Wanda – między misterium a librettem

Małgorzata Sokalska

doi:10.18290/sn.2018.36-4

Małgorzata Sokalska Uniwersytet Jagielloński

DOI: https://doi.org/10.18290/sn.2018.36-4

Słowa kluczowe: Wanda; libretto; adaptacja operowa

Abstrakt

Artykuł „Wanda” – między misterium a librettem poświęcony został operowym filiacjom twórczości Norwida. Z jednej strony są to zapożyczone z formy operowej formy, które wpłynęły na strukturę dramatu (jak chóry i konstrukcja scen zbiorowych, partie solowe o charakterze quasi-recytatywnym lub aryjnym, kompozycja finałów aktów), z drugiej jednak Norwidowskie dzieło zinterpretowane zostało w szerokim kontekście XIX-wiecznych librett operowych, których bohaterką jest Wanda. Oprócz zrealizowanych oper (Vanda A. Dvořáka), legendę o krakowskiej księżniczce adaptowano w licznych librettach (fragmenty w opracowaniu L.A. Dmuszewskiego, całe libretta G. Olizara i W. Bełzy, operowa przeróbka tragedii F. Wężyka). Fakt, że większość z tych tekstów nie została nigdy opracowana muzycznie, zachęca do namysłu nad ich pogranicznym i niedookreślonym statusem dzieła literackiego.

Bibliografia

Bełza W., Wanda. Opera w 4 aktach, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, rkps. 4717/I. http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=7604

Beneš-Šumavský V., Zakrejš F., Vanda (libretto), http://www.antonin-dvorak.cz/en/vanda-libretto1

Dmuszewski L.A., Wanda (fragm.), „Pamiętnik Lwowski” 1(1819), nr 6.

z Bielińskich Łubieńska T., Wanda. Tragedia w 5 aktach, Warszawa 1927.

Norwid C., Wanda, [w:] tenże, Pisma wszystkie, t. IV: Dramaty, część 1, oprac. J.W. Gomulicki, Warszawa 1971.

Olizar G., Wanda. Opera poważno-tragiczna w 4 aktach z fantastycznym baletem i chórami ukrytymi, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, rkps. 3490/I http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=7686&from=FBC

Wężyk F., Wanda. Tragedia w 5 aktach, Kraków 1826.

Bibliografia przedmiotowa

Czwórnóg-Jadczak B., Twórczość Franciszka Wężyka (1803-1830) – konteksty środowiskowe: Kraków; tragedia o Wandzie „co chciała Niemca”, [w:] Z problemów preromantyzmu i romantyzmu. Studia i szkice, red. A. Aleksandrowicz, Lublin 1991.

Gomulicki J.W., Wstęp, [w:] C.K. Norwid, Miniatury dramatyczne, wstęp i oprac. J.W. Gomulicki, Warszawa 1968.

Lijewska E., Norwid idzie do opery, „Studia Norwidiana” 33(2015), s. 161-169.

Łopuszański B., Gustaw Olizar, PSB, t. XXIII/4, z. 99, Kraków 1979.

Michalik J., Dzieje teatru w Krakowie w latach 1865-1893. Instytucja artystyczna, Kraków 2004.

Nowicka E., Zapisane w operze, Poznań 2012.

Ratajczakowa D., Wanda w świątyni dziejów, „Studia Polonistyczne” 1981, z. 8, s. 103-117.

Sokalska M., Opera a dramat romantyczny. Mickiewicz – Krasiński – Słowacki, Kraków 2009.

Szmydtowa Z., O misteriach Cypriana Norwida, Warszawa 1932.

Szturc W., Mit fundacyjny narodu w „Wandzie” Cypriana K. Norwida, [w:] tenże, O obrotach sfer romantycznych. Studia o ideach i wyobraźni, Kraków 1997.

Wypych-Gawrońska A., Muzyka w polskim teatrze dramatycznym do 1918 roku, cz. 1-2, Częstochowa 2015.

Wypych-Gawrońska A., Opera w polskim teatrze dramatycznym od końca XVIII do początku XX wieku, [w:] Opera w kulturze, red. M. Sokalska, Kraków 2016.