Homo sapiens: the speaking animal

Abstract

[Abstrakt tylko w j. polskim / Abstract only in Polish]

Homo sapiens: mówiące zwierzę

Teorie pochodzenia człowieka nie są do dzisiaj tak rozbudowane i uzasadnione jak wiele teorii kosmologicznych. Specjaliści różnych dyscyplin poszukują odpowiedzi na pytania zarówno o ewolucję człowieka jako organizmu biologicznego, jak i – szczególnie – istoty myślącej i mówiącej. W artykule omówiono pokrótce fakty paleontologiczne i związane z nimi teorie, a także opisano eksperymenty mające na celu dotarcie do sformułowania przekonującej teorii pochodzenia i rozwoju myślenia i mowy. Ważnymi punktami odniesienia w tych rozważaniach są: ewolucja biologiczna ssaków naczelnych, procesy myślowe u człowieka (i nie tylko), komunikacja, myślenie językowe. Wśród przywołanych ujęć powstawania mowy ludzkiej jest i dziecko jako tabula rasa, i teoria istnienia języka jako wrodzonego u ludzi (N. Chomsky). Przywołane w artykule konkretne przykłady użycia języka poddaje się analizie psycholingwistycznej: jak od obserwacji faktu i powstania wyobrażenia dochodzimy do sformułowań językowych, co samo w sobie już jest fenomenem, a jak jeszcze potrafimy twórczo wykorzystać tę powstałą materię języka. W ten sposób rodzi się konkluzja, iż to właśnie możliwość i umiejętność używania języka postawiły człowieka na czele stworzeń i pozwoliły mu na refleksję nad sobą, uprawianie nauki i sztuki, na wiarę i refleksję religijną.