New Observations on the Tomb of Queen Hedwig of Anjou in the Cathedral on Wawel Hill in Krakow
Abstract
In 1900, the Bishop of Krakow, Jan Puzyna, decided to erect a sarcophagus for the remains of Queen Hedwig of Anjou (d. 1399). Its founder, Count Karol Lanckoroński, gave the commission to Antoni Madeyski, a sculptor active in Rome, while the technical matters and iconographic programme of the work were entrusted to Marian Sokołowski, a professor of art history at the Jagiellonian University in Krakow. Madeyski recorded the progress of his work in photographs which reveal that initially an inscription had run along the edges of the top slab, which was obliterated after the assembly of the tomb in the cathedral. This change may have been caused by a – now long forgotten – dispute about the extent of the contribution from each of the key figures involved in the undertaking. Or perhaps the foundation inscription on the top slab, above a short text related to the queen, was deemed inappropriate in view of the plans to resume efforts for her beatification. The location of the sarcophagus was conditioned by a number of factors, one of which was the proximity of the shrine of St Stanislaus, and was possibly intended to concentrate the cults of the local saints in the area of the intersection of the naves. The forms of the tomb had no relation to the existing monuments of the monarchs of the Piast or Jagiellonian dynasties in the cathedral; in fact, local tradition was ignored, since the work was carved of white not red stone and did not have a canopy. Madeyski’s immediate model was the tomb of Ilaria del Carretto in Lucca, probably indicated to him by Lanckoroński who was very fond of Italian Quattrocento art. Of key importance must also have been the fact that both women had died in childbirth. A cenotaph to King Ladislaus III of Varna, carried out by Madeyski in 1902-1906, was modelled on the monument to Gaston de Foix in Milan. Thus, in both cases the sculptor referred to ‘icons’ of historical literature and nineteenth-century popular culture, bringing the history of Poland into the orbit of European history. Hedwig of Anjou, similar to Ilaria del Carretto, is presented as a paragon of sacrifice for religion and marital fidelity. Ladislaus III, in turn, killed in the battle of Varna in 1444, just like de Foix, a French commander who fell in the battle of Ravenna in 1512, was regarded as an exemplar of sacrifice for his homeland.
References
Alazard, Florence. „D’Agnadel à Ravenne: le parcours italien de Gaston de Foix”. Voir Gaston de Foix (1512-2012); métamorphoses européennes d’un héros paradoxal, red. Joana Barreto, Gabriele Quaranta i Colette Nativel, Publications de la Sorbonne, 2015, ss. 55-66. Publications de la Sorbonne, Histoire de l’art, 22.
Barker, Jessica. Stone Fidelity: Marriage and Emotion in Medieval Tomb Sculpture. Boydell, 2020
Bałus, Wojciech. „Obraz Królowej Jadwigi w sztuce polskiej wieku XIX główne wątki ikonograficzne”. Błogosławiona Jadwiga Królowa. W oczekiwaniu na kanonizację. Katalog wystawy w Muzeum Archidiecezjalnym w Krakowie, red. Józef Andrzej Nowobilski, „Czuwajmy”, 1997, ss. 69-78.
Bałus, Wojciech. „Nagrobek królowej Jadwigi w katedrze na Wawelu”. Święta Jadwiga królowa. Abyśmy byli godni tego dziedzictwa, red. Helena Byrska i Antoni Bednarz, Parafia pw. św. Jadwigi. Katolickie Centrum Kultury, 2006, ss. 103-127.
Błogosławiona Jadwiga Królowa. W oczekiwaniu na kanonizację. Katalog wystawy w Muzeum Archidiecezjalnym w Krakowie, red. Józef Andrzej Nowobilski, „Czuwajmy”, 1997.
Boeßenecker, Helen. Skulpturale Altäre im römischen Seicento. Die Vergegenwärtigung des Sakralen. Michael Imhof Verlag, 2020.
