Conversion as a Source of Cognition. René Girard and His Mimetic Theory
Abstract
René Girard’s radicalism is provocative. One of the reasons for the epistemological difficulties with the reception of his theory lies in the fact that his anthropology requires a positive attitude towards the problem of conversion. The author himself experienced a double conversion in his life. While working on his first major work, he discovered in himself the same changes in the context of self-knowledge and truth that the authors of the novels he analyzed described in their heroes. A few years later, the experience of an existential crisis – a possible cancer diagnosis – led to religious conversion and a return to the church community. The article reconstructs the mimetic theory as a fruit of conversion experiences, comparing Girard to St Augustine.
References
Assmann, Hugo, red. Götzenbilder und Opfer. René Girard im Gespräch mit der Befreiungstheologie. Thaur/Münster: Lit, 1996 (po portugalsku 1991).
Benjamin, Walter. „Kapitalismus als Religion“. W: Gesammelte Schriften, t. VI, Hrs. von Rolf Tiedemann i Hermann Schweppenhäuser, 100–102. Frankfurt a. M.: Suhrkamp, 1991.
Budzik, Stanisław. Dramat odkupienia. Kategorie dramatyczne w teologii na przykładzie R. Girarda, H. U. von Balthasara i R. Schwagera. Tarnów: Biblos, 1997.
Budzik, Stanisław. „Teologia dramatyczna Raymunda Schwagera”. W: Raymund Schwager. Grzech pierworodny i dramat zbawienia w kontekście ewolucji, inżynierii genetycznej i Apokalipsy. Tłum. Jerzy Hanusz, 7–43. Tarnów: Biblos, 2002.
Gielarowski, Andrzej. O możliwym końcu kultury. Apokaliptyka René Girarda. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, 2021.
Girard, René. Mensonge romantique et vérité romanesque. Paris: Grasset, 1961; po polsku: Prawda powieściowa i kłamstwo romantyczne. Tłum. Karolina Kot, Warszawa: Wydawnictwo KR, 2001.
Girard, René. La violence et le sacré. Paris: Grasset, 1972; po polsku: Sacrum i przemoc. Tłum. Maria i Jacek Plecińscy. Poznań: Brama – Książnica Włóczęgów i Uczonych, 1993/94.
Girard, René. Des choses cachées depuis la fondation du monde. Recherches avec Jean-Michel Oughourlian et Guy Lefort. Paris: Grasset, 1978; po polsku tylko fragmenty: Rzeczy ukryte od założenia świata (fragmenty). Tłum. Mirosława Goszczyńska. Literatura na Świecie nr 12 (1983): 74–182.
Girard, René. Le bouc émissaire. Paris: Grasset, 1982; po polsku: Kozioł ofiarny. Tłum. Mirosława Goszczyńska. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1987.
Girard, René. A Theater of Envy: William Shakespeare. New York: Oxford University Press, 1991; po polsku: Szekspir. Teatr zazdrości. Tłum. Barbara Mikołajewska. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1996.
Girard, René. „Mimetische Theorie und Theologie“. W: Vom Fluch und Segen der Sündenböcke, red. Józef Niewiadomski i Wolfgang Palaver, 15–29. Thaur: Kulturverlag, 1995.
Girard, René. Je vois Satan tomber comme l’éclair. Paris: Grasset, 1999; po polsku: Widziałem szatana spadającego z nieba jak błyskawica. Tłum. Ewa Burska. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 2002.
Girard, René. Quand ces choses commenceront... Entretiens avec Michel Treguer. Paris: Arlea, 2006.
Girard, René. Les Origins de la culture. Entretiens averc Pierpaolo Antonello et Joao Cezar de Castro Rocha. Paris: DDB, 2004; po polsku: Początki kultury. Tłum. Michał Romanek. Kraków: Znak, 2006.
Girard, René. La conversion de l’art. Paris: Carnet Nord, 2008.
Girard, René. Achever Clausewitz. Entretiens avec Benoit Chantre. Paris: Editions Flammarion, 2007; po polsku: Apokalipsa tu i teraz. Rozmawiał Benoit Chantre. Tłum. Cezary Zalewski. Kraków: WAM, 2018.
Haven, Cynthia L. Evolution of Desire. A Life of René Girard. East Lansing: Michigan State University Press, 2018.
Korusiewicz, Marta. Geometrie kultury według René Girarda. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, 2015.
Moosbrugger, Mathias. Die Rehabilitierung des Opfers. Dialog zwischen René Girard und Raymund Schwager über die Angemessenheit der Rede vom Opfer im christlichen Kontext. Innsbruck: Tyrolia, 2012.
Niewiadomski, Józef. „Fenomen Girarda”. Roczniki Kulturoznawcze 4, z. 2(2013): 7–20.
Niewiadomski, Józef. „Step-by-Step. On the Way to the Rehabilitation of the Sacrifice in the Correspondence between Raymund Schwager and René Girard”. Contagion. Journal of Violence, Mimesis and Culture 21(2014): 67–73.
Niewiadomski, Józef. „Ecce Homo! – Dramatyczne podejście do prawdy o człowieku. Innsbrucka teologia dramatyczna w obliczu potrzeb i wyzwań współczesności”. Studia Teologii Dogmatycznej 1(2015): 185–207.
Niewiadomski, Józef. Dramatische Figuren des Glaubens. Christlich glauben in den Herausforderungen von heute. Freiburg: Herder, 2019.
Palaver, Wolfgang i Richard Schenk, red. Mimetic Theory and World Religions. East Lansing: Michigan State University Press, 2017.
Pendel, Adam. Transformation des Alltags. Sakramententheologie im Blickwinkel der Innsbrucker Dramatischen Theologie: Mit einer quellenkritischen Edition der Vorlesungsmanuskripte zur Allgemeinen Sakramentenlehre von Raymund Schwager samt den dazugehörigen Overheadfolien. Wien: Lit., 2022.
Romejko, Adam. „Teoria mimetyczno-ofiarnicza – Wprowadzenie do antropologii René Girarda”. Studia Gdańskie 15–16(2002–2003): 55–64.
Scheler, Max. Problemy religii. Tłum. Adam Węgrzecki. Kraków: Znak, 1995.
Schwager, Raymund. Raymund Schwager Gesammelte Schriften, t. 1-8. Freiburg i. Br.: Herder, 2014–2018 [RSGS].
Schwager, Raymund. Grzech pierworodny i dramat zbawienia w kontekście ewolucji, inżynierii genetycznej i Apokalipsy. Tłum. Jerzy Hanusz. Tarnów: Biblos, 2002.
Strączek, Bogumił. Konwersja w kulturze przemocy. Myśl antropologiczno-etyczna René Girarda. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, 2019.
Waal, Frans de. Małpy i filozofowie. Skąd pochodzi moralność. Kraków: Copernicus Center Press, 2013.
