Majaki i przebudzenie. PRL w kaszubskiej pamięci kulturowej
Abstrakt
Rok 1989 w zwierciadle literatury kaszubskojęzycznej nie przyniósł diametralnych zmian tematycznych czy stylistycznych. Kaszubska literatura piękna rozwijała się w swoim własnym tempie, częściowo tylko odzwierciedlając ogólnopolskie zjawiska. Kaszubszczyzna istniała w swej odmienności językowej dla niewielkiej liczebnie grupy odbiorców, nie mając silnego poparcia zewnętrznego i nie wyróżniając się spektakularnymi osiągnięciami publikacyjno-artystycznymi.
Obrazy form istnienia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w medium literatury kaszubskojęzycznej po 1989 roku są bardzo rzadkie. W tym zakresie można przywołać zaledwie trzy nazwiska literatów: Stanisława Pestkę (1929-2015), Stanisława Jankego (ur. 1956) oraz Artura Jabłońskiego (ur. 1970), którzy zdecydowali się na głębszą charakterystykę tego czasu.
Bibliografia
Andrzejewski B., Przyroda i język. Filozofia wczesnego romantyzmu w Niemczech, Warszawa–Poznań 1989.
Bądkowski L., Czyste jak zwierciadło Pana Bukowskiego, „Litery” 1966, nr 12, s. 28-29.
Borzyszkowski J., O historii literatury kaszubskiej i jej twórcach, Gdańsk 2011.
Bukowski A., Regionalizm kaszubski. Ruch naukowy, literacki i kulturalny. Zarys monografii historycznej, Poznań 1950.
Bukowski A., Remus w krzywym zwierciadle Lecha Bądkowskiego, „Gdańskie Zeszyty Humanistyczne” 1965, nr 13, s. 195-214.
Ciemiński R., Widziane z Gdańska, „Naji Gòchë. Magazyn regionalny społeczno-kulturalny” 2002, nr 2, s. 45-46.
Clifford J., Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka, przeł. E. Dżurak, J. Iracka, E. Klekot, M. Krupa, S. Sikora, M. Sznajderman, Warszawa 2000.
Czapliński P., Powrót centrali. Literatura w nowej rzeczywistości, Kraków 2007.
Czapliński P., Resztki utopii. Literatura najnowsza i wymyślanie przyszłości, [w:] Nowe dwudziestolecie (1989-2009). Rozpoznania. Hierarchie. Perspektywy, red. H. Gosk, Warszawa 2010, s. 40-79.
Czermińska M., Autobiografia i powieść czyli pisarz i jego postacie, Gdańsk 1987.
Drzeżdżon J., Współczesna literatura kaszubska 1945-1980, Warszawa 1986.
Drzeżdżon R., Łiskawica, „Kurier Wejherowski” 2001, nr 5, s. 5.
Dołowy N., Kaszubi z Pomorza, Gdynia 2010.
Dołowy-Rybińska N., Języki i kultury mniejszościowe w Europie: Bretończycy, Łużyczanie, Kaszubi, Warszawa 2011.
Duć-Fajfer H., Etniczność a literatura, [w:] Kulturowa teoria literatury 2. Poetyki, problematyki, interpretacje, red. T. Walas, R. Nycz, Kraków 2012, s. 433-450.
Formella S., Kryptonim „Działacze”. Inwigilacja Jana Trepczyka przez komunistyczny aparat bezpieczeństwa do 1956 r., [w:] Méster Jan (1907-1989). Praca monograficzna o Janie Trepczyku, red. W. Frankowska, Wejherowo 2017, s. 27-58.
Fryda M., Błyskawica, „Zbliżenia” 1989, nr 31, s. 7.
Geertz C., „Z punktu widzenia tubylca”. O naturze antropologicznego rozumienia, [w:] Geertz C., Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej, przeł. D. Wolska, Kraków 2005, s. 63-77.
Głowiński M., Porządek, chaos, znaczenie. Szkice o powieści współczesnej, Warszawa 1968, s. 72-85.
Gosk H., Opowieści „skolonizowanego/kolonizatora”. W kręgu studiów postzależnościowych nad literaturą polską XX i XXI wieku, Kraków 2010.
Greenblatt S., Pośrednik, przeł. K. Karpinowicz, M. Łukowska, [w:] S. Greenblatt Poetyka kulturowa. Pisma wybrane, red. i wstęp K. Kujawińska-Courtney, Kraków 2006, s. 195-254.
Grzędzicki Ł., Jest nas wielu, „Pomerania” 2012, nr 4, s. 3.
Jabłoński A., Szymikowski D., Kaszubski ruch narodowy. Próba historycznego zarysu, http://www.kaszebsko.com/kaszubski-ruch-narodowy.html.
