Bóg Honor Ojczyzna. Przywrócenie czy wprowadzenie Boga na sztandary Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie?
Article Sidebar
Opublikowane:
lis 24, 2021
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Słowa kluczowe:
Bóg, Honor, Ojczyzna, emigracja, uchodźstwo, Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, biskup polowy
Main Article Content
Abstrakt
W artykule dokonano analizy porządku prawnego II Rzeczypospolitej Polskiej (1918-1939) i ustalono, iż wszystkie trzy obowiązujące wówczas najwyższej rangi akty normatywne mówiące o sztandarach wojskowych – ustawa Sejmu Ustawodawczego RP z 1 VIII 1919 r., rozporządzenie Prezydenta RP z 13 XII 1927 r. i dekret Prezydenta RP z 24 XI 1937 r. – twierdziły zgodnie o dewizie na sztandarach w brzmieniu: „Honor i Ojczyzna”. Dopiero w czasie II wojny światowej Prezydent RP na Uchodźstwie Władysław Raczkiewicz dekretem z 15 X 1943 r. po raz pierwszy wprowadził (a nie przywrócił) Boga na sztandary Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Wprowadzona wówczas nowa dewiza „Bóg Honor Ojczyzna” obowiązuje znowu w wolnej i suwerennej Polsce od 1993 r., i dopiero od tamtego czasu możemy mówić o jej przywróceniu na sztandary wojskowe.
Article Details
Numer
Dział
Artykuły
Bibliografia
[Babiński S.], Kazimierz Sosnkowski. Myśl – praca – walka. Przyczynki do monografii oraz uzupełnienia do Materiałów historycznych Kazimierza Sosnkowskiego, Londyn: Veritas 1988.
Biegański W., Polacy w bitwie o Narwik, Warszawa: Interpress 1969.
Bielatowicz J., Wielka przygoda życia, [w:] Wspomnienia o Kazimierzu Wierzyńskim, oprac. P. Kądziela, Warszawa: Więź 2001.
Bocheński J., Założenia etyki wojskowej, „Rozkaz Wewnętrzny Biskupa Polowego Wojsk Polskich”, Warszawa, 1 V 1939, nr 5. Przedruki: J.M. Bocheński, Katastrofa pacyfizmu, Lublin–Śląsk–Warszawa 1989 (drugi obieg).
Bocheński J.M., Patriotyzm. Męstwo. Prawość żołnierska, Komorów: Antyk [1990].
Działania bojowe 2-ej Dywizji Strzelców Pieszych, red. A. Blum i T. Kryska-Karski, Londyn 1990.
Dziewirski J., Sztandar pułku, [w:] J. Dziewirski, J. Kijowski, H. Maćkowiak, 5 Pułk Ułanów Zasławskich. Zarys dziejów, wyd. II poprawione i poszerzone, Ostrołęka: Inne 1994.
Garbaczewski J., 5 Pułk Ułanów Zasławskich: szkic historyczny do 1921 r., „Rocznik Mińskomazowiecki” 2 (1994), s. 39-45.
Gawlina J., In viam pacis. Dziennik Biskupa Polowego Wojska Polskiego 1939-1945, oprac. J. Myszor, Katowice: Księgarnia św. Jacka 2019.
Gawlina J., O treść honoru żołnierskiego. Przemówienie ks. biskupa polowego podczas wręczenia sztandarów i przysięgi w Angers, „Głos Polski” [Paryż] 3 IV 1940, nr 125.
Gawlina J., Przemówienie podczas wręczenia Brygadzie Podhalańskiej sztandaru, ufundowanego przez Biskupa Polowego W.P., „Rozkaz Wewnętrzny Biskupa Polowego Wojsk Polskich” [Paryż] 1 VI 1940, nr 1.
Gawlina J., Przemówienie podczas wręczenia sztandarów i złożenia przysięgi w Angers, „Rozkaz Wewnętrzny Biskupa Polowego Wojsk Polskich” [Paryż] 1 VI 1940, nr 1.
Gawlina J., Wojna nasza – to wojna święta. List pasterski biskupa [sic] polowego [sic] do żołnierzy, „Gazeta Polska” [Warszawa] 3 IX 1939, nr 245; „Kurier Warszawski” 3 IX 1939, nr 243.
