Sprachlicher Transfer im Fremdsprachenunterricht aus der Sicht kognitiver Prozesse
Abstract
[Abstrakt tylko w j. polskim / Abstract only in Polish]
Transfer językowy w świetle procesów poznawczych
Artykuł stanowi próbę przedstawienia zmian zachodzących w rozumieniu istoty, funkcji i warunków występowania transferu w procesie akwizycji języka obcego. Krytyce poddana została klasyczna teoria transferu, według której identyczność strukturalna między językiem ojczystym a językiem obcym warunkuje wystąpienie transferu pozytywnego, natomiast odmienność strukturalna jest warunkiem wystąpienia transferu negatywnego. Zagadnienie transferu językowego jest zagadnieniem wieloaspektowym; można je rozważać z punktu widzenia lingwistyki, ale także psycholingwistyki i psychologii poznawczej. Psychologia poznawcza ustanawia nową wizję uczącego się jako podmiotu swoich czynności poznawczych. Według tej koncepcji uczący się ocenia wzajemne relacje między językiem ojczystym a językiem obcym, ocenia stopień nacechowania danej struktury i decyduje sam, które struktury języka pierwszego zostaną przeniesione do języka przyswajanego. Ocena ta zależy od zdobytego doświadczenia językowego uczącego się, zawartego w zinternalizowanej strukturze poznawczej organizmu.
References
Andersen, R.W. (ed.): Second Language Perspecitves, Newbury House, Rowley, MA 1984.
Barrera-Vidal, A. / Raupach, M. / Zöfgen, E. (eds.): Grammatica vivat. Konzepte, Beschreibungen und Analysen zum Thema „Fremdsprachengrammatik”, Günter Narr Verlag, Tübingen 1992.
Bartelt, H.G.: Mode and aspect in Navajo and Western Apache English narrative technique, „International Review of Applied Linguistics” 21 (1983), S.105-124.
Bausch, K.-R. / Kasper, G.: Der Zweitsprachenerwerb: Möglichkeiten und Grenzen der 'großen Hypothese', „Linguistische Berichte” 64 (1979), S.3-35.
Brause, R.: Neuronale Netze: Eine Einführung in die Neuroinformatik, Teubner, Stuttgart 1991.
Brons-Albert, H./ Descieux, U./ Schröder-Harvard, D.: Ausgewählte Probleme der Verbalgrammatik des Deutschen, „Information Deutsch als Fremdsprache” 14. 4. (1987), S.291-310.
Bußmann, H.: Lexikon der Sprachwissenschaft, Alfred Kröner Verlag, Stuttgart 1990.
Chomsky, N.: Lectures on government and binding, Dordrecht−Foris 1981.
Chomsky, N.: Knowledge of language, Praeger, New York 1986.
Clahsen, H.: Die Untersuchung des Spracherwerbs in der generativen Grammatik. Einige Bemerkungen zum Verhältnis von Sprachtheorie und Psycholinguistik, „Der Deutschunterricht” 42 (1990), 5, S.6-21.
Clahsen, H.: Spracherwerb in der Kindheit, Günter Narr Verlag 1982.
Cockiewicz, W.: Aspekt na tle systemu słowotwórczego polskiego czasownika i jego funkcyjne odpowiedniki w języku niemieckim, Kraków 1992.
Corder, S.P.: Idiosyncratic dialects and error analysis, „International Review of Applied Linguistic” 9(1971), S.147-160.
Czochralski, J.: Verbalaspekt und Tempussystem im Deutschen und Polnischen. Eine konfrontative Darstellung, PWN, Warszawa 1975.
Davies, A./ Criper, C./ Howatt, A.P. (eds.): Interlanguage, Edinburgh University Press 1984.
Dechert, H./ Brüggemeier, M./ Fütterer, D. (eds.): Transfer and Interference in Language: A Second selected Bibliography, Amsterdam−Philadelphia 1984.
Dewitzowa, W. / Płaczkowska, B.: Zwięzła gramatyka języka niemieckiego. Podręcznik dla lektoratów wyższych uczelni, Warszawa 1974.
Dulay, H.C. / Burt, M.K.: Should we teach children syntax?, „Language Learning” 24 (1973), S.245-258.
Dulay, H.C. / Burt, M.K.: A new perspective on the creative construction process in child second language acquisition, „Language Learning” 24 (1974), S.235-278.
Dulay, H.C. / BurtM.K. / Krashen, S.D.: Language Two, Oxford University Press, Oxford−New York 1982.
Ellis, R.: Understanding Second Language Acquisition, Oxford University Press, Oxford−New York 1985.
