Rosja: Azja czy Europa? Rozważania o świadomości inteligencji polskiej XIX wieku jako kontekście ideowym twórczości Cypriana Norwida
Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest omówienie poglądów polskiej inteligencji współczesnej Cyprianowi Norwidowi na kwestię przynależności Rosji do Europy. Wśród omawianych przykładów szczególnie często pojawiają się próby wyrzucenia Rosji poza obręb Europy poprzez podkreślanie jej azjatyckości. Rzadziej można spotkać przykłady myśli panslawistycznej. Poglądy Norwida na kwestię przynależności Azji wydają się na tym tle niezwykle zrównoważone. Poeta dostrzegał odmienność Rosji, jednak uważał, że jej izolowanie od Europy może przynieść więcej strat niż korzyści.
Bibliografia
„Niepodległość” 1863.
Buława E., Krople czary. Poezje, Drezno 1865.
Czaplicki F.W., Czarna księga: 1863-1868, Kraków 1869.
Davies N., Europa – rozprawa historyka z historią, przeł. E. Tabakowska, Kraków 2010.
Delanty G., Odkrywanie Europy. Idea, tożsamość, rzeczywistość, przeł. R. Włodek, Warszawa–Kraków 1999.
Duchiński F., Galeria obrazów polskich. Oddział 1, Różnice ludów indoeuropejskich a turańskich pod względem fizjonomii i odzieży, Paryż 1863.
Duchiński F., Pisma…, t. I-III, Rappersvil 1901-1904.
Granice między narodami Aria-Europejskimi i Turano-Moskiewskimi, [b.m.] 1863.
Halecki O., Historia Europy – jej granice i podziały, przeł. J.M. Kłoczowski, Lublin 2000.
Inglot M., Norwidowska Europa, [w:] Kategoria Europy w kulturach słowiańskich, red. T. Dąbek-Wigrowa, A.Z. Makowiecki, Warszawa 1992.
Kalendarz życia i twórczości Cypriana Norwida, t. I-III, red. Z. Trojanowiczowa, E. Lijewska, Z. Dambek, Poznań 2007.
Kamieński H., Rosja i Europa: Polska, Paryż 1857.
Kraszewski J.I., Moskal. Obrazek współczesny, Lipsk 1865.
Kraszewski J.I., Rachunki: (pt.1-2). z roku 1867 (rok drugi), Poznań 1868.
Michna W., Pogląd na wschodnią Europę i Azją i wyjaśnienie stosunków, jakie miała Moskwa z ludami sławiańskiemi od pierwocia bytu do czasów naszych, Przemyśl 1864.
Norwid C.K., Pisma wszystkie, zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J.W. Gomulicki, t. I-XI, Warszawa 1971-1976.
Pietrusiński L., Podróże, przejażdżki i przechadzki po Europie, t. I, Warszawa 1843.
Pol W., Historyczny obszar Polski, [w:] tenże, Dzieła prozą, t. V, Lwów 1878.
Władysław Ludwik Anczyc: życie i pisma, oprac. M. Szyjkowski, t. II: Wiersze i poemata; Kraków 1909.
Zbiór poetów polskich XIX w., ułożył i oprac. P. Hertz, Księga druga, Warszawa 1959.
Copyright (c) 2019 Studia Norwidiana
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