Gawlina J., Wspomnienia, oprac. J. Myszor, Katowice: Księgarnia św. Jacka 2004; wyd. III, Katowice 2018.
Józef Feliks Gawlina Biskup Polowy Polskich Sił Zbrojnych, oprac. A.K. Kunert, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Adiutor 2002.
Gepner S., Sztandary, [w:] Księga jazdy polskiej, red. gen. bryg. B. Wieniawa-Długoszowski i in., Warszawa 1938.
Korespondencja Augusta Hlonda i Józefa Gawliny 1924-1948, oprac. J. Myszor i J. Konieczny, Katowice: Księgarnia św. Jacka 2003.
Kukawski L., Jeziorkowski A., Sztandary kawalerii polskiej XX wieku, Grajewo: Ekonomia i Środowisko 2009.
Łoza S. (tekst w języku polskim i francuskim), Z. Czaykowski (projekty barwnych tablic), Godło i barwy Rzeczypospolitej, Warszawa 1921.
Misiurek J., Memoriał biskupów polskich, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. XII, Lublin: TN KUL 2008, kol. 519.
Misiurek J., Serce Jezusa, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. XVIII, Lublin: TN KUL 2013, kol. 7-10.
Murgrabia J, Symbole wojskowe Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie 1939-1946, Warszawa: Bellona 1990.
Nowiński T., Zarys historii wojennej 5-go Pułku Ułanów Zasławskich, Warszawa 1929.
...Pieśń ujdzie cało... Śpiewnik, t. I, oprac. W. Korniewski i L. Łochowski, Warszawa 1992.
Polish troops in Norway, wybór fotografii R.M. Newman, Londyn 1943; wersja w języku polskim: Żołnierz polski w Norwegii, Londyn 1943 (reprint – Oświęcim 2015).
Protokoły z posiedzeń Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, t. VI: Lipiec 1943–kwiecień 1944, red. nauk. M. Zgórniak, oprac. W. Rojek i A. Suchcitz, Kraków: PAU 2003.
Przybyszewski A., 9. Pułk Ułanów Małopolskich 1809-1947, Radomyśl Wielki: Ajaks 2011.
Ptak J., Weksylologia polska. Zarys problematyki, Warszawa–Bellerive-sur-Allier: DiG 2016.
[Raczkiewicz W.], Dzienniki czynności Prezydenta RP Władysława Raczkiewicza 1939-1947, t. I: 1939-1942, oprac. J. Piotrowski, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2004.
Regulamin Służby Wewnętrznej. Część I i II, Wielka Brytania 1941, nakład drugi, Wielka Brytania 1942.
Rodowody pułków jazdy polskiej 1914-1945, red. K. Krzeczunowicz, Londyn: Zrzeszenie Kół Pułkowych Kawalerii 1983.
Rozkazy Naczelnych Wodzów Polskich Sił Zbrojnych 1939-1945, t. I: Rozkazy do żołnierzy, oprac. A.K. Kunert, Warszawa: Oficyna Wydawnicza 2002.
Russocki S., Kuczyński S.K., Willaume J., Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej. Zarys dziejów, wyd. III, Warszawa: Wiedza Powszechna 1978.
Rzeczpospolita Polska czasu wojny. Rozkazy Naczelnego Wodza do żołnierzy 1939-1945, red. nauk. A.K. Kunert, Warszawa: KOPIA 1997.
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Kadencja V. Sesja zwyczajna r. 1938/39. Sprawozdanie stenograficzne z 23 posiedzenia w dniu 5 maja 1939 r., Warszawa.
[Sikorski W.], Dziennik czynności Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego, t. I: 30 VIII 1939 – 31 VII 1940; t. II: 31 VIII 1940 – 31 VII 1941, wstęp i red. nauk. J. Rabiński, oprac. dokumentów J. Rabiński, E. Rzeczkowska, J. Kowalska, Lublin: IPN, IPMS 2016-2017.
Sikorski W., Słowa do Narodu i Wojska, „Biblioteczka Żołnierska” [Paryż–Angers] 1940, nr 2-3.
Sosnkowski K., Materiały historyczne, oprac. J. Matecki, Londyn: Gryf Publications 1966.
Szugajew A.J., Saperzy w służbie Polsce. Księga pamiątkowa, Londyn: Stowarzyszenie Polskich Saperów na Obczyźnie 1985.
