Contraintes, je vous haisme

Krzysztof Sobczyński

Krzysztof Sobczyński Faculty of Humanities, Catholic University of Lublin

Keywords: Oulipo; formal constraint; Georges Perec

Abstract

[Abstrakt tylko w j. polskim / Abstract only in Polish]

Contraintes, je vous haisme

Pracownia Literatury Potencjalnej (Oulipo) obchodziła w 2000r. czterdziestolecie swojej działalności, bijąc tym samym swoisty rekord długowieczności grup literackich wskali nie tylko francuskiej. Celem prac Oulipo jest tworzenie i znalezienie zastosowań dla tzw. contraintes. Już sam termin (czasami niezbyt udatnie tłumaczony na język polski jako rygor, ograniczenie, przymus) jest kłopotliwy i niejednoznaczny: chodzi o regułę literacką, która nie poddaje się kanonizacji i która przez czytelników uzanawana jest za ekstrawagancką, odrębną, czasem dziwaczną. Contraintes, zdaniem Pracowni, są w stanie urozmaicić klasyczny kanon zabiegów formalnych, jakimi posługuje się literatura. Twórczość pisarzy z kręgu Oulipo, długo uznawana za zjawisko marginalne, stała się w ostatnich latach przedmiotem zainteresowania literaturoznawców, w tym także badaczy, którzy próbują refleksji nad działalnością Pracowni nadać wymiar teoretyczny. Artykuł jest próbą podsumowania literackiego dorobku grupy, przedstawienia stanu najnowszych badań nad problematyką contrainte oraz wskazania kierunków, jakie w przyszłości należałoby w tych badaniach podjąć.

References

Un art simple et tout d'exécution. Cinq leçons de l'Oulipo. Cinq leçons sur l'Oulipo, Paris: Ed. Circé 2001.

Arts C.: Oulipo et Tel Quel, Leiden 1999.

Benabou M.: La règle et la contrainte, dans: Pratiques nr 39, octobre 1983, p. 101-106.

Bens J.: OuLiPo 1960-1963, Paris: Christian Bourgois 1980.

Campagnoli R.: Deliri edipici; Sonetti palindromici, Napoli: Ed. Oplepo, 1993.

Campagnoli R.: Sestine per modo di dire. Testi locuzionali semiautomatici, Bari: Ed. Oplepo, 1994.

Dictionnaire des œuvres du XXe siècle. Littérature française et francophone, sous la dir. de H. Mitterand, Paris: Dictionnaires Le Robert, 1995.

Denize A., Magne B.: Machines à écrire, Paris: Gallimard 2000 (CDRom).

Falchetta P.: Frammenti in vita, Combinazioni monorime con commento, Napoli: Ed. Oplepo, 1993.

Genette G.: Palimpsestes, Paris: Seuil 1982.

Lapprand M.: Poétique de l'Oulipo, Amsterdam−Atlanta: Rodopi, 1998.

Montfrans M. van: Georges Perec. La contrainte du réel, Amsterdam, 1999.

OULIPO: Atlas de littérature potentielle, Paris: Gallimard, 1981.

OULIPO: La Bibliothèque Oulipienne, vol. 1-2, Paris: Ramsay, 1987.

OULIPO: La Bibliothèque Oulipienne, vol. 1-3, Paris: Seghers, 1990.

OULIPO: La Bibliothèque Oulipienne, vol. 4, Paris: Le Castor Astral, 1997.

OULIPO: La Bibliothèque Oulipienne, vol. 5, Paris: Le Castor Astral, 2000.

OULIPO: La Littérature Potentielle. Créations, re-créations, récréations, Paris: Gallimard, 1973.

Oulipo, la littérature comme jeu, dans: Magazine littéraire, nr 398, mai 2001, p. 18-71.

L'Oulipo 1960-1996, une société discrète. Page nr 40, mai-juin 1996.

Oulipo − Poétiques. Actes du Colloque de Strasbourg 23-25 avril 1997, ed. par P. Kuon, Tübingen: Günter Narr Verlag, 1999.

Perec G.: Qu'est-ce que la littérature potentielle? 35 variations sur un thème de Marcel Proust, dans: Magazine littéraire, novembre, 1974.

Reggiani C.: Contrainte et littérarité, dans: Formules nr 4, 2000, p. 10-19.

Reggiani C.: Rhétoriques de la contrainte. Georges Perec − l'Oulipo, Paris: Ed. InterUniversitaires, 1999.

Rosienski-Pellerin S.: PERECgrinations ludiques. Etude de quelques mécanismes du jeu dans l'œuvre romanesque de Georges Perec, Toronto: Ed. du Gref, 1995.

Schiavetta B., Baetens J.: Définir la contrainte? dans: Formules, nr 4, 2000, p. 20-55.

Spinelli A.: Le Ripartite. Rimbalzo stilistico, Napoli: Ed. Oplepo, 1994.

variations, Paris: Le Castor Astral 2000.

Varaldo G.: Cantotenero. Mitografemi, Napoli: Ed. Oplepo, 1993.