Janion M., Kuźnia natury, Gdańsk 1994.
Janke S., Kaszëbskô proza òd 1989 rokù, „Acta Cassubiana” 2007, s. 68-74.
Kalinowski D., Biografie Drzeżdżona; Oczy (na) Drzeżdżona, [w:] J. Drzeżdżon, Twórczość kaszubska, oprac. M. Cybulski, D. Kalinowski, Gdańsk 2016, s. 5-100.
Kalinowski D., ,,Czarno-złota tożsamość. Kaszubocentryczne periodyki „Tatczëzna” i „Òdroda”, „Porównania” 2014, nr 14, s. 137-150.
Kalinowski D., Dramaturgia Jana Romskiego. Tematy, idee, techniki, [w:] J. Rompski, Dramaty kaszubskie, oprac. J. Treder, wstępy D. Kalinowski, A. Kuik-Kalinowska, J. Treder, Wejherowo–Gdańsk 2009, s. 5-44.
Kalinowski D., Gryf w Feniksa przemieniony, [w:] D. Kalinowski, Sylwa kaszubskie, s. 145-153.
Kalinowski D., Hubert Suchecki. Zapomniany dramaturg kaszubski, „Biuletyn Rady Języka Kaszubskiego” 2015, s. 134-145.
Kalinowski D., Jasna strona codzienności. Sztuki teatralne Jana Piepki, „Acta Cassubiana” 2015, nr XVII, s. 181-198.
Kalinowski D., Kaszëbskô stegna Stanisława Jankego, [w:] Sześć dekad po kaszubsku, red. J. Borchmann i M. Tamkun, Bolszewo 2016, s. 29-44.
Kalinowski D., Kaszubskie kompleksy kulturowe (z centrum i prowincją w tle), [w:] Centra – peryferie w literaturze polskiej XX i XXI wieku, red. W. Browarny, E. Rybicka, D. Lisak-Gębala, Kraków 2015, s. 259-273.
Kalinowski D., Kaszubski bohater tragiczny? [w:] D. Kalinowski, Sylwa kaszubskie, Słupsk–Gdańsk 2017, s. 108-113.
Kalinowski D., Kaszuby a badania postkolonialne, [w:] Nowy regionalizm w badaniach literackich. Badawczy rekonesans i zarys perspektyw, red. M. Mikołajczak, E. Rybicka, Kraków 2012, s. 115-134.
Kalinowski D., Klucz czy wytrych, [w:] D. Kalinowski, Raptularz kaszubski, Gdańsk 2014, s. 95-104.
Kalinowski D., Literatura kaszubska i socrealizm. Przyciąganie i odpychanie, [w:] Regionalizm literacki. Historia i pamięć, red. Z. Chojnowski, E. Rybicka, Kraków 2017, s. 84-103.
Kalinowski D., Moralistyka w przeróżnych odcieniach. Dramaturgia Stefana Fikusa, „Nasze Pomorze” 2014 [2015], nr 16, s. 169-196.
Kalinowski D., Nowy naród nad Bałtykiem? Kaszubskie powieści Artura Jabłońskiego, „Porównania” 2014 [2015], nr 15, s. 295-310.
Kalinowski D., Wiosna wciąż odnawiana oraz Kwiat przekwita, [w:] D. Kalinowski, Raptularz kaszubski, Gdańsk 2014, s. 164-187.
Kisiel M., O modelu literatury nowoczesnej, [w:] Październik ’56. Odwilż i przełom w życiu literackim i kulturalnym Polski, red. A. Kulawik, Kraków 1996, s. 40-50.
Kledzik E., „Necessary fictions” w polskiej prozie po 1989 roku, [w:] Dyskurs postkolonialny we współczesnej literaturze i kulturze Europy środkowo-wschodniej. Polska, Ukraina, Węgry, Słowacja, red. B. Bakuła, Poznań 2015, s. 413-429.
Kolbuszewska E., Romantyczne przeżywanie przyrody. Znaczenia, wartości, style zachowań, Wrocław 2007.
Kożyczkowska A., Kulturowe znakowanie człowieka. Szkic na marginesie książki „Namerkôny” Artura Jabłońskiego, „Rìčnik Ruskoj Bursy” 2013, s. 201-210.
Kuik-Kalinowska A., Tatczëzna. Literackie przestrzenie Kaszub, Gdańsk–Słupsk 2011.
Kurczewska J., Nowoczesne doświadczenie narodowe (z różnorodnością teraźniejszości w tle), [w:] Nowoczesność jako doświadczenie, red. R. Nycz, A. Zeidler-Janiszewska, Kraków 2006, s. 221-248.
Literatura czasów PRL-u o PRL-u, red. M. Karwala, B. Serwatka, Kraków 2011.
