Christa Wolfs Poetik der subjektiven Authentizität in Bezug auf den Roman Nachdenken über Christa T.

Abstract

[Abstrakt tylko w j. polskim / Abstract only in Polish]

Christy Wolf poetyka autentyczności subiektywnej na przykładzie powieści Rozmyślania nad Christą T.

Tematem niniejszej pracy jest sformułowana przez Christę Wolf „poetyka autentyczności subiektywnej”. W pierwszej części poetyka ta zostaje omówiona w oparciu o wybrane teksty eseistyczne autorki, w drugiej zobrazowana na przykładzie powieści Rozmyślania nad Christą T.

Poetyka autentyczności subiektywnej opiera się na założeniu, że w twórczości literackiej nie jest możliwy obiektywny punkt wyjścia. Autor tworzy swoje dzieło zawsze na podstawie konkretnego, tylko jemu dostępnego – subiektywnego zatem – doświadczenia. Za pomocą języka stwarza nową rzeczywistość – rzeczywistość dzieła literackiego. Konstruuje ją w oparciu o fakty i jednocześnie w wolny sposób kreuje. Obraz świata przedstawionego w dziele literackim powinien być „zgodny z prawdą” (C. Wolf), w sensie: zgodny z wizją autora, a przy tym wiarygodny, prawdopodobny, możliwy do wyobrażenia.

Nie jest ważne, czy autor wiernie przedstawia fakty. Ważna jest jego „autentyczność wewnętrzna” – wierność własnemu doświadczeniu. Praca twórcza staje się wówczas dla autora drogą do poznania samego siebie i do samorealizacji jako jednostki, literatura zaś dla czytelnika – przewodnikiem i schronieniem na jego własnej drodze życiowej.

Świat przedstawiony w dziele literackim sytuuje się zatem pomiędzy „realnościami różnego stopnia”. Świadomość autora tworzy płaszczyznę ich zetknięcia się i przenikania. Obecny w dziele literackim element subiektywny stanowi jego „czwarty wymiar”.

Powieść „Rozmyślania nad Christą T.” powstała z potrzeby przezwyciężenia bolesnego dla Autorki doświadczenia – śmierci przyjaciółki. Na podstawie pozostawionych przez nią notatek, listów oraz rękopisów, a także własnych wspomnień, tworzy Autorka jej literacki obraz. Autentyczność subiektywna jako pewna postawa autora znajduje w powieści swój pełny wyraz.

Rzeczywistość nie jest tu wyraźnie oddzielona od fikcji. Autorka wiernie przedstawia fakty, co powoduje przyprawiające o „zawrót głowy” (C. Wolf) wrażenie, że Rozmyślania nad Christą T. to dokument biograficzny, a nie fikcja literacka. Christa T. zostaje jednak również wymyślona – staje się postacią literacką.