkeit als Prinzip für die Zukunft, red. Institut für Bildung und Entwicklung im Caritasverband der Erzdiözese München und Freising, München: Don Bosco 2003, s. 16-30.
Vogt M.: Ratinität, w: Lexikon der Bioethik, red. W. Korff, Bd. III, Gütersloh: Gütersloher Verlaghaus 1998, s. 209-210.
Vogt M.: Zasada zrównoważonego rozwoju i jego realizacja w Niemczech, wykład wygłoszony dnia 9.05.2014 r. w czasie V Chrześcijańskiego Tygodnia Społecznego w Lublinie, tłum. M. Hułas, http://ordosocialis.de/pdf/M.Vogt/Das_Prinzip_Nachhaltigkeit-pol.pdf [dostęp: 04.11.2015].
Wojtyla K.: La dottrina sociale della Chiesa – intervista di Vittorio Possenti (1978), Roma: Lateran University Press 2003.
Wulsdorf H., Schärtl T.: Nachhaltigkeit. Vom Schlagwort zum Prinzip, „Ethica” 12(2004), s. 137-162.
Opublikowane
2020-05-05
Dział
Artykuły
Copyright (c) 2016 Roczniki Nauk Społecznych
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
