Programs of youth independence organizations in Upper Silesia and Dąbrowa Basin in the years 1945-1956 (selected problems)

  • Andrzej Szczypka
Keywords: youth independence organizations; Communism; Upper Silesia; political programme; political opposition

Abstract

Youth independence organizations, which were active after the World War II, were promoting their political programme in the leaflets they distributed. The leaflets revealed the truth about the Stalinist regime. The youth were trying to develop their own conception of how the international relations are going to evolve, which − with a stroke of luck − could lead to the collapse of the Soviet domination over Poland. At the same time, the young generation were aware that the Communists hardly had any social support and that they had forged the election results to legitimize their power. Also, the members of the youth independence movements touched upon a number of key problems of the totalitarian regime in Poland. These included, among others: terror by security apparatus, exploitation of the working class, collectivized agriculture or attempts at subduing the Catholic Church.

References

Aparat bezpieczeństwa w latach 1944-1956. Taktyka, strategia, metody, cz. 2: Lata 1948-1949, oprac. A. Paczkowski, Warszawa 1996.

Baziur G., Wierni Polsce Niepodległej. Antykomunistyczna konspiracja młodzieżowa wwojewództwie krakowskim w latach 1945-1956, Kraków 2010.

Dobieszewski A., Polityka kolektywizacji wsi i represje wobec chłopów (1948-1956), w: Elity władzy w Polsce a struktura społeczna w latach 1944-1956, red. P. Wójcik, Warszawa 1992.

Doktryny polityczne XIX i XX wieku, red. K. Chojnicka, W. Kozub-Ciembroniewicz, Kraków 2000.

Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL 1944-1990, Warszawa 1997.

Druga konspiracja niepodległościowa. Tajne organizacje młodzieży szkolnej Lublina i Lubelszczyzny w latach 1945-1956, oprac. J. Ziółek, Lublin 2001.

Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945-1989), Kraków 2006.

Dziuba A., Podziemie poakowskie w województwie śląsko-dąbrowskim w latach 1945-1947, Kraków 2005.

Fijałkowska B., Partia wobec religii i Kościoła w PRL, t. I: 1944-1955, Olsztyn 1999.

Frazik W., Musiał F., Akta agenturalne w pracy historyka, w: Wokół teczek bezpieki – zagadnienia metodologiczno-źródłoznawcze, red. F. Musiał, Kraków 2006.

Gaddis J. L., Zimna wojna. Historia podzielonego świata, Kraków 2009.

Golon M., Młodzieżowe organizacje konspiracyjne w wybranych ośrodkach Pomorza Nadwiślańskiego w okresie stalinowskim, w: Niezależny ruch młodzieżowy w Polsce po drugiej wojnie światowej (1945-2001), red. R. Sudziński, Toruń 2005.

Górski G., Wokół genezy PRL, Lublin 2004.

Gryz R., Państwo a Kościół w Polsce 1945-1956. Na przykładzie województwa kieleckiego, Kraków 1999.

Jarosz D., Polacy a stalinizm 1948-1956, Warszawa 2000.

Polityka władz komunistycznych w Polsce w latach 1948-1956 a chłopi, Warszawa 1998.

Pasztor M., W krzywym zwierciadle. Polityka władz komunistycznych w Polsce wświetle plotek i pogłosek z lat 1949-1956, Warszawa 1995.

„Jesteście naszą wielką szansą”. Młodzież na rozstajach komunizmu 1944-1989, red. P. Ceranka, S. Stępień, Warszawa 2009.

Kallas M., Lityński A., Historia ustroju i prawa Polski Ludowej, Warszawa 2003.

Kersten K., Jałta w polskiej perspektywie, Warszawa 1989.

Kołakowski P., Pretorianie Stalina. Sowieckie służby bezpieczeństwa i wywiadu na ziemiach polskich 1939-1945, Warszawa 2010.

Kopka B., Obozy pracy w Polsce 1944-1950. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 2002.

Krogulski M. L., Okupacja w imię sojuszu. Armia Radziecka w Polsce 1944-1956, Warszawa 2000.

Kulińska L., Związek Akademicki „Młodzież Wszechpolska” i „Młodzież Wielkiej Polski” w latach 1922-47 (struktury, funkcjonowanie i główni działacze), Kraków 2000.

Kura A., Aparat bezpieczeństwa i wymiar sprawiedliwości wobec kolektywizacji wsi polskiej 1948-1956, Warszawa 2006.