Tomaszewski S., Szkic historyczny 9 Pułku Ułanów Małopolskich, [w:] 9 Pułk Ułanów Małopolskich, oprac. historyczne S. Tomaszewski, Edinburgh 1947.
Wojewódzki I., Kazimierz Sosnkowski podczas II wojny światowej. Książę niezłomny czy Hamlet w mundurze?, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury 2009.
Wykonać „4444”. Walki 1 Dywizji Grenadierów we Francji w 1940 roku, komitet red. pod przewodnictwem gen. B. Ducha, Londyn 1959.
Z Bogiem za wiarę i Ojczyznę, Glasgow 1940.
Zuziak J., Wojsko Polskie we Francji 1939-1940. Organizacja i działania bojowe, Warszawa: Rytm 2013.
Biegański W., Polacy w bitwie o Narwik, Warszawa: Interpress 1969.
Bielatowicz J., Wielka przygoda życia, [w:] Wspomnienia o Kazimierzu Wierzyńskim, oprac. P. Kądziela, Warszawa: Więź 2001.
Bocheński J., Założenia etyki wojskowej, „Rozkaz Wewnętrzny Biskupa Polowego Wojsk Polskich”, Warszawa, 1 V 1939, nr 5. Przedruki: J.M. Bocheński, Katastrofa pacyfizmu, Lublin–Śląsk–Warszawa 1989 (drugi obieg).
Bocheński J.M., Patriotyzm. Męstwo. Prawość żołnierska, Komorów: Antyk [1990].
Działania bojowe 2-ej Dywizji Strzelców Pieszych, red. A. Blum i T. Kryska-Karski, Londyn 1990.
Dziewirski J., Sztandar pułku, [w:] J. Dziewirski, J. Kijowski, H. Maćkowiak, 5 Pułk Ułanów Zasławskich. Zarys dziejów, wyd. II poprawione i poszerzone, Ostrołęka: Inne 1994.
Garbaczewski J., 5 Pułk Ułanów Zasławskich: szkic historyczny do 1921 r., „Rocznik Mińskomazowiecki” 2 (1994), s. 39-45.
Gawlina J., In viam pacis. Dziennik Biskupa Polowego Wojska Polskiego 1939-1945, oprac. J. Myszor, Katowice: Księgarnia św. Jacka 2019.
Gawlina J., O treść honoru żołnierskiego. Przemówienie ks. biskupa polowego podczas wręczenia sztandarów i przysięgi w Angers, „Głos Polski” [Paryż] 3 IV 1940, nr 125.
Gawlina J., Przemówienie podczas wręczenia Brygadzie Podhalańskiej sztandaru, ufundowanego przez Biskupa Polowego W.P., „Rozkaz Wewnętrzny Biskupa Polowego Wojsk Polskich” [Paryż] 1 VI 1940, nr 1.
Gawlina J., Przemówienie podczas wręczenia sztandarów i złożenia przysięgi w Angers, „Rozkaz Wewnętrzny Biskupa Polowego Wojsk Polskich” [Paryż] 1 VI 1940, nr 1.
Gawlina J., Wojna nasza – to wojna święta. List pasterski biskupa [sic] polowego [sic] do żołnierzy, „Gazeta Polska” [Warszawa] 3 IX 1939, nr 245; „Kurier Warszawski” 3 IX 1939, nr 243.
Gawlina J., Wspomnienia, oprac. J. Myszor, Katowice: Księgarnia św. Jacka 2004; wyd. III, Katowice 2018.
Józef Feliks Gawlina Biskup Polowy Polskich Sił Zbrojnych, oprac. A.K. Kunert, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Adiutor 2002.
Gepner S., Sztandary, [w:] Księga jazdy polskiej, red. gen. bryg. B. Wieniawa-Długoszowski i in., Warszawa 1938.
Korespondencja Augusta Hlonda i Józefa Gawliny 1924-1948, oprac. J. Myszor i J. Konieczny, Katowice: Księgarnia św. Jacka 2003.
Kukawski L., Jeziorkowski A., Sztandary kawalerii polskiej XX wieku, Grajewo: Ekonomia i Środowisko 2009.