Faerch, C. / Kasper, G.: One Learner − Two Languages: Investigating Types of Interlanguage Knowledge, [in:] House, J. / Blum-Kulka, S. (eds.) 1986, S.21-227.
Flynn, S.: Aparameter setting model of L2 acquisition, Reidel, Dordrecht 1987.
Flynn, S. / O'Neil, W. (eds.): Linguistic Theory in Second Langugae Acquisition, Kluwer Akademic Publishers, Dordrecht 1988.
Gass, S. / Selinger, L. (eds.): Language Transfer in Language Learning, Benjamins, Rowley−Amsterdam−Philadelphia 1992.
Gross, H. / Fischer, K. (eds.): Grammatikarbeit im DaF Unterricht, München I990.
Hawkins, J.A.: AComparative Typology of English and German: Unifying the Contrasts, Croom Helm, London 1986.
House, T./ Blum-Kulka, S. (eds.): Interlingual and Intercultural Communication, Tübingen 1986.
Hüllen, W.: Kognitive Linguistik − eine Möglichkeit für den Grammatikunterricht. Ein neuer Vorschlag zur Lösung eines alten Problems, [in:] Barrera-Vidal, A. et. al. 1992, S.14-28.
Hyams, N.: Language acquisition and the theory of parameters, Reidel, Dordrecht 1986.
Hyltenstam, K. / Pienemann, M. (eds.): Modelling and assessing second language acquisition, Multilingual Matters Ltd., Clevedon 1985.
Jordens, P.: Rules grammatical intuitions and strategies in foreign language learning, „Interlanguage Studies Bulletin” 2 (1977), S.5-76.
Jordens, P.: Sprachspezifisch oder sprachneutral? Zur Anwendung einer Strategie im Fremdsprachenerwerb, DaF 15 (1978), S.367-370.
Jordens, P.: Das deutsche Kasussystem im Fremdsprachenerwerb. Eine psycholinguistische und fehleranalytische Untersuchung zum interimsprachlichen Kasusmarkierungssystem niederländisch- und englischsprachiger Deutschstudierender, Günter Narr Verlag, Tübingen 1983.
Jordens, P.: Neuere theoretische Ansätze in der Zweitsprachen − erwerbsforschung, „Studium Linguistik” 22 (1988), S.31-66.
Jordens, P. / Kellermann, E.: Investgations into the tranfer strategy in second language learning, [in:] Savard, J.G. / Laforge, L. (eds.) 1981, S.195-215.
Kasper, G.: Pragmatische Aspekte in der Interimsprache, Günter Narr Verlag, Tübingen 1981.
Kasper, G.: Pragmatic transfer, „Second Language Research” 8 (1992), S.203-231.
Kasper, G.: Interkulturelle Pragmatik und Fremdsprachenlernen, [in:] Timm, J.P. /Vollmer, H.J. (ed.) 1993, S.41-78.
Keller-Cohen, D.: Systematicity and variation in the non native childs acquisition of conversational skills, „Language Learning” 29 (1979), S.27-44.
Kellerman, E.: Giving learners abreak: Native language intuitions as asource of predictions about transferability, „Working Papers in Bilingualism” 15 (1978), S.59-92.
Kellerman, E.: Transfer and non-transfer: where are we now?, „Studies in Second Language Acquisition” 2 (1979), S.37-58.
Kellerman, E.: The empirical evidence for the influence of the L1 in inter-language, [in:] Davies, A. et. al. 1984, S.98-122.
Kellerman, E.: Now you see it, now you don't, [in:] Gass, S. / Selinker, L. 1983, S.112-134.
Kellerman, E. / SharwoodSmith, M. (eds.): Crosslinguistic influence in second language acquisition, Pergamon Press, Oxford 1986.
Kohn, K.: Was der Lerner nicht weiß, macht ihn nicht heiß, „Linguistische Berichte” 64 (1979), S.82-94.
Kohn, K.: The Analysis of Transfer, [in:] Kellerman, E. / Sharwood Smith, M. 1986, S.21-34.
Kohn, K.: Dimensionen lernersprachlicher Performanz, Günter Narr Verlag, Tübingen 1990.
Königs, F. / Szulc, A. (eds.): Linguistisch und psycholinguistisch orientierte Forschungen zum Fremdsprachenunterricht, Universitätsverlag Dr. N.Brockmeyer 1989.
Lado, R.: Meine Perspektive der kontrastiven Linguistik 1945-1972, [in:] Nickel, G. (ed.) 1972, S.15-20.
Lieber, M.: Kontrastive Grammatik Italienisch-Deutsch. Zur Relevanz der muttersprachlichen Reflexion im Grammatikunterricht, [in:] Gross, H. / Fischer, K. (eds.) 1990, S.123-143.