Majer P., Milicja Obywatelska w systemie organów władzy PRL. Zarys problematyki iźródła, Toruń 2003.

Miernik G., Opór chłopów wobec kolektywizacji w województwie kieleckim 1948-1956, Kielce 1999.

Między wolną Polską a „siedemnastą republiką”. Z dziejów oporu społecznego na terenie województwa krakowskiego w latach 1945-1947, Kraków 1998.

Mirek A., Siostry zakonne w obozach pracy w PRL w latach 1954-1956, Lublin 2009.

Miroszewski K., PPR i partie koncesjonowane, w: Województwo śląskie 1945-1950. Zarys dziejów politycznych, red. A. Dziurok, R. Kaczmarek, Katowice 2007.

Nadolski M., Komuniści wobec chłopów w Polsce 1941-1956. Mity i rzeczywistość, Warszawa 1993.

Niepodległościowe organizacje młodzieżowe na Rzeszowszczyźnie w latach 1944-1956 wświetle dokumentów, wybór, wstęp i opracowanie B. Wójcik, Rzeszów 2009.

Obozy pracy przymusowej na terenie katowickiego i chorzowskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego 1945 – 1950, Katowice 2002.

Osękowski C., Referendum 30 czerwca 1946 roku w Polsce, Warszawa 2000.

Paczkowski A., Polacy pod obcą i własną przemocą, w: Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania, oprac. S. Courtois i in. Warszawa 1999.

Raina P., Cele polityki władz PRL wobec Watykanu. Tajne dokumenty 1967-1989, Warszawa 2001.

Referendum z 30 czerwca 1946 r. Przebieg i wyniki, oprac. A. Paczkowski, Warszawa 1993.

Rzeczkowska E., Tajne organizacje harcerskie w Polsce w latach 1944 -1956, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2011, nr 1.

Skodlarski J., Pieczewski A., Stosunki gospodarcze Polski w latach 1945-1949 a kwestia suwerenności, w: Gospodarka i społeczeństwo w czasach PRL-u (1944-1989), red. E. Kościk, T. Głowiński, Wrocław 2007.

Skrzypek A., Mechanizmy uzależnienia. Stosunki polsko-radzieckie 1944-1957, Pułtusk 2002.

Szczypka A., Młodzieżowe organizacje niepodległościowe na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1945-1956, Toruń 2010.

Śledzianowski J., Ksiądz Czesław Kaczmarek biskup kielecki 1895-1963, Kielce 2008.

Świda - Ziemba H., Młodzież PRL. Portrety pokoleń w kontekście historii, Kraków 2010.

Terlecki R., Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944-1990, Kraków 2007.

Tomasiewicz J., Ugrupowania polityczne i organizacje społeczne w województwie śląsko-dąbrowskim, w: Rok 1945 w województwie śląsko-dąbrowskim, red. A. Topol, Katowice 2004.

UB a młodzieżowe organizacje antykomunistyczne w latach 1945-1954 na Górnym Śląsku iPodbeskidziu. Metody operacyjne aparatu bezpieczeństwa w świetle dokumentów, wybór i oprac. A. Badura, L. Malczak, G. Musiał, D. Salbert, Katowice 2010.

Węgrzyn D., Praca operacyjna, w: Fundament systemu zniewolenia. Z działalności wojewódzkich struktur Urzędu Bezpieczeństwa w Katowicach 1945-1956, red. A. Dziurok, A. Dziuba, Katowice 2009.

Wolsza T., Obozy na ziemiach polskich w latach 1945-1956, w: Komunizm. Ideologia, system, ludzie, red. T. Szarota, Warszawa 2001.

Wołoszyn J. W., Chronić i kontrolować. UB wobec środowisk i organizacji konspiracyjnych młodzieży na Lubelszczyźnie (1944-1956), Warszawa 2007.

Woźniczka Z., Represje na Górnym Śląsku po 1945 roku, Katowice 2010.

Katowice – Stalinogród – Katowice. Z dziejów miasta 1948-1956, Katowice 2009.

Wybory do sejmu z 19 stycznia 1947 roku w Polsce, Poznań 2000.

III wojna oczekiwanie na prawdziwe wyzwolenie, w: Zakończenie wojny na Górnym Śląsku, red. Z. Woźniczka, Katowice 2006.

Zblewski Z., Leksykon PRL-u, Kraków 2000.

Żenczykowski T., Polska lubelska 1944, Warszawa 1990.

Published
2019-10-15
Section
Articles