The First Polish-French Rendez-Vous of Cultures. Henry III of France's (Henri de Valois') Polish Episode
Abstract
A complex political game, differences in the level of development of the political, social and esthetic thought, different customs, and also frequently a language gap - all these conspired against the Polish-French dialog in the sphere of culture in the years 1573-1574. The article analyzes the opportunities for both parties to get to know each other during the Polish episode of Henri de Valois: a visit by the Polish group of envoys to Paris in the summer of 1573, and a poetical exchange between Philipp Desportes and Poles, including Jan Kochanowski, that closed the Henri period. The exchange, up till the recent times called univocally a “duel”, turns out to be, in the case of Adieu à la Pologne and Gallo crocitanti ἀμοιβή the starting of a real, albeit ephemeral dialog beyond the political and everyday reality, one on the level of the art.
References
Aubigné Agrippa d', Histoire universelle, vol. IV, éd. A. Thierry, Genève: Droz 1981-1999.
Baïche A., La naissance du baroque français. Poésie et image de la Pléiade à Jean de La Ceppède, Toulouse: L'Université de Toulouse-Le Mirail 1976.
Barycz H., Pod urokiem humanistycznego Paryża, [w:] tenże, Z dziejów polskich wędrówek naukowych za granice, Wrocław: Ossolineum 1969, s. 211-242.
Bourdeille P. de, Discours II, De la Reyne Mere de nos Roys derniers Catherine de Medicis, [w:] Memoires de Messire Pierre du Bourdeille, Seigneur de Brantome, contenant Les Vies des Dames Illustres de France de son temps, Leyde: Jean Sambix le jeune 1665.
Chatenet M., Capodieci L., Les triomphes des noces de Joyeuse (17 septembre- 19 octobre 1581) à travers la correspondance diplomatique italienne et l'Epithalame de Jean Dorat, „Bulletin de la Société de l'histoire de l'art français” 2006, s. 9-54.
Chrościcki J., Architektura okazjonalna XVI-XVIII wieku w Polsce. Próba charakterystyki, [w:] Treści dzieła sztuki, materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Gdańsk 1966, Warszawa: PWN 1969.
Chrościcki J., Barokowa architektura okazjonalna, [w:] Wiek XVII – Kontrreformacja − Barok. Prace z historii kultury, red. J. Pelc, Wrocław: Ossolineum 1970, s. 229-254.
Desportes P. Les premieres oevvres de Philippes Des Portes au Roy de France et de Pologne, Paris: Robert Le Mangnier 1576.
Diariusz poselstwa polskiego do Francji po Henryka Walezego w 1573 roku, oprac. A. Przyboś, R. Żelewski, Wrocław−Warszawa−Kraków: Ossolineum 1963.
Dorat J. Ad amplissimos polonorum legatos, Parisiorum urbem ingredientes Io. Aurati poetae regii prosphonetici versus, Parisiis: Ex Officina Federici Morelli 1573.
Finnin R., Attendants to the Duel: Classical Intertexts in Philippe Desportes's “Adieu à la Pologne” and Jan Kochanowski's “Gallo Crocitanti”, „Comparative Literature Studies” 44(2007), No. 4, s. 458-483.
Franko M., Writing Dancing, 1573, [w:] tenże, Dance as Text: Ideologies of the Baroque Body, Cambridge: Cambridge University Press 1993, s. 15-31.
Głombiowska Z., „Tere de France, mult estes dulz pais”. Jana Kochanowskiego spotkania z Francją, [w:] taż, W poszukiwaniu znaczeń: o poezji Jana Kochanowskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 2001, s. 63-104.
Graham V.E., McAllister Johnson W., The Royal Tour of France by Charles IX and Catherine de'Medici: Festivals and Entries 1564-6, Toronto−Buffalo−London: University of Toronto Press 1979.
Kociszewska E., Arras medycejski króla Henryka Walezego. Fêtes dla poselstwa polskiego i Henryka Walezego w ogrodach Tuileries w 1573 roku, [w:] Urbs celeberrima. Księga pamiątkowa na 750-lecie lokacji Krakowa, red. A. Grzybkowski, Z. Żygulski, T. Grzybkowska, Kraków: Muzeum Narodowe w Krakowie 2008, s. 381-396.
Kociszewska E., The Sun King in the Realm of Eternal Winter. The Unknown Medal of Henri de Valois, King of Poland (1573), „French Studies Bulletin” 30(2009), z. 113, s. 78-82.
Kociszewska E., Elekcja Henryka Walezego a polsko-francuskie relacje artystyczne i intelektualne, [w:] Francusko-polskie relacje artystyczne w epoce nowożytnej, red. A. Pieńkos, A. Rosales-Rodriguez, Warszawa: Wydawnictwo Neriton 2010, s. 13-20.
Kociszewska E., War and Seduction in Cybele's Garden: Contextualizing the Ballet des Polonais, „Renaissance Quarterly” 65(2012), No. 3, s. 809-863.
Korolko M., Klejnot swobodnego sumienia. Polemika wokół konfederacji warszawskiej 1573-1658, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax 1974.
Kot S., Adieu à la Pologne, [w:] odbitka z „Silva Rerum” 5(1930), z. 4/7, Kraków: Drukarnia W.L. Anczyca 1930.
