Ewolucja roli polskich organizacji emigracyjnych po powstaniu styczniowym (do roku 1880)
Article Sidebar
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Main Article Content
Abstrakt
Niniejszy artykuł omawia zmieniające się funkcje organizacji polskich na emigracji po roku 1864. Po upadku powstania styczniowego dokonały się zasadnicze zmiany w sposobach organizowania się zbiorowości wychodźczych. Przestał w tym czasie dominować model organizacji politycznych i konspiracyjnych, w ich miejsce przywódcy emigracyjni zakładali towarzystwa samopomocowe, podatkowe, zawodowe, oświatowe i filantropijne. W każdym z krajów Europy Zachodniej proces rozwoju tych organizacji przebiegał jednak inaczej i był uzależniony od warunków ustrojowych i społecznych, w jakich przyszło żyć Polakom. Najbardziej dynamicznie rozwijały się towarzystwa w Niemczech i Szwajcarii, najtrudniej na Wyspach Brytyjskich. Osobno omówiono także rozwój organizacyjny towarzystw polskich w Stanach Zjednoczonych do roku 1880. Dotychczasowy stan badań nad tymi organizacjami może stanowić podstawę do wyodrębnienia nowego obszaru studiów nad emigracją polską drugiej połowy XIX wieku.
Article Details
Bibliografia
Florkowska-Frančić H., Polskie organizacje samopomocowe w Szwajcarii […], „Przegląd Polonijny” 1980.
Fuksa K., Powstanie i rozwój Polskiej Misji Katolickiej w Londynie (1894-1938), „Premislia Christiana” 13 (2008-2009).
Groniowski K., Rapperswil jako ośrodek polityczny (1868-1887), „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, sectio F. Humaniora, 37(1982).
Grzybowski K., Historia państwa i prawa Polski, t. IV: Od uwłaszczenia do odrodzenia państwa, Warszawa: PWN 1982.
Holdren N., Injury Impoverished. Workplace Accidents, Capitalism, and Law in the Progressive Era, Cambridge – New York: Cambridge University Press 2020.
Kiper D., Geneza i kształt Związku Narodowego Polskiego w pierwszych latach istnienia, „Studia Polonijne” 39(2018).
Kizwalter T., Historia powszechna. Wiek XIX, Warszawa: Trio 2003.
Matwiejczyk W., Katolickie towarzystwa robotników polskich w Zagłębiu Ruhry 1871-1894, Lublin: TN KUL 1999.
Potocki A. [J.A. Bałaszewicz], Raporty szpiega, t. I-II, oprac. R. Gerber, Warszawa: PIW 1973.
Pugacewicz I.H., Batignolles 1842-1874. Edukacja Wielkiej Emigracji, Warszawa: Instytut Historii PAN 2017.
Radzilowski J., „The Land is Ours”. The Peasant Movement in East-central Europe, „Iota Gamma Journal of History” [Tempe, Ariz.] 4(1994).
Rudé G., The Crowd in History. A Study of Popular Disturbances in France and England 1730-1848, London: Serif 2005.
Sawicki P., Polska Misja Katolicka i Polski Kościół w Londynie w 50-lecie ich działalności, w: Polska Misja Katolicka w Londynie 1894-1944. Księga Pamiątkowa Polskiej Misji Katolickiej w Londynie, Londyn 1944.
Śladkowski W., Emigracja polska we Francji 1871-1918, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1980.
Tilly Ch., Tilly L., Tilly R., The Rebellious Century, 1830–1930, Cambridge: Harvard University Press 1975.
Wawrykiewicz M.M., Polonijne organizacje ubezpieczeniowe w Stanach Zjednoczonych Ameryki w procesie przemian, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1991.
Żurawski vel Grajewski R.P., Polskie emigracje 1831-1918, w: Historie Polski w XIX wieku, t. IV, red. A. Nowak, Warszawa: DiG 2015.