W orkiestrze czy solo? Norwid w paryskiej pracowni Juliusza Kossaka

Edyta Chlebowska

doi:10.18290/sn.2038-14

Edyta Chlebowska Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Ośrodek Badań nad Twórczością C. Norwida KUL, Polska

DOI: https://doi.org/10.18290/sn.2038-14

Słowa kluczowe: Cyprian Norwid, Juliusz Kossak, rysunek polski, Paryż, Café de la Régence

Abstrakt

Artykuł dotyczy relacji Cypriana Norwida ze środowiskiem polskich malarzy skupionych ok. połowy XIX wieku wokół paryskiej pracowni Juliusza Kossaka. Punktem wyjścia jest humorystyczny rysunek Kossaka Orkiestra artystów, na którym Norwid został przedstawiony tyłem do widza, z lirą u boku, wśród innych malarzy – członków orkiestry, zajętych grą na różnych instrumentach. Na podstawie tej kompozycji, ilustrującej anegdotę z życia kolonii polskich artystów, oraz innych przekazów z epoki autorka nakreśla sytuację społeczno-bytową malarzy, umiejscawiając na tym tle sylwetkę twórcy litografii Solo. Wskazując na wspólnotę emigracyjnych doświadczeń, podkreśla zarazem odrębność sytuacji Norwida, wynikającą zarówno z cech osobowościowych, jak i z profilu jego twórczości, łączącej dwie dziedziny: literaturę oraz sztuki plastyczne, a nadto silnie osadzonej w refleksji teoretycznej.

Bibliografia

Bojko M., Korespondencja Teofila Lenartowicza z Teofilem Kwiatkowskim, (1858-1882), „Przegląd Humanistyczny” 44(2000), nr 1-2, s. 151-172.

Chelbowska E., Stracone gniazdo. Norwid – Szermentowski, „Studia Norwidiana” 34(2016), s. 81-99.

Chlebowska E., Norwid sztukmistrz nieznany, Lublin 2013.

Dobraczyński J., Opowieść o Juliuszu i Zofii, w: tenże, Wielkość i świętość. Eseje, Warszawa 1958, s. 275-287.

Dwa głosy o sztuce. Klaczko i Norwid, wstęp: E. Nowicka, K. Kuczyńska, oprac. tekstu i komentarze: K. Kuczyńska, Poznań 2009.

Gerson W., Kartka z pamiętnika, „Tygodnik Ilustrowany” 1888, nr 288, s. 12.

Grochala A., Juliusz Kossak jako karykaturzysta, „Spotkania z Zabytkami” 2016, nr 11-12, s. 53-55.

Konstantynów D., Wystawa Krajowa Sztuk Pięknych (1858-1860). Z historii życia artystycznego Warszawy połowy XIX wieku, Warszawa 2012.

Krzywka L., Sztuk-mistrz polski Leon Kapliński (1826-1873), Wrocław 1994.

Masłowski M., Juliusz Kossak, Warszawa 1984.

Melbechowska-Luty A., Sztukmistrz. Twórczość artystyczna i myśl o sztuce Cypriana Norwida, Warszawa 2001.

Mrożek-Myszkowska J., „Dziedzictwo” Zofii Kossak – próba monografii, Toruń 2012.

Olszański K., Juliusz Kossak, wyd. 2 poszerzone, Kraków 2000.

Ryszkiewicz A., Początki handlu obrazami w środowisku warszawskim, Wrocław 1953.

Szermentowski E., Norwid o Józefie Szermentowskim, „Zeszyty Kieleckie” 1(1971).

Trojanowiczowa Z., Ostatni spór romantyczny. Cyprian Norwid – Julian Klaczko, Warszawa 1981.

Wiercińska J., Katalog prac wystawionych w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1860-1914, Wrocław 1969.

Witkiewicz S., Juliusz Kossak, Warszawa 1900.

Wójcik A., „Dramat w seraju” – „Dziewczyna w kąpieli”. Wokół obrazu Pantaleona Szyndlera (1880), „Biuletyn Historii Sztuki” 2014, nr 2, s. 219-240.

Wójcik A., Stanisław Chlebowski, „Nadworny Farbiarz Jego Sułtańskiej Mości”. Życie i twórczość, Warszawa 2016.

Z dziejów polskiej krytyki i teorii sztuki, t. II: Spór o rację bytu polskiej sztuki narodowej (1857-1891). Warszawska krytyka artystyczna (1875-1890), oprac. I. Jakimowicz, A. Porębska (wstęp I. Jakimowicz, antologia tekstów), Warszawa 1961.