Lamarque H., L'Imitation d'Ovide dans „L'Adieu à la Pologne” de Philippe Desportes, [w:] Ovide en France dans la Renaissance, éd. H. Lamarque, A. Baïche, Toulouse: Université de Toulouse le Mirail 1981, s. 59-77.
Magnificentissimi spectaculi a regina regum matre in hortis suburbanis editi, in Henrici regis Poloniae inuictissimi nuper renunciati gratulationem, descriptio, Parisiis: Ex Officina F. Morelli 1573.
Mamczarz I., Il solenne ingresso di Enrico di Valois in Polonia (1574). Alcuni aspetti delle feste rinascimentali polacche, „Ricerche slavistiche” 13(1965), s. 64-119.
McGowan M., L'Essor du ballet à la cour de Henri III, [w:] Henri III mécène: des arts, des sciences et des lettres, éd. I. de Conihout, J.-F. Maillard, G. Poirier, Paris: Presses de l'Université Paris-Sorbonne 2006, s. 81-89.
Musae reduces. Anthologie de la poésie latine à la Renaissance, t. II, ėd. P. Laurens, C. Balavoine, Leiden: Brill 1975.
Nevile J., Order, Proportion, and Geometric Forms: The Cosmic Structure of Dance, Grand Gardens, and Architecture during the Renaissance, [w:] Dance, Spectacle, and the Body Politick, 1250-1750, ed. J. Nevile, Bloomington: Indiana University Press 2008, s. 295-312.
Noailles E. de, Henri de Valois et la Pologne, t. I-II, Paris: Michel Lévy Frères 1867.
Nowak-Dłużewski J., Okolicznościowa poezja polityczna w Polsce: pierwsi królowie elekcyjni, Warszawa: PAX 1969.
Pelc J., Jana Kochanowskiego wycieczka do Francji, „Prace polonistyczne”, 32(1976), s. 93-103.
Pietrzak-Thébault J., Enrico di Valois in Polonia, il trionfo dell'illusorio, [w:] Théâtre, musique et arts dans les cours européennes de la Renaissance et du Baroque, red. K. Sabik, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 1997, s. 447-460.
Pietrzak-Thébault J., Le Ballet des Polonais, [w:] La France et la Pologne: histoire, mythes, representations, actes du colloque des 16-17-18 septembre 1998 à l'Université Lumière-Lyon, éd. F. Lavocat, Lyon: Presse Universitaire de Lyon 2000, s. 127-136.
Rosset F., Drzewo Kraków. Mit polski w literaturze francuskiej 1573-1896, Kraków: Znak 1997.
Targosz K., Oprawa artystyczno-ideowa wjazdów weselnych trzech sióstr Habsburżanek (Kraków 1592 i 1605, Florencja 1608), [w:] Theatrum ceremoniale na dworze królów i książąt polskich, materiały konferencji naukowej zorganizowanej przez Zamek Królewski na Wawelu i Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego w dniach 23-25 marca 1998, red. M. Markiewicz, R. Skowron, Kraków: Zamek Królewski na Wawelu 1999, s. 207-243.
Tazbir J., Ksenofobia w Polsce XVI i XVII w., [w:] tenże, Arianie i katolicy, Warszawa: Książka i Wiedza 1971, s. 238-278.
Tazbir J., L'Opinion polonaise après la fuite. Henri de Valois aux yeux de ses sujets, [w:] Henri III et son temps, éd. R. Sauzet, Paris: Vrin 1992, s. 69-86.
Tazbir J., Stosunek do obcych w dobie baroku, [w:] Swojskość i cudzoziemszczyzna w dziejach kultury polskiej, red. Z. Stefanowska, Warszawa: PWN 1973, s. 80-112.
Trapp J.B., Ovid's Tomb. The Growth of a Legend from Eusebius to Laurence Sterne, Chateaubriand and George Richmond, „Journal of the Warburg and Courtauld Institutes” 36(1973), s. 50-76.
Vuilleumier-Laurens F., Laurens P., Le Bal des Polonais: Anatomie d'une description, [w:] Jean Dorat, poète humaniste de la Renaissance, actes du colloque international (Limoges, 6-8 juin 2001), éd. Ch. de Buzon, J.-E. Girot, Genève: Droz 2007, s. 131-165.
Weintraub W., Kochanowski versus Desportes. A Sixteenth-Century French-Polish Poetic Duel, [w:] Symbolae in honorem Georgii Y. Shevelov, München: Universitas Libera Ucrainensis Facultas Philosophica 1971, s. 467 (w języku polskim: Poetycki pojedynek z Desportes'em, [w:] tenże, Rzecz czarnoleska, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1977, s. 358-374).
Weintraub W., Rzecz czarnoleska, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1977.
Windakiewicz S., Jan Kochanowski, Warszawa: Czytelnik 1947.
Żurowski M., Twórczość Kochanowskiego i dynamika poezji europejskiej XVI wieku, [w:] Między renesansem a awangardą, o literaturze europejskiej z perspektywy komparatysty, wyd. H. Chudak, Z. Naliwajek, L. Sokół, J. Żurowska, Warszawa: PWN 2007, s. 15-28.
Copyright (c) 2015 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