Badham, Sally, i Sophie Oosterwijk, „‘Monumentum aere perennius’? Precious-metal effigial tomb monuments in Europe 1080-1430”. Church Monuments, t. 30, 2015, ss. 7-105.
Borawski, Aleksander. Królowa Jadwiga na Wawelu. Wydawnictwo Księży Pallotynów, 1933.
Chrubasik, Katharina. Das Grabmal von Ladislaus II. Jagiełło (1386–1434). Inszenierung und Legitimation der Macht. Inaugural-Dissertation zur Erlangung der Doktorwürde der Philosophischen Fakultät der Rheinischen Friedrich-Wilhelms-Universität zu Bonn, 2009.
Czyżewski, Krzysztof J. „W dobie przemian. Uwagi o katedrze krakowskiej w XIX stuleciu”. Wzgórze wawelskie w słowie i obrazie. Z badań nad kulturą wieku XIX. Zamek Królewski na Wawelu, 2014, ss. 139-163.
Czyżewski, Krzysztof J., i Marek Walczak. [Rec.] „P. Mrozowski, Nagrobki gotyckie w Polsce, Warszawa 1994”. Biuletyn Historii Sztuki, t. 62, z. 1-2, 2000, ss. 286-296.
Gaude-Ferragu, Murielle. „Les femmes et la mort: sépultures et funérailles des reines et des princesses au bas Moyen Âge”. Inhumations de prestige ou prestige de l’inhumation? Expressions du pouvoir dans l’au-delà (IVe-XVe siècle), red. Armelle Alduc-Le Bagousse, Publications du CRAHM, 2009, ss. 383-404.
Goldenbaum, Laura. In testimonium veritatis: der Bronzegisant als Totenabbild im italienischen Quattrocento. De Gruyter, 2018. Italienische Forschungen des Kunsthistorischen Institutes in Florenz, I Mandorli, 23.
de Gourcy, Sophie. Le tombeau des ducs de Bretagne: un miroir des princes sculpté. Pont entre deux mondes: de la terre au ciel, du gothique à la Renaissance, du duché au royaume. Éditions Beauchesne, 2015.
Grönke, Eveline, i Edgar Weinlich. Mode aus Modeln. Kruseler-und andere Tonfiguren des 14. bis 16. Jahrhunderts aus dem Germanischen Nationalmuseum und anderen Sammlungen. Germanisches Nationalmuseum, 1998. Wissenschaftliche Beibände zum Anzeiger des Germanischen Nationalmuseums, Bd 14.
Horzela, Dobrosława. Cud światła. Witraże średniowieczne w Polsce. Katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Krakowie w dniach 14.02 – 26.07.2020. Muzeum Narodowe w Krakowie, 2020.
Jagosz, Michał. Beatyfikacja i kanonizacja świętej Jadwigi królowej. Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2003. Studia do dziejów Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, XV.
Janion, Maria, i Maria Żmigrodzka. Romantyzm a historia. Państwowy Instytut Wydawniczy, 1978
Juszczak, Dorota, i Hanna Małachowicz. Zamek Królewski w Warszawie. Malarstwo do roku 1900. Katalog zbiorów. Zamek Królewski w Warszawie, 2007.
Kosegarten, Antje. „Das Grabrelief des San Aniello Abbate in Dom von Lucca: Studien zu den früheren Werken des Jacopo della Quercia”. Mitteilungen des Kunsthistorischen Instituts in Florenz, t. 13, nr 68, 1967, ss. 251-254.
Krautheimer, Richard. „Quesiti sul sepolcro di Ilaria”. Jacopo Quercia fra Gotico e Rinascimento, red. Giulietta Chelazzi Dini, Centro Di, 1977, ss. 90-97.
