Deotyma – Norwid’s “Tenth Muse”
Abstrakt
This article attempts to recreate the image of Jadwiga Łuszczewska from the literary works and letters by Cyprian Norwid. The young improviser sparked controversy not only among the critics, but also among the Warsaw socialites in Romantic period. Norwid, however, considered her personality as original, modern and capable of refreshing Polish poetry. In his poems he describes her as “the tenth Muse” and compares her to Sappho, who was called exactly the same name by Plato in recognition of her poetic talent. Moreover, he depicts her in an idealized manner, like a contemporary sibyl who advises the nation on how to proceed in a tragic historical period. Norwid’s enthusiasm waned at the beginning of the 1860s when it became clear that the poetic works by Deotyma were becoming repetitive, constantly revisiting the same motives, ideas and aesthetic means, unable to go beyond the horizon defined at the onset of her career. He realized that behind the female figure he himself ennobled – as comforter, Samaritan, visionary, and statuesque Muse – there is a human being, imperfect and, in some aspects trivial, affected or even philistine.
Bibliografia
Bachórz J., Deotyma 1834-1908, [in:] Literatura krajowa w okresie romantyzmu 1831-1863, eds. M. Janion, M. Dernałowicz, M. Maciejewski, Kraków 1988, pp. 927-957.
[Białobłocki Bronisław], Życie fikcyjne i obrzędowe. (Przyczynek do studium nad Deotymą i kierunkiem naszej literatury), cz. 1, “Przegląd Tygodniowy” 1883, no. 16, pp. 192-195; cz. 4, Przegląd Tygodniowy 1883, no. 19, pp. 231-232.
Brzozowski J., Muza epopei: fragment dziejów toposu, “Pamiętnik Literacki” 1984, vol. 4, pp. 3-45.
Brzozowski J., Muzy w poezji polskiej. Dzieje toposu do przełomu romantycznego, Wrocław 1986.
Chmurski M., ‘Światła tkliwość i mistyczna logika’. Symbole Norwida – między obrazem a słowem, [in:] Symbol w dziele Cypriana Norwida, ed. W. Rzońca, Warszawa 2011, pp. 260-272.
Gloger Z., Encyklopedia staropolska, vol. 2, Warszawa 1901.
Halkiewicz-Sojak G., Salvator Rosa – jeszcze jedna siedemnastowieczna inspiracja Norwida, “Studia Norwidiana” 22-23 (2004-2005), pp. 49-61.
Kasperski E., Tropami Norwida. Studia – interpretacje – paralele, Warszawa 2018.
Kowalczykowa A., Warszawa romantyczna, Warszawa 1987.
Koźmian A.E., Listy, vol. 2, Lwów 1894.
Krasiński Z., Listy do Augusta Cieszkowskiego, Edwarda Jaroszyńskiego, Bronisława Trentowskiego, ed. Z. Sudolski, vol. 1, Warszawa 1988.
Kubiak Z., Literatura Greków i Rzymian, Kraków 2013.
Prusinowski J., Kilka listów o Deotymie, “Czas” 1854, no. 134, pp. 1-2.
Ripa C., Ikonologia, trans. I. Kania, Kraków 2004.
Słowacki J., Do pastereczki siedzącej na druidów kamieniach w Pornic nad oceanem, [in:] Idem, Dzieła wszystkie, ed. J. Kleiner, vol. 12, part 1: Wiersze drobne z lat 1843-1849, eds. J. Kleiner, J. Kuźniar, W. Floryan, Wrocław 1960, pp. 188-189. St. Thomas Aquinas, Compendium of Theology, trans. Cyril Vollert, S.F., S.T.D., Binghamton 1947.
Sudolski Z., Norwid. Opowieść biograficzna, Warszawa 2003.
Świderkówna A., Bogowie zeszli z Olimpu. Bóstwo i mit w greckiej literaturze świata hellenistycznego, Warszawa 1999.
Trojanowicz Z., Rzecz o młodości Norwida, Poznań 1968.
[Tyszyński Aleksander], Improwizacje i poezje Deotymy. Warszawa 1854 r., “Biblioteka Warszawska” 2 (1854), pp. 172-189.
Weintraub W., Poeta i prorok. Rzecz o profetyzmie Mickiewicza, Warszawa 1982.
Woronicz J.P., Świątynia Sybilli. Poema historyczne w IV pieśniach, [no place of publication] 1828.
Copyright (c) 2020 Studia Norwidiana
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.