Łoza S. (tekst w języku polskim i francuskim), Z. Czaykowski (projekty barwnych tablic), Godło i barwy Rzeczypospolitej, Warszawa 1921.
Misiurek J., Memoriał biskupów polskich, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. XII, Lublin: TN KUL 2008, kol. 519.
Misiurek J., Serce Jezusa, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. XVIII, Lublin: TN KUL 2013, kol. 7-10.
Murgrabia J, Symbole wojskowe Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie 1939-1946, Warszawa: Bellona 1990.
Nowiński T., Zarys historii wojennej 5-go Pułku Ułanów Zasławskich, Warszawa 1929.
...Pieśń ujdzie cało... Śpiewnik, t. I, oprac. W. Korniewski i L. Łochowski, Warszawa 1992.
Polish troops in Norway, wybór fotografii R.M. Newman, Londyn 1943; wersja w języku polskim: Żołnierz polski w Norwegii, Londyn 1943 (reprint – Oświęcim 2015).
Protokoły z posiedzeń Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, t. VI: Lipiec 1943–kwiecień 1944, red. nauk. M. Zgórniak, oprac. W. Rojek i A. Suchcitz, Kraków: PAU 2003.
Przybyszewski A., 9. Pułk Ułanów Małopolskich 1809-1947, Radomyśl Wielki: Ajaks 2011.
Ptak J., Weksylologia polska. Zarys problematyki, Warszawa–Bellerive-sur-Allier: DiG 2016.
[Raczkiewicz W.], Dzienniki czynności Prezydenta RP Władysława Raczkiewicza 1939-1947, t. I: 1939-1942, oprac. J. Piotrowski, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2004.
Regulamin Służby Wewnętrznej. Część I i II, Wielka Brytania 1941, nakład drugi, Wielka Brytania 1942.
Rodowody pułków jazdy polskiej 1914-1945, red. K. Krzeczunowicz, Londyn: Zrzeszenie Kół Pułkowych Kawalerii 1983.
Rozkazy Naczelnych Wodzów Polskich Sił Zbrojnych 1939-1945, t. I: Rozkazy do żołnierzy, oprac. A.K. Kunert, Warszawa: Oficyna Wydawnicza 2002.
Russocki S., Kuczyński S.K., Willaume J., Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej. Zarys dziejów, wyd. III, Warszawa: Wiedza Powszechna 1978.
Rzeczpospolita Polska czasu wojny. Rozkazy Naczelnego Wodza do żołnierzy 1939-1945, red. nauk. A.K. Kunert, Warszawa: KOPIA 1997.
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Kadencja V. Sesja zwyczajna r. 1938/39. Sprawozdanie stenograficzne z 23 posiedzenia w dniu 5 maja 1939 r., Warszawa.
[Sikorski W.], Dziennik czynności Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego, t. I: 30 VIII 1939 – 31 VII 1940; t. II: 31 VIII 1940 – 31 VII 1941, wstęp i red. nauk. J. Rabiński, oprac. dokumentów J. Rabiński, E. Rzeczkowska, J. Kowalska, Lublin: IPN, IPMS 2016-2017.
Sikorski W., Słowa do Narodu i Wojska, „Biblioteczka Żołnierska” [Paryż–Angers] 1940, nr 2-3.
Sosnkowski K., Materiały historyczne, oprac. J. Matecki, Londyn: Gryf Publications 1966.
Szugajew A.J., Saperzy w służbie Polsce. Księga pamiątkowa, Londyn: Stowarzyszenie Polskich Saperów na Obczyźnie 1985.
Tomaszewski S., Szkic historyczny 9 Pułku Ułanów Małopolskich, [w:] 9 Pułk Ułanów Małopolskich, oprac. historyczne S. Tomaszewski, Edinburgh 1947.
Wojewódzki I., Kazimierz Sosnkowski podczas II wojny światowej. Książę niezłomny czy Hamlet w mundurze?, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury 2009.
Wykonać „4444”. Walki 1 Dywizji Grenadierów we Francji w 1940 roku, komitet red. pod przewodnictwem gen. B. Ducha, Londyn 1959.
Z Bogiem za wiarę i Ojczyznę, Glasgow 1940.
Zuziak J., Wojsko Polskie we Francji 1939-1940. Organizacja i działania bojowe, Warszawa: Rytm 2013.