Parts of Speech in the Greco-Roman Grammar. The Development of Classification from Antiquity Until the 20th Century
Abstract
The author of the paper verifies a common belief that the traditional classification of ten parts of speech – five of them being open-class and inflected (noun, adjective, pronoun, numeral and verb), and five closed-class uninflected (adverb, preposition, conjunction, exclamation and particle) – is taken from the Greco-Roman grammar.
Indeed, this two-class typology has its roots in the Antiquity, but the number of the classes and the classification itself differ from the one mentioned above. The development of lexical classification in the Greek and the Latin grammar led to the emergence of eight parts of speech, staying only in a partial correspondence between the two languages. Even the 19th and 20th-century grammars of Greek or Latin, which were composed under a strong influence of the grammatical descriptions of Modern Time languages, and which included a classification of the parts of speech that was a modified version of the Antique list, propose a wide spectrum of typologies. An examination of these typologies leads the author to the conclusion that among all kinds of classifications of lexical items proposed for Latin or Greek, either in the Antique era or today, no classification like the one mentioned at the very beginning of this text is to be found.
References
Allen J. H., Greenough J. G.: New Latin Grammar for Schools and Colleges, Boston 1903.
Allen J. H., Greenough J. G.: New Latin Grammar, Mineola–New York 2006.
Arystoteles: Hermeneutyka, Dzieła wszystkie, t. I, przekłady, wstęp i komentarze K. Leśniak, Warszawa 1990.
Arystoteles: Retoryka, przeł. H. Podbielski, Warszawa 1988.
Aristotle: Ars Rhetorica, ed. W. D. Ross, Oxford 1959.
Aristotle: On Interpretation, Cambrigde 1962.
Audacis excerpta de Scauro et Palladio, w: Grammatici Latini, vol. VII, ed. H. Keil, Leipzig 1880.
Charisii artis grammaticae libri V, ed. K. Barwick, Lipsiae 1964.
Denniston J. D.: The Greek Particles, Oxford 1934.
Diogenes Laertius: Lives of Eminent Philosophers, ed. R. D. Hicks, Cambridge 1972.
Diogenes Laertios: Żywoty i poglądy słynnych filozofów, Warszawa 1988.
Diomedis Artis Grammaticae Libri III, w: Grammatici Latini, vol. I, ed. H. Keil, Leipzig 1857.
Dionysios Thrax, w: Grammatici Graeci I, 1, ed. G. Uhlig, Lipsiae 1883.
Dionizjos Trak: Gramatyka, przeł. R. Popowski, „Roczniki Humanistyczne” 35(1987), z. 3, s. 72-87.
Donat et la tradition de l'enseignment grammatical: études sur l'Ars Donati et sa diffusion (IVe-IXe siècle) et édition critique, ed. L. Holtz, Paris 1981.
Explanationes in artem Donati, w: Grammatici Latini, vol. IV, ed. H. Keil, Leipzig 1864.
Gaertner H.: Gramatyka współczesnego języka polskiego, Lwów 1931-1938.
Hand F. G.: Tursellinus, seu de particulis Latinis commentarii, t. I-IV, Leipzig 1829-1845.
Heinz A.: Dzieje językoznawstwa w zarysie, Warszawa 1978.
Jodłowski S.: Studia nad częściami mowy, Warszawa 1971.
Kaczmarkowski M.: Wprowadzenie. Językoznawstwo w Kratylosie Platona, w: Plato, Kratylos, przeł. Z. Brzostowska, Lublin 1990.
Kühner R., Stegmann C.: Ausführliche Grammatik der griechischen Sprache, Hannower 1890.
Kühner R., Stegmann C.: Ausführliche Grammatik der lateinischen Sprache, Darmstadt 1962 [wyd. I, Hannower 1912].
Laskowski R.: Podstawowe pojęcia morfologii, w: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, cz. 1, Warszawa: 1984, s. 9-57.
Laskowski R.: Zagadnienia ogólne morfologii, w: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, cz. 1, wyd. II. zmienione, Warszawa 1998, s. 27-86.
Lehr-Spławiński T., Kubiński R.: Gramatyka języka polskiego, Lwów 1930.
M. Terentii Varronis De Linguae Latinae Quae Supersunt, ed. G. Goetz, F. Schoell, Leipzig 1910.
Menge H.: Repetitorium der lateinischen Syntax und Stilistik, München 1960.
Menge H.: Lehrbuch der lateinischen Syntax und Semantik, völlig neu bearbeitet von T. Burkard und M. Schauer, Darmstadt 2000 [wyd. II, 2005; wyd. III, 2007].
Plato: Cratylus, w: Platonis Opera, ed. J. Burnet, Oxford 1903.
Plato: Kratylos, przeł. Z. Brzostowska, Lublin 1990.
Popowski R.: Dionizjos Trak i jego Gramatyka, „Roczniki Humanistyczne” 35(1987), z. 3, s. 59-71.
Prisciani Institutionum Grammaticarum Libri I-XII, w: Grammatici Latini, vol. II, ed. H. Keil, Leipzig 1855.
Robins R. H.: Development of the Word Class System of the European Grammatical Tradition, „Foundations of Language” 2(1966), s. 3-19.
Safarewicz J.: Gramatyka historyczna języka łacińskiego, cz. 2: Składnia, Warszawa 1950.
Schad S.: A Lexicon of Latin Grammatical Terminology, Pisa–Roma 2007.
Schenkeveld D. M.: From particula to particle. The genesis of a class of words, w: L’héritage des grammairiens latins de l’Antiquité aux Lumières, ed. I. Rosier, Paris–Louvain 1988, s. 81-93.
Sinko T.: Gramatyka łacińska, Lwów–Warszawa 1932.
Skarżyński M.: W kręgu gramatyk polskich XIX i XX wieku, Kraków 2001.
Smyth H. W.: Greek Grammar, Cambridge 1984 [wyd. I, 1920].
Taylor D. J.: Varro and the origins of latin linguistic theory, w: L’héritage des grammairiens latins de l’Antiquité aux Lumières, ed. I. Rosier, Paris–Louvain 1988, s. 37-48.
Ulitzka E.: Podział leksemów na części mowy w teorii gramatyki (przegląd propozycji klasyfikacyjnych ostatniego stulecia), „Polonica” 29(2008), s. 45-79.
Ulitzka E.: Partykuły w różnych podziałach leksemów na części mowy, „Język Polski” 89(2009), nr 3, s. 169-178.
Wikarjak J.: Gramatyka opisowa języka łacińskiego, Warszawa 1978 [wyd. XI, 2006].
Wróbel H.: Nowa propozycja klasyfikacji syntaktycznej polskich leksemów, w: Studia z leksykologii i gramatyki języków słowiańskich: IV polsko-szwedzka konferencja slawistyczna, Mogilany, 1-3 października 1995, Kraków 1996, s. 53-60.
Wróbel H.: Gramatyka języka polskiego, Kraków 2001.
Copyright (c) 2012 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
