Louisa May Alcott’s “A Pair of Eyes; or, Modern Magic” – a Denunciation of Artificiality

Abstract

[Abstrakt tylko w j. polskim / Abstract only in Polish]

„A Pair of Eyes; or, Modern Magic” Louisy May Alcott jako odrzucenie sztuczności

Louisa May Alcott, urodzona w 1932 r., jest znana zarówno amerykańskiemu, jak i polskiemu czytelnikowi głównie jako autorka słynnych Małych kobietek i kilku kontynuacji tejże powieści, a więc jako typowa przedstawicielka sentymentalnej szkoły powieści wiktoriańskiej. Tymczasem niedawne odkrycia amerykańskich badaczy literatury ujawniły kilkadziesiąt gotyckich opowiadań autorstwa Louisy May Alcott, które publikowała w XIX-wiecznych czasopismach amerykańskich pod pseudonimem Ann Barnard. Zarówno tematyka, jak i stylistyka owych opowiadań odbiegają znacznie od wiktoriańskich zasad obowiązujących ówczesnych pisarzy, a przede wszystkim pisarki. Czytelnik na próżno będzie się więc doszukiwał w tych opowiadaniach umoralniających wersetów czy gloryfikacji patriarchalnego systemu społecznego XIX-wiecznej Ameryki.

Opowiadanie analizowane w artykule jest przykładem owej antywiktoriańskiej wymowy nieznanego dotąd dorobku literackiego Louisy May Alcott. Główny bohater opowiadania, Max Erdmann, w poszukiwaniu idealnej modelki do swego portretu Lady Makbet zakochuje się w uosobieniu wiktoriańskiej hipokryzji i sztucznego sposobu bycia – w aktorce Agacie Eure. Louisa May Alcott kreśli ironiczny obraz owej miłości, ukazując destrukcyjną moc wiktoriańskiego modelu życia, podszytego wszechobecnym fałszem. W artykule opowiadanie jest analizowane jednocześnie na kilku płaszczyznach, gdyż Alcott krytykuje tu wiktoriańską hipokryzję, posługując się symboliką teatru i teatralnego zachowania, podpierając się ówczesną modą na quasi-naukowe wyjaśnienia emocjonalnych lub intelektualnych problemów czy wreszcie czerpiąc z bogatej gotyckiej stylistyki. Tam, gdzie w analizie opowiadania natrafiamy na typowo gotycką dwuznaczność i pozorną niejasność, z pomocą przychodzi metodologia badań literackich opracowana przez Jacques’a Lacana, która pozwala wytłumaczyć antywiktoriańską wymowę gotyckiego charakteru twórczości Louisy May Alcott.