Opieka duszpasterska nad Polakami w Finlandii

Abstrakt

Polska obecność w Finlandii wiąże się z służbą wojskową w armii carskiej. Polacy – żołnierze stacjonujący w tym kraju, zapoczątkowali odrodzenie katolicyzmu. Opiekę duszpasterską nad nimi powierzono dominikanom. W latach 1857-1860 pod przewodnictwem ks. Ignacego Gorbackiego, zbudowano na przedmieściach Helsinek kościół garnizonowy pw. św. Henryka. 3 IV 1917 r. utworzono stowarzyszenie o nazwie „Zjednoczenie Polskie w Helsingforsie”. Dzieje polskiej diaspory w Finlandii były w tym czasie dziejami Zjednoczenia Polskiego. Opiekę duszpasterską sprawował ks. Adolf Carling.

Po II wojnie światowej trudnościom powstałym w organizacji opieki duszpasterskiej wśród Polaków zaradził ówczesny ordynariusz Finlandii, ks. bp Wilhelm P. Cobben, na spotkania Polonii udostępnił swoją rezydencję, a od października 1959 r., nowy dom parafialny.

Duszpasterstwo Polonii zdecydowany impuls zyskało z chwilą przybycia do Finlandii polskich szarych urszulanek. Aż do 1974 r. Polacy pozbawieni byli stałej opieki duszpasterskiej. Doraźnie roztaczał ją ks. Jan Bukowski z Polskiej Misji Katolickiej w Szwecji. W marcu 1979 r. Zjednoczenie Polskie wystąpiło z prośbą do Stolicy Apostolskiej o wyznaczenie stałego duszpasterza. Prośbę do Konferencji Episkopatu Polski ponowiono w kwietniu 1980 r. 17 X 1980 r. przybył do Finlandii ks. Ryszard Miś ze Zgromadzenia Najświętszego Serca Pana Jezusa. Ta Prowincja Holenderska zgromadzenia była odpowiedzialna za animowanie pracy duszpasterskiej w tym kraju od 1907 r. Na przestrzeni ostatnich 25 lat z doświadczeniem tamtejszego Kościoła spotkało się 13 polskich księży i 1 brat zakonny.

Wspólnota katolicka w Finlandii jest stosunkowo mała, na 320 tys. km² zamieszkuje ponad 10 tysięcy wiernych. Polscy katolicy mimo niepokaźnych danych liczbowych są relatywnie dużą grupą w lokalnym Kościele. Wierni stanowią konglomerat ponad 90 narodowości, posługujących się około 70 językami. Finowie stanowią 45% wszystkich katolików. W Finlandii sercanie prowadzą 5 z 7 istniejących parafii. Od 2001 r. do 2008 r. ordynariuszem tej diecezji był Polak, bp Józef Wróbel SCJ.

W kościele katedralnym w Helsinkach Msza św. w języku polskim sprawowana jest w pierwszą niedzielę miesiąca o godz. 16⁰⁰. Msze święte są odprawiane w miarę możliwości również w miejscach pobytu rodaków. Wśród 22 pracujących tam księży zaledwie dwóch jest Finami. Najwięcej jest Polaków – 9. Wszyscy są sercanami.

Ze względu na małą liczebnie Polonię w Finlandii, brak polskich księży, nie zdołano w tym kraju zorganizować stałego duszpasterstwa polonijnego. Główną przeszkodą, która determinowała „bezradność” naszych rodaków, było „Postanowienie Konferencji Episkopatu Krajów Nordyckich, iż w diecezjach tych ze względu na liczebnie małe wspólnoty lokalne nie będzie się organizować duszpasterstw narodowych, ani też tworzyć parafii personalnych”. Niemniej, stała obecność polskich księży w Finlandii od lat osiemdziesiątych zagwarantowała systematyczną opiekę duszpasterską tamtejszej Polonii. Obejmując ją posługą sakramentalno-liturgiczną, religijno-kulturową i społeczno-charytatywną.