Majkowski D., Najważniejsze wątki w biografii literackiej autora „Łiskawice”, Sześć dekad po kaszubsku, red. J. Borchmann, M. Tamkun, Bolszewo 2016, s. 19-28.
Mazurek M., Język, przestrzeń, pochodzenie. Analiza tożsamości kaszubskiej, Gdańsk 2010.
Méster Jan (1907-1989). Praca monograficzna o Janie Trepczyku, red. W. Frankowska, Wejherowo 2017.
Miodoński L., Całość jako paradygmat rozumienia świata w myśli niemieckiej przełomu romantycznego, Wrocław 2001.
Neureiter F., Historia literatury kaszubskiej. Próba zarysu, przeł. M. Boduszańska-Borowikowa, Gdańsk 1982.
(Nie)ciekawa epoka? Literatura i PRL, red. H. Gosk, Warszawa 2008.
Obracht-Prondzyński C., Kaszubi – Między dyskryminacją a regionalną podmiotowością, Gdańsk 2002.
Òd „Skôrbu” do „Stegnë”. 150 lat czasopiśmiennictwa kaszubskiego, red. D. Kalinowski, Wejherowo–Słupsk–Gdańsk 2017.
Olszewski T., Między przełomami. O literaturze ostatniej dekady PRL-u, Warszawa 2015.
Ostrowski K., „Pomerania” na tle czasopiśmiennictwa kaszubsko-pomorskiego, Gdańsk 1980.
Pestka S., Drogi i bezdroża literatury regionalnej, [w:] Tenże Regionalizm w sztuce, Gdańsk 1972, s. 19-44.
Pestka S., Piśmiennictwo kaszubsko-pomorskie a kultura literacka regionu, „Pomerania” 1975, nr 5, s. 3-8.
Pestka S., Stan i perspektywy pamiętnikarstwa na Pomorzu, Wdzydze 1972, s. 3-18.
Pestka S., W zwierciadle beletrystyki, „Pomerania” 1986, nr 1, s. 25-29; nr 2, s. 20-23.
Potrzeba sacrum. Literatura polska okresu PRL-u, red. M. Ołdakowska-Kuflowa, W. Felski, Lublin 2012.
Pro memoria Jan Piepka (1926-2001), zebrał, oprac. wstęp J. Borzyszkowski, Gdańsk 2013.
Prokop-Janiec E., Etniczność, [w:] Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2016, s. 409-432.
Prokop-Janiec E.,, Etnopoetyka oraz Powieść etnograficzna a kultury mniejszości, [w:] Kulturowa teoria literatury 2. Poetyki, problematyki, interpretacje, red. T. Walas, R. Nycz, Kraków 2012, s. 185-228; 541-564.
Puzdrowski E., Poezja to nie tylko muszelka słowa, [w:] J. Zbrzyca, Wieczórny widnik, red. S. Janke, oprac. J. Misiek, Gdańsk 2002, s. 163-164.
Rudaś-Grodzka M., Sfinks słowiański i mumia polska, Warszawa 2013.
Samp J., Jan Zbrzyca wśród poetów kaszubskich, [w:] Z zaborskiego matecznika. O Stanisławie Pestce – Janie Zbrzycy, Gdańsk 2008, s. 21-33.
Schramke G., Utwory poetyckie Jana Zbrzycy po polsku. Cele tłumaczenia z języka kaszubskiego i trudności w pracy translatorskiej, [w:] Tłumaczenia z kaszubskiego. Osoby, techniki i perspektywy, red. D. Kalinowski, Gdańsk–Wejherowo 2015, s. 117-118.
Sławiński J., Zanik centrali, „Kresy” 1994, nr 2, s. 14-16.
Stryjski K.J., Cztery dekady i pół. Szkice z dziejów Polski Ludowej, Katowice 2017.
Style zachowań romantycznych. Propozycje i dyskusje sympozjum, red. M. Janion, M. Zielińska, Warszawa 1986.
Synak B., Czarno-żółta tożsamość, „Pomerania” 2011, nr 3, s. 12-14.
Synak B., Kaszubska tożsamość. Ciągłość i zmiana, Gdańsk 1998.
Sześć dekad po kaszubsku, red. J. Borchmann, M. Tamkun, Bolszewo 2016.
Szturc W., Dialektyka fragmentu i duchowej pełni, [w:] W. Szturc, Ironia romantyczna. Pojęcie, granice i poetyka, Warszawa 1992.
Treder J., Język i idea prozy A. Jablonsczégò pt. „Namerkôny”, [w:] Językowy, literacki i kulturowy obraz Pomorza, t. II, red. M. Klinkosz, A. Lica, Z. Lica, Gdańsk 2015, s. 199-218.
Żmigrodzka M., Janion M., Romantyzm i historia, Warszawa 1978.
Copyright (c) 2017 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
