Włoskie przekłady poezji Norwida

Olga Płaszczewska

doi:10.18290/sn.2018.36-6

Olga Płaszczewska Uniwersytet Jagielloński

DOI: https://doi.org/10.18290/sn.2018.36-6

Słowa kluczowe: Cyprian Norwid tłumaczenia włoskie; „Iridion”; „Tempo presente”; Angelo Maria Ripellino; Carlo Verdiani; Maria Bersano Begey; Marina Bersano Begey; Silvano De Fanti; Giorgio Origlia; Paolo Statuti

Abstrakt

Artykuł dotyczy kilku odrębnych i nieomawianych dotąd szczegółowo zagadnień. Wprowadzenie daje krótką charakterystykę recepcji poezji Cypriana Norwida we Włoszech i przedstawia jej nietypowość w konfrontacji z twórczością pozostałych polskich romantyków, tłumaczoną na język włoski już w XIX stuleciu. Kolejnym wątkiem jest problem polskiej refleksji badawczej nad odbiorem poezji Norwida we Włoszech. Następnie zaprezentowane zostały najważniejsze etapy historii przekładów twórczości poetyckiej Norwida na język włoski (począwszy od czasopisma „Iridion” i miesięcznika „Tempo presente”, przez antologie i wydania monograficzne, a na tłumaczeniach publikowanych w Internecie i konkursach translatorskich skończywszy). Omówienie uwzględnia także sylwetki tłumaczy i charakterystykę poszczególnych edycji w powiązaniu z dostępnością tekstów źródłowych. Całość zamyka seria wniosków dotyczących znajomości poezji Norwida we Włoszech – wierszy i urywków najczęściej tłumaczonych, typologii przekładów oraz ich funkcji we współczesnej kulturze włoskiej.

Bibliografia

AA.VV. [grandipolacchi@gmail.com], Risultati del concorso, e-mail do członków komitetu naukowego i jury, 5.03.2016.

Bersano Begey M., La letteratura polacca. Nuova edizione aggiornata, Firenze–Milano: Sansoni-Accademia 1968.

Bielecki M., Konstanty A. Jeleński – historyk literatury nowoczesnej, „Teksty Drugie” 2005, nr 6, s. 46-68.

Bonnefoy Y., La comunità dei traduttori, a cura di. F. Scotto, Palermo: Sellerio Ed 2005.

Brajerska-Mazur A., O angielskich tłumaczeniach utworów Norwida, Lublin 2002.

Chlebowski P., O sytuacji w badaniach nad Norwidem. Preliminaria, [w:] Jak czytać Norwida? Postawy badawcze, metody, weryfikacje, red. B. Kuczera-Chachulska, J. Trzcionka, Warszawa 2008, s. 68-72.

Ciccarini M., Tomassucci G., Angelo Maria Ripellino (1923-1978), „pl.it/ rassegna italiana di argomenti polacchi” 2013, s. 178-188, https://plitonline.it/2013/plit-4-2013-178-202-angelo-maria-ripellino-marina-ciccarini-giovanna-tomassucci [dostęp: 16.02.2018].

Czerniawski A., Translator’s Note, [w:] C. Norwid, Selected poems, trans. A. Czerniawski, intr. B. Czaykowski, London: Anvil Press Poetry 2004.

Dakowicz P., „Lecz ty spomnisz, wnuku...” Recepcja Norwida w latach 1939-1956. Rzecz o ludziach, książkach i historii, Warszawa 2011.

Giedroyć J., Jeleński K.A., Listy 1950-1987, oprac. W. Karpiński, Warszawa 1995.

Graciotti S., Carlo Verdiani, „Ricerche Slavistiche” 1980-1981.

Graciotti S., Odpowiedź na Ankietę redakcyjną „Czy warto dziś tłumaczyć klasyków literatury polskiej?”, „Przekładaniec” 2(2005), nr 15.

Guagnelli S., Tempo presente. Una rivista italiana cripto tamizdat, „eSamizdat” 2012-2013 (IX), http://www.esamizdat.it/rivista/2012-2013/pdf/guagnelli_eS_2012-2013_(IX).pdf [dostęp:15.02.2016].

Herling M., La poesia per sopravvivere nel gulag. A sessant’anni dalla pubblicazione di «Un mondo a parte» di Gustaw Herling: testimonianze d’archivio, „Samizdat. Ex Oriente Libertates” n. 45 dicembre 2011, http://www.libertates.com/docs/riviste/samizdat_45.pdf [dostęp: 15.02.2016].

Herling-Grudziński G., Guida essenziale della Polonia, „Iridion”, maggio 1945, fasc. 1-2.

Herling-Grudziński G., Dzieła zebrane, t. I: Recenzje, szkice, rozprawy literackie 1935-1946, zebr. Z. Kudelski, oprac. W. Bolecki i in., Kraków 2009.

Holmes J.S., La versificazione: le forme di traduzione e la traduzione delle forme (tyt. oryg. Forms of Verse Translation and the Translation of Verse Form, 1969), trad. A. Bernardelli, [w:] Teorie contemporanee della traduzione, red. S. Nergaard, Bompiani, Milano 2007.