Kudelska, Dorota. „Karola Lanckorońskiego Nieco o nowych robotach w katedrze na Wawelu”. Mit-Symbol-Mimezis. Studia z dziejów teorii i historii sztuki dedykowane Profesor Elżbiecie Wolińskiej-Wolszleger, red. Jacek Jaźwierski i Ryszard Kasperowicz, Wydawnictwo KUL, 2009, ss. 249-268.
Kunińska, Magdalena. „Marian Sokołowski (1839-1911)”. Rocznik Historii Sztuki, t. 37, 2012, ss. 7-19.
Kunińska, Magdalena. „Marian Sokołowski, Patriotism and the Genesis of Scientific Art History in Poland”. Journal of Art Historiography, nr 8, 2013, s. nlb.
Kunińska, Magdalena. Historia sztuki Mariana Sokołowskiego. Universitas 2014. Ars vetus et nova, XL.
Lanckoroński, Karol. „Nieco o nowych robotach w katedrze na Wawelu”. Wokół Wawelu. Antologia tekstów z lat 1901-1909, red. Jarosław Krawczyk, Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”, 2001, ss. 99-103.
Lenartowicz, Teofil. „Władysław Warneńczyk. Improwizacja ofiarowana Karolowi Szajnosze w dowód wysokiej czci i przyjaźni”. Biblioteka Ossolińskich. Pismo historii, literaturze, umiejętnościom i rzeczom narodowym poświęcone, nr 1, 1862, ss. 83-112.
Liedke, Volker. Die Augsburger Sepulkralskulptur der Spätgotik: Zum leben und Werk des Meisters Ulrich Wolfhartshauser. Kunstbuchverlag M. Weber 1979. Studien zur Sepulkralskulptur der Gotik und Renaissance in Deutschland und Österreich, Bd 2.
Łętowski, Ludwik. Katedra krakowska na Wawelu. Drukarnia „Czasu”, 1859.
Mansi, Gerardo. Ilaria del Carretto o Maria Caterina Antelminelli? Dissertazioni e varie ipotesi sul sepolcro di Jacopo della Quercia nella Cattedrale di Lucca. Maria Pacini Fazzi, 1991
Marcoux, Robert. „Memory, Presence and the Medieval Tomb”. Revisiting The Monument: Fifty Years since Panofsky’s Tomb Sculpture, red. Ann Adams i Jessica Barke, The Courtauld Institute of Art, 2016, ss. 49-67.
Marie-Lys, Marguerite. „Albus et candidus; usages du blanc sur quelques sculptures pisanes en bois de la fin du XIVe et du début du XVe siècle”. Aux limites de la couleur. Monochromie & polychromie dans les arts (1300-1650). Actes du colloque international organisé par l’Institut National d’Histoire de l’Art (Paris) et par le Centre d’Études Supérieures de la Renaissance (Tours), les 12 et 13 juin 2009, red. Maurion Boudon-Machuel, Maurice Brock i Pascale Charron, Brepols, 2011, ss. 35-47. Études renaissantes, 70.
Metamorfózy politiky. Pražské pomníky 19. století. Archiv hlavního města Prahy, 2013.
Motture, Peta. The Culture of Bronze. Making and Meaning in italian Renaissance Sculpture. Victoria & Albert Museum, 2019.
Naldi, Riccardo. Magnificence of Marble. Bartolomé Ordóñez and Diego de Siloe. Sculpture of the Renaissance in Naple. Hirmer Verlag, 2018.
Nungovitch, Petro Andreas. Here All is Poland. A Pantheonic Hisory of Wawel, 1787-2010. Lexington Books, 2019.
Penny, Nicholas. The Materials of Sculpture. Yale University Press 1993.
Pinchard, Bruno. „La mort de la dame. Mythologie d’un marbre selon Dante”. Ilaria del Carretto e il suo monumento. La donna nell’arte, la cultura e la società del ’400. Atti del convegno internazionale di studi 15-17 Settembre 1994-Palazzo Ducale-Lucca, red. Stéphane S. Toussain, Edizioni San Marco Litotipo, 1995, ss. 305-314.
