Des microstructures aux macrostructures textuelles. Les modifications de la dimension configurationnelle des séquences descriptives dans la perspective traductologique

Abstract

[Abstrakt tylko w j. polskim / Abstract only in Polish]

Od mikrostruktur do makrostruktur tekstowych. Modyfikacje wymiaru konfiguracyjnego sekwencji deskryptywnych w perspektywie traduktologicznej

Tematyka artykułu sytuuje się w obszarze krytyki przekładu literackiego. Jego celem jest analiza korelacji między wyborami translatorskimi na poziomie jednostek języka a funkcjonowaniem struktury tekstowej wyższego rzędu, jaką jest sekwencja deskryptywna wbudowana w opowiadanie. Zastosowana metodologia łączy w sobie narzędzia literaturoznawcze i językoznawcze, co uznano za konieczne, biorąc pod uwagę naturę badanego dwutekstu literackiego. Następstwem takiej perspektywy jest fakt skoncentrowania analiz wokół dwu obszarów kluczowych dla przekładu powieści Terrasse à Rome Pascala Quignarda: wyznaczników leksykalnych punktu widzenia narratora oraz dynamiki sekwencji opisowej. Na ostatnie zagadnienie składają się zjawiska takie jak : międzyzdaniowe relacje spójnościowe, predykaty werbalne, stylistyczna funkcjonalność form czasowych oraz zależność między dystrybucją funkcji składniowych i semantycznych.

Przeprowadzone analizy porównawcze uprawniają do podważenia statusu opisu jako struktury wtórnej w stosunku do opowiadania, nieposiadającej charakterystycznych dla siebie środków organizacji tekstowej. Ponadto poczynione obserwacje dowodzą, że nawet drobne z pozoru interwencje tłumacza uwidaczniające się np. w eliminacji pojedynczych czasowników czy w zmianie sposobu łączliwości zdań skutkują znacznymi przesunięciami na poziomie stylu sekwencji opisowych w stosunku do oryginału.

Powyższe stwierdzenia skłaniają do upatrywania w tej makrostrukturze wypowiedzi narracyjnej uprzywilejowanego miejsca tekstowego, pozwalającego dostrzec indywidualną poetycką wizję świata zamkniętą przez pisarza/tłumacza w zaproponowanych środkach stylistycznych.