Hurtado Albir A., La notion de fidelité au sens, Paris: Didier Érudition 1990.

Jaworska K., Il romanticismo dopo l’insurrezione. 4: Cyprian Kamil Norwid, [w:] Storia della letteratura polacca, a cura di L. Marinelli, Torino: Einaudi 2004, s. 248-255.

Jaworska K., Wydawnictwa i działalność informacyjna Drugiego Korpusu w języku włoskim, „Pamiętnik Literacki 16(1991) [Londyn].

Jekiel W., Carlo Verdiani, „Ruch Literacki” 19(1978), nr 4/5.

Jelenski K.A., Norwid nostro contemporaneo, „Tempo presente” 1966 (11), n. 1.

Jeleński K.A., Zbiegi okoliczności, Paryż 1982.

Lewicki R., Obcość w przekładzie a obcość w kulturze (2002), [w:] Polska myśl przekładoznawcza. Antologia, red. P. de Bończa Bukowski, M. Heydel, Kraków 2013.

Literatura polska na obczyźnie 1940-1960, t. I-II, red. T. Terlecki, Londyn 1965.

Literatura polska na obczyźnie, red. J. Bujnowski, Londyn 1988.

Lotman J., Il problema della traduzione poetica (Problema stichotvornogo perevoda, 1964), trad. M. De Michiel, [w:] Teorie contemporanee della traduzione, red. S. Nergaard, Milano 2007.

Maestri della polonistica italiana. Atti del convegno dei polonisti italiani 17-18 ottobre 2013, a cura di M. Ciccarini, P. Salwa, Roma 2014.

Marinelli L., wypowiedź w ankiecie Angelo Maria Ripellino. A 25 anni dalla morte e 80 dalla nascita, „eSamizdat” 2003 (I), s. 172. http://www.esamizdat.it/anketa_rip_eS_2003_(I).pdf [dostęp: 16.02.16].

Maver G., Norwid, Cyprjan, [w:] Enciclopedia Treccani (1934), http://www.treccani.it/enciclopedia/cyprjan-norwid_(Enciclopedia-Italiana)/ [dostęp: 15.02.2016].

Maver G., Literatura polska i jej związki z Włochami, przeł. A. Zieliński, Warszawa 1988.

Norwid. Z dziejów recepcji twórczości, wybór i oprac. M. Inglot, Warszawa 1983.

Pifko A. [grandipolacchi@gmail.com], Grandi polacchi nella lingua di Dante - concorso di traduzione, e-mail do O. Płaszczewskiej, 12.02.2016.

Płaszczewska O., Włoskie przekłady dzieł Juliusza Słowackiego, Kraków 2004.

Płaszczewska O. Bersano Begey, Marina, [w:] Wielki Leksykon Pisarzy Polskich, t. I, red. J. Pieszczachowicz, Kraków: Fogra 2005, s. 216-219.

Płaszczewska O., Bersano Begey, Maria, tamże, s. 214-216.

Płaszczewska O., Włoskie serie translacyjne poezji Norwida. Uwagi rozproszone, „Ruch Literacki” 58(2017), z. 1, s. 15-30.

Pomianowski J., Guida alla moderna letteratura polacca, trad. di P. Statuti, Roma: Bulzoni 1973.

Ritz G., Krytyka przekładu jako przyczynek do historii recepcji, przeł. M. Frankiewicz, [w:] Krytyka przekładu w systemie wiedzy o literaturze, red. P. Fast, Katowice 1999.

Sorrentino L., Paolo Statuti e la traduzione della poesia (3.02.2012), http://poesia.blog.rainews.it/2012/02/la-traduzione-della-poesia-paolo-statuti/ [dostęp: 21.02.2016].

Statuti P., [blog] https://musashop.wordpress.com [dostep: 20.02.2016].

Stonor Saunders F., La guerra fredda culturale. La CIA e il mondo delle lettere e delle arti, Roma: Fazi 2004.

Sznarbachowski W., 300 lat wspomnień, Londyn: Aneks 1997.

Toury G., Metoda opisowych badań przekładu (1995), przeł. A. Sadza, [w:] Współczesne teorie przekładu. Antologia, red. P. Bukowski, M. Heydel, Kraków 2009.

Wyka K., Wstęp, [w:] C.K. Norwid, Wybór poezji. Garstka piasku. Ad leones/Choix de poèmes. Poignée de sable. Ad leones, Kraków 1974.

Zieliński A., „Iridion” – periodyk 2. Korpusu Polskiego we Włoszech (Z dziejów polskiej kultury emigracyjnej), „Rocznik Biblioteki Narodowej” 29(1993), s. 71-102.

Zieliński A., Książka polska we Włoszech. Repertuar wydawniczy Drugiego Korpusu i oficyn z jego orbity, 1944-1947, „Rocznik Biblioteki Narodowej” 35(2003), s. 305-338.