The Fall of the Chorupnik Parish. A Contribution to the History of the Reformation in Poland

Bogumił Szady

doi:10.18290/rh.2018.66.2-2se

Bogumił Szady The John Paul II Catholic University of Lublin, Faculty of Humanities

DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2018.66.2-2se

Keywords: Chełm Diocese; Chorupnik; Reformation; Counter-Reformation; Catholic clergy; Church benefices; nobility

Abstract

The Polish version of the article was published in “Roczniki Humanistyczne,” vol. 61 (2013), issue 2.

The article addresses the question of the fall of the Latin parish in Chorupnik that belonged to the former diocese of Chełm. The parish church in Chorupnik was taken over by Protestants in the second half of the 16th century. Unsuccessful attempts at recovering its property were made by incorporating it into the neighbouring parish in Gorzków. The actions taken by the Gorzków parish priest and the bishop together with his chapter failed, too. A detailed study of such attempts to recover the property of one of the parishes that ceased to exist during the Reformation falls within the context of the relations between the nobility and the clergy in the period of Counter-Reformation. Studying the social, legal and economic relations in a local dimension is important for understanding the mechanisms of the mass transition of the nobility to reformed denominations, and then of their return to the Catholic Church.

References

Augustyniak, Urszula, editor. Państwo świeckie czy księże? Spór o rolę duchowieństwa katolickiego w Rzeczypospolitej w czasach Zygmunta III Wazy. Wybór tekstów [A secular or a priestly state? Dispute over the role of the Catholic clergy in the Polish Republic of Sigismund III Vasa. A selection of texts]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 2013.

Bączkowicz, Franciszek. Prawo kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa [Canon law. A handbook for the clergy], vol. 1. Opole: Wydawnictwo Diecezjalne św. Krzyża, 19573.

Bieńkowski, Ludomir. “Działalność organizacyjna biskupa Jana Biskupca w diecezji chełmskiej (1417–1452) [The organisational activity of Bishop Jan Biskupiec in the Diocese of Chełm (1417–1452)].” Roczniki Humanistyczne 7, no. 2 (1958): 187–256.

Czarnecki, Włodzimierz. “Rozwój sieci parafialnej Kościoła łacińskiego w ziemi chełmskiej do początku XVII wieku [The development of the network of Latin Church parishes until the early 17th century].” Roczniki Humanistyczne 48, no. 2 (2000): 29–89.

Czarnecki, Włodzimierz. Szlachta ziemi chełmskiej do połowy XVI wieku [The nobility in Chełm Land until the middle of the 16th century]. Białystok: Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, 2012.

Długosz, Jan. “Sobieski Jakub h. Janina.” In Polski Słownik Biograficzny, vol. 39, 483–90.

Ferraris, Lucius. Prompta bibliotheca canonica, iuridica, moralis, theologica, nec non ascetica, polemica, rubricistica, historica, vol. 9. Venetiis, 1782.

Foesser, Justus Richard. De unione, speciatim de incorporatione beneficiorum. Moguntiae, 1869.

Gmiterek, Henryk. “Sobieski Marek h. Janina.” In Polski Słownik Biograficzny, vol. 39, 502–504.

Kriegseisen, Wojciech. Stosunki wyznaniowe w relacjach państwo−kościół między reformacją i oświeceniem [Religious relations between State and the Church during the Reformation and Enlightenment]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 2010.

Litak, Stanisław. “Kościół w Polsce w okresie reformacji i odnowy potrydenckiej [The Church in Poland in the period of the Reformation and Post-Tridentine Renewal].” In Historia Kościoła 1500–1715, vol. 3, edited by Ludovicus Jacobus Rogier, Roger Aubert, and David Knowles, 343–416. Warszawa: PAX, 1986.

Litak, Stanisław. Parafie w Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku. Struktura, funkcje społeczno-religijne i edukacyjne [Parishes of the Polish Republic in the 16th–18th centuries. The structure, social-religious and educational functions]. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2004.

Litak, Stanisław. Od reformacji do oświecenia. Kościół katolicki w Polsce nowożytnej [From Reformation to Enlightenment. The Catholic Church in Poland of the modern era]. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1994.

Szady, Bogumił. “Inkorporacja parafii w Grabowcu do chełmskiej kapituły katedralnej w 1624 roku [The incorporation of the Grabowiec parish into the Chełm Cathedral Chapter in 1624].” In Kościół. Społeczeństwo. Kultura. Prace ofiarowane Profesorowi Wiesławowi Müllerowi z okazji pięćdziesięciolecia pracy naukowej i dydaktycznej [The Church. Culture. Works dedicated to Professor Wiesław Muller for the 50th anniversary of his scientific and didactic work], edited by Janusz Drob et al., 133–45. Lublin: “Werset,” 2004.

Wadowski, Jan Ambroży. Dzieje dawnej diecezji chełmskiej i jej kościołów [The history of the former diocese of Chełm and its churches], BPANKr, rkps 2372.