Przybyszewski, Wojciech. Portrety królów i wybitnych Polaków. Serie wydawnicze z lat 1820-1864. Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, 2017.
Sołtys, Angela. „Antoni Madeyski (1862-1939). Szkic monograficzny”. Rocznik Tarnowski, nr 1, 1990, ss. 55-87.
Sołtys, Angela. „Pomniki Antoniego Madeyskiego na tle problemu restauracji katedry krakowskiej”. Studia Waweliana, nr 3, 1994, ss. 157-167.
Sokołowski, Marian. „Sprawozdanie z otwarcia grobu królowej Jadwigi i kard. Zbigniewa Oleśnickiego dokonane 22 I 1887”. Sprawozdania Komisji do Badania Historii Sztuki w Polsce, nr 3, z. 4, 1887, ss. II-III.
Szubert, Piotr. „Madeyski Antoni Franciszek Mieczysław”. Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.). Malarze, rzeźbiarze, graficy, red. Janusz Derwojed, t. 5: Le-M, Wydawnictwo Krąg, 1993, ss. 225-230.
Urban, Jacek. Grób-relikwiarz Świętej Królowej Jadwigi. Wydawnictwo Św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej, 1999.
Urban, Jacek. Katedra na Wawelu (1795-1918). UNUM, 2000, ss. 243-324.
Urban, Jacek. „Korespondencja Antoniego Madeyskiego z kardynałem Janem Puzyną w sprawie budowy królewskich pomników św. Jadwigi i Władysława Warneńczyka w katedrze na Wawelu”. Limen expectationis. Księga ku czci śp. ks. prof. dr. hab. Zdzisława Klisia, red. Jacek Urban i Andrzej Witko, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, 2012, ss. 397-406.
Vasari, Giorgio. Le vite de’ piu eccellenti pittori, scultori ed architettori, red. Gaetano Milanesi, vol. 2, G. C. Sansoni, 1878.
Vasari, Giorgio. Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów, przekład, wstęp i objaśnienia Karol Estreicher, t. 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985
Walczak, Marek. „Topografia nekropolii królewskiej na Wawelu w średniowieczu”. Procesy przemian w sztuce średniowiecznej. Materiały z konferencji Stowarzyszenia Historyków Sztuki we Wrocławiu w dniach 21-22 listopada 2013, red. Rafał Eysymont i Romuald Kaczmarek, Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2014, ss. 147-161.
Walczak, Marek. „Topography of the Royal Necropolis at the Cracow Cathedral in the Middle Ages”. Epigraphica & sepulcralia. Fórum epigrafických a sepulkrálních studií, red. Jiří Roháček, Artefactum, 2015, ss. 67-90. Sepulcralia, 6.
Walczak, Marek. „Między historią a fantazją. Nekropolia królewska w katedrze na Wawelu w początkach wieku XX”. Śmierć, pogrzeb i upamiętnienie władców w dawnej Polsce, red. Hanna Rajfura, Patrycja Szwedo, Barbara Świadek, Marek Walczak i Piotr Węcowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2020, ss. 259-276.
Winiewicz-Wolska, Joanna. Karol Lanckoroński i jego wiedeńskie zbiory, t. 1-2, Zamek Królewski na Wawelu, 2010.
Wood, Christopher. A History of Art History. Princeton University Press, 2019.
Von Wurzbach, Constantin. Von einer verschollenen Königsstadt. Ein romantisches Gedicht. Vom Verfasser der „Parallelen. Pfautsch und Voss, 1850.
Ziejka, Franciszek. „Lilia Wawelu (Królowa Jadwiga w literaturze polskiej)”. Błogosławiona Jadwiga Królowa. W oczekiwaniu na kanonizację. Katalog wystawy w Muzeum Archidiecezjalnym w Krakowie, red. Józef Andrzej Nowobilski, „Czuwajmy”, 1997, ss. 49-62.
Copyright (c) 2022 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.