Problem niewolnej woli w ujęciu fenomenologii hermeneutycznej — stanowisko Paula Ricœura

Krystyna Bembennek

doi:10.18290/rf.2017.65.3-8

Krystyna Bembennek Uniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych

DOI: https://doi.org/10.18290/rf.2017.65.3-8

Słowa kluczowe: Paul Ricœur; servile will; fallible man; fault; symbolism of evil

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie wybranych wątków myśli Paula Ricœura, szczególnie jego rozważań dotyczących niewolnej woli. Po pierwsze, zaprezentowana zostaje Ricœurowska filozofia woli (w kontekście fenomenologii tego, co wolne, i tego, co mimowolne) oraz koncepcja ludzkiej ułomności. Następnie omówiona jest reinterpretacja (rozszerzenie) fenomenologii Husserla, której dokonuje Ricœur, co prowadzi go do wypracowania hermeneutycznej formuły, wskazującej, że symbol daje do myślenia. Ostatecznie twierdzę, że fenomenologia hermeneutyczna Ricœura tworzy określoną wizję antropologiczną i rozumienie ludzkiej kondycji, które później stanie się częścią „hermeneutyki siebie”.

Bibliografia

Augustyn, św. Wyznania. Tłum. oraz wstęp Zygmunt Kubiak. Kraków: Znak, 2000.

Bała, Maciej. O możliwości hermeneutycznej filozofii religii. Propozycja Paula Ricœura. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2007.

Bembennek, Krystyna. „Ricoeur wobec fenomenologii Husserla – ku fenomenologii hermeneutycznej”. Fenomenologia 12 (2014): 117–132.

Chorab, Monika. „Ujęcie zła w filozofii Paula Ricoeura, Jeana Naberta i Gabriela Marcela”. Rocznik Teologii Katolickiej 10 (2011): 221–231.

Drwięga, Marek. Paul Ricœur daje do myślenia. Bydgoszcz: Homini, 1988.

Gilson, Étienne. „Paul Ricoeur. Nędza i wielkość fenomenologii”. W: tenże, Thomas Langan i Armand A. Maurer. Historia filozofii współczesnej od Hegla do czasów najnowszych. Tłum. Bohdan Chwedeńczuk i Sylwester Zalewski, 362–369. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1977.

Greisch, Jean. Paul Ricœur. L’itinérance du sens. Grenoble: Millon, 2001.

Grondin, Jean. Paul Ricœur. Paris: PUF, 2013.

Ihde, Don. Hermeneutic Phenomenology. The Philosophy of Paul Ricoeur. Evanston: Northwestern University Press, 1971.

Jakubowski, Jarosław. „Na czym polega skończoność ciała własnego? W poszukiwaniu odpowiedzi Paula Ricoeura”. Filo-Sofija 11 (2010), 2: 107–124.

Koszkało, Martyna. „Koncepcja woli według św. Augustyna — perspektywa antropologiczna”. Roczniki Filozoficzne 64 (2016), 3: 5–37. DOI: 10.18290/rf.2016.64.3-1.

Mukoid, Ewa. Filozofia zła. Nabert. Marcel, Ricoeur. Kraków: Universitas, 1993.

Pascal, Blaise. Myśli. Tłum. Tadeusz Żeleński. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 2000.

Ricœur, Paul. „De l’interprétation”. W: tenże. Du texte à l’action. Essais d’herméneutique II, 13–39. Paris: Éditions du Seuil, 1986.

Ricoeur, Paul. „Egzystencja i hermeneutyka”. W: tenże. Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawy o metodzie. Tłum. Karol Tarnowski, wybór Stanisław Cichowicz, 128-148. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1975.

Ricoeur, Paul. „Fenomenologia i hermeneutyka: wychodząc od Husserla…”. Tłum. Marek Drwięga. W: Fenomenologia francuska. Rozpoznania/interpretacje/rozwinięcia, red. Jacek Migasiński i Iwona Lorenc, przy współpracy Małgorzaty Kowalskiej i Andrzeja Ledera, 194–233. Warszawa: IFiS PAN, 2006.

Ricoeur, Paul. „Grzech pierworodny — studium znaczenia”. W: tenże. Podług nadziei. Odczyty, szkice, studia. Wybór i opracowanie Stanisław Cichowicz. Tłum. Anna Tatarkiewicz, 198–217. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991.

Ricœur, Paul. „Kant et Husserl”. W: tenże. À l’école de la phénoménologie, 273–313. Paris: Vrin, 2004.

Ricœur, Paul. Krytyka i przekonanie. Rozmowy z Francois Azouvim i Markiem de Launay. Tłum. Marek Drwięga. Warszawa: KR, 2003.

Ricœur, Paul. „Lectio magistralis de Paul Ricœur”. W: Domenico Jervolino. Paul Ricœur. Une herméneutique de la condition humaine (avec un inédit de Paul Ricœur), 74–91. Paris: Ellipses, 2002.

Ricœur, Paul. „Méthode et tâche d’une phénoménologie de la volonté”. W: tenże. À l’école de la phénoménologie, 65–93. Paris: Vrin, 2004.

Ricœur, Paul. Philosophie de la volonté. I. Le volontaire et l’involontaire. Paris: Aubier, 1949.

Ricœur, Paul. Philosophie de la volonté. II. Finitude et culpabilité, livre 1 — L’homme faillible. Paris: Aubier, 1988.

Ricoeur, Paul. Refleksja dokonana. Autobiografia intelektualna. Tłum. Patrycja Bobowska-Nastarzewska. Kęty: Antyk, 2015.

Ricoeur, Paul. Symbolika zła. Tłum. Stanisław Cichowicz i Maryna Ochab. Warszawa: Aletheia, 2015.

Ricoeur, Paul. Zło: wyzwanie rzucone filozofii i teologii. Tłum. Ewa Burska. Wstęp Pierre Gisel. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1992.

Springer, Sławomir. Paradoks „zniewolonej woli” a problem zła w poglądach filozoficznych Paula Ricoeura. W: Studia z dziejów filozofii zła. Red. Ryszard Wiśniewski, 175–180. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1999.

Stiver, Dan R. Ricoeur and Theology. London, New York: Bloomsbury, 2012.