Deotyma – Norwid’s “tenth Muse”

  • Olaf Krysowski University of Warsaw, Poland
Keywords: Romanticism, lyric, poetry, improvisation, Muse, inspiration, irony

Abstract

This article is an attempt to recreate the image of Jadwiga Łuszczewska from literary and epistolary works of Cyprian Norwid. The young improviser aroused controversy not only among the critics, but also among the members of the art society in Warsaw in the era of romanticism. Norwid, however, considered her personality as original, modern and capable of refreshing the Polish poetry. In his poems he described her as „the tenth Muse” and compared to Sappho, who was called exactly the same name by Plato, in recognition for her poetic talent. Moreover, he depicted her in an idealized manner, like acontemporary Sibylla, who gives advise to the nation on how to proceed in a tragic historical period. Norwid’s enthusiasm waned at the begining of 1860s, when it became clear that the poetic skills of Deotyma were moving in circles, constantly exploitingthe same motives, ideas and aesthetic means, not being able to go beyond the initially drawn horizon. He realized that behind the female figure he himself ennobled—a comforter, Samaritan, visionary, a statuesque Muse—there is a personality of an artist, which is humanly imperfect and in some aspects trivial, affected or philistine.

References

Bachórz J., Deotyma 1834-1908, [w:] Literatura krajowa w okresie romantyzmu 1831-1863, red. M. Janion, M. Dernałowicz, M. Maciejewski, Kraków 1988, s. 927-957.

[Białobłocki Bronisław], Życie fikcyjne i obrzędowe. (Przyczynek do studium nad Deotymą i kierunkiem naszejliteratury), cz. 1, „Przegląd Tygodniowy” 1883, nr 16, s. 192-195, cz. 4, „Przegląd Tygodniowy” 1883, nr 19, s. 231-232.

Brzozowski J., Muza epopei: fragment dziejów toposu, „Pamiętnik Literacki” 1984, z. 4, s. 3-45.

Brzozowski J., Muzy w poezji polskiej. Dzieje toposu do przełomu romantycznego, Wrocław 1986.

Chmurski M., „Światła tkliwość i mistyczna logika”. Symbole Norwida – między obrazem a słowem”, [w:] Symbol w dziele Cypriana Norwida, red. W. Rzońca, Warszawa 2011, s. 260-272.

Gloger Z., Encyklopedia staropolska, t. II, Warszawa 1901.

Halkiewicz-Sojak G., Salvator Rosa – jeszcze jedna siedemnastowieczna inspiracja Norwida, „Studia Norwidiana” 22-23: 2004-2005, s. 49-61.

Kasperski E., Tropami Norwida. Studia – interpretacje – paralele, Warszawa 2018.

Kowalczykowa A., Warszawa romantyczna, Warszawa 1987.

Koźmian A.E., Listy, t. II, Lwów 1894.

Krasiński Z., Listy do Augusta Cieszkowskiego, Edwarda Jaroszyńskiego, Bronisława Trentowskiego, oprac. i wstępem poprzedził Z. Sudolski, t. I, Warszawa 1988.

Kubiak Z., Literatura Greków i Rzymian, Kraków 2013.

Prusinowski J., Kilka listów o Deotymie, „Czas” 1854, nr 134, s. 1-2.

Ripa C., Ikonologia, przeł. I. Kania, Kraków 2004.

Słowacki J., Do pastereczki siedzącej na druidów kamieniach w Pornic nad oceanem, [w:] tenże, Dzieła wszystkie, red. J. Kleinera, t. XII, cz. 1: Wiersze drobne z lat 1843-1849, oprac. J. Kleiner, J. Kuźniar, W. Floryan, Wrocław 1960, s. 188-189.

Sudolski Z., Norwid. Opowieść biograficzna, Warszawa 2003.

Świderkówna A., Bogowie zeszli z Olimpu. Bóstwo i mit w greckiej literaturze świata hellenistycznego, Warszawa 1999.

Tomasz z Akwinu, św., Streszczenie teologii (Compendiumtheologiae), [w:] tenże, Dzieła wybrane, przeł. i oprac. J. Salij OP, Poznań 1984.

Trojanowicz Z., Rzecz o młodości Norwida, Poznań 1968.

[Tyszyński Aleksander], Improwizacje i poezje Deotymy. Warszawa 1854 r., „Biblioteka Warszawska” 2(1854), s. 172-189.

Weintraub W., Poeta i prorok. Rzecz o profetyzmie Mickiewicza, Warszawa 1982.

Woronicz J.P., Świątynia Sybilli. Poema historyczne w IV pieśniach, b.m.w. 1828.

Published
2020-12-29
Section
Articles