McLaughlin, B.: Theories of Second Language Learning, Cambridge 1987.
Nemser, W.: Approximative systems of foreign language learners, „International Review of Applied Linguistics” 9 (1971).
Nickel, G. (ed.): Reader zur kontrastiven Linguistik, Athenäum Fischer, Frankfurt 1972.
Odlin, T.: Language Transfer, Cambridge University Press 1988.
Olshtain, E. / Cohen, A.: Apology: Aspeech act set, [in:] Wolfson, N. / Judd, E. 1983, S.18-35.
Osgood, Ch. (ed.): Method and Theory in Experimental Psychology, Oxford University Press, New York 1953.
Pinker, S.: Lernability and cognition: The acquisition of argument structure, MIT Press, Cambridge, Mass. 1989.
Pinker, S.: The Lannguage Instinct. How the Mind creates Language, William Morrow and Company, Inc., New York 1994.
Raabe, H. (ed.): Trends in kontrastiver Linguistik, Bd. I, Mannheim 1974.
Ringbom, H.: Crosslinguistic influence and the foreign language process, [in:] Kellerman, E. / SharwoodSmith, M. 1986, S.150-162.
Rizzi, L.: Issues in ltalian Syntax, Foris, Dordrecht 1982.
Rutherford, W.E. (ed.): Language Universals and Second Language Aquisition, Benjamins, Amsterdam−Philadelphia 1984.
Sajavaara, K. / Lehtonen, J. (eds.): Papers in discourse and Contrastive Discourse Analysis, (Jyväskylä Cross Language Studies 5), Jyvaskylä 1980.
Sajavaara, K. (ed.): Cross-Language Analysis and Second Language Acquisition, 1, (Jyväskylä Cross-Language Studies 9), Jyvaskylä 1983.
Schachter, J.: An error in error analysis, „Language Learning” 24 (1974), S.205-214.
Schachter, J.: Anew account of language transfer, [in:] Gass, S./ Selinker, L. (eds) (1983), S.98-111.
Schachter, J.: Second Language Acquisition and its Relationship to Universal Grammar, „Applied Linguistics” 9 (1988), S.219-235.
Selinker, L.: Apsycholinguistic study of language transfer, Unpublished Dissertation, Georgetown University 1966.
Selinker, L.: Language Transfer, „General Linguistics” 9 (1969), S.67-92.
Selinker, L.: Interlanguage, „International Review of Applied Linguistics” 10 (1972), S.209-231.
Selinker, L.: Rediscovering Interlanguage, Longman, London 1991.
SharwoodSmith, M.: Strategies, language transfer and the simulation of the second language learners mental operations, „Language Learning” 29 (1970), S.354-361.
SharwoodSmith, M.: Crosslinguistic influence in language loss. Bilingualism Across the Lifespan, [in:] Hyltenstam, K. / Obler, L. (eds.): Aspects of Acquisition, Maturity and Loss, Cambridge University Press 1989.
Szulc, A.: Plädoyer für eine primär linguistische Sprachfehleranalyse, [in:] Königs, F. / Szulc, A. 1989, S.49-63.
Timm, J.-P. / VollmerH.J. (eds.): Kontroversen in der Fremdsprachenforschung, Universitätsverlag Brockmeyer, Bochum 1993.
Takahashi, S.: Transferability of indirect request strategies, University of Hawaii Working Papers, [in:] ESL 11 (1992), S.69-124.
Takahashi, T. / Beebe,L.M.: The development of pragmatic competence by Japan learners of English, „JALT Journal” 8 (1987), S.131-155.
White, L.: Universal Grammar and Second Language Acquisition, Benjamins, Amsterdam−Philadelphia 1989.
Wode, H.: On the systematicity of L1 transfer in L2 acquisition, [in:] Henning,C. 1977, S.160-169.
Wode, H.: Learning asecond language. An integrated view of language acquisiton, Günter Narr Verlag 1981.
Wode, H. (ed.): Papers on language acquisition, language learning, and language teaching, Julius Groos Verlag, Heidelberg 1983.
Wode, H.: Einführung in die Psycholinguistik. Theorien, Methoden, Ergebnisse, Max Hueber Verlag, Ismaning 1988.
Wolfson, N. / Judd,E.: Sociolinguistics and second language acquisition, Newbury House, Rowley, Ma 1983.
Zobl, H.: Developmental and transfer errors: Their common bases and (possibly) differential effects on subsequent learning, „TESOL-Quarterly” 14 (1980), S.469-479.
Copyright (c) 1994 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.