Bureau for Religious Affairs and Catholic University of Lublin. Selected Issues

  • Konrad Białecki Adam Mickiewicz University in Poznań
Keywords: Catholic University of Lublin; Bureau for Religious Affairs; Polish People’s Republic; communists; Roman Catholic Church

Abstract

In 1950-1989, the Religious Denominations Bureau was among the most significant tools by means of which the communist authorities administered their religious policy. The role of the Bureau and its branch offices (in Lublin, branch offices of the Religious Denomination Department at the Presidium of the Provincial National Council and since May 1975, at the Province Office) was not limited to collecting data or developing expert reports submitted before the communist party. The Bureau was also in charge of making decisions and dismissing doubts whenever a state authority, be it a ministry or a municipal national council, investigated cases related to religious matters. In such instances, the Religious Denominations Bureau or its branch office expressed opinions, made recommendations, suggested solutions and approved them. It is worth adding that the Bureau’s operations were coordinated with many other state authorities and fully subordinated to the general directives laid down by the Polish United Workers’ Party. All the above mentioned forms of activity were sustained by the Religious Denominations Bureau in relation with the Catholic University of Lublin (KUL).

To sum up: a thesis may be put forward that the Religious Denominations Bureau proved a very effective tool employed by the communist governments pursuing specific assumptions of their policy on the University. This policy evolved in the subsequent decades. While in the 1950s and by the mid-1960s efforts were made predominantly to limit the scope of KUL’s operations as much as it was possible, turning it into a small, parochial university without recognised faculty members or secular departments, in the mid-1960s new tactics were adopted. The emphasis was placed on making the faculty members more “loyal” and lessening the political pressure in return. Despite some partial successes, the Religious Denominations Bureau failed to fully control the faculty members or the students as testified in the numerous reports drawn by the officials on the local and central levels in the 1970s and 1980s.

References

Dzwonkowski T., Kilka słów o dokumentacji administracji wyznaniowej PRL w latach 1945-1989,

„Adhibenda” 1(2014), s. 9-18.

Fiejdasz L., Opór społeczeństwa Rzeszowszczyzny wobec działań Wydziału do Spraw Wyznań, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2010, t. 13, s. 117-142.

Fiejdasz L., Stosowanie prawa przez Wydział do Spraw Wyznań w Rzeszowie wobec duchownych Kościoła katolickiego w latach 1950-1976, Lublin 2012.

Gajowniczek T., Przyczyny powstania i główne cele działalności Urzędu ds. Wyznań jako narzędzia realizacji polityki wyznaniowej władz w początkach Polski Ludowej, „Rocznik Dobromiejski” 1(2007), s. 239-256.

Gałaszewska-Chilczuk D., Polityka państwa wobec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w latach 1944-1968, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2006, nr 2(10), s. 39-68.

Gałaszewska-Chilczuk D., „Wrogie” uniwersytety. Polityka państwa komunistycznego wobec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (1944-1969), Warszawa 2013.

Gryz R., Władze do spraw wyznań w województwie kieleckim (1945-1956), „Almanach Historyczny” 1(1999), s. 199-226.

Krawczyk M., Działalność Urzędu do Spraw Wyznań w zakresie tworzenia i obsady stanowisk kościelnych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach” 2013, nr 24(97), s. 143-167.

Krawczyk M., Urząd do Spraw Wyznań a funkcjonowanie seminariów duchownych i służba wojskowa kleryków. Studium historyczno-prawne, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach” 2016, nr 35(108), s. 31-50.

Krawczyk M., Urząd do Spraw Wyznań a kwestia własności kościelnych majątków poniemieckich na Ziemiach Zachodnich i Północnych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach” 2014, nr 27(100), s. 119-130.

Misztal H., Mezglewski A., Zarys kompetencji, styl działania i cele Urzędu do Spraw Wyznań, w: Prawo i polityka wyznaniowa w Polsce Ludowej. Materiały z II Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego (Kazimierz Dolny, 26-28 października 2004), red. A. Mezglewski, P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2005, s. 33-70.

Nowakowski A., Administracja spraw wyznaniowych w powojennej Polsce, „Kościół i Prawo” 13(1998), s. 27-39.

Raina P., Kościół w PRL. Dokumenty, t. 2, Poznań 1995.

Sobieraj M., Między oporem a lojalnością. Działania SB wobec KUL na przykładzie rozpracowania prof. Jerzego Kłoczowskiego, Lublin 2015.

Published
2019-10-23