Zarys antropologii kultury w dziele Norwida

Abstrakt

Zakorzenienie poezji Norwida w gestach, w zachowaniach i w interakcjach stanowi antropologiczne fundamenty całej jego myśli, co pozwala zrozumieć jego filozofię pracy, słowa i litery. Interakcje są u niego infrastrukturą dyskursu, co można dostrzec w świetle nauki o zachowaniach, rozwiniętej dopiero w latach 50’ i 60’ XX wieku (Lorenz, Goffman, Hall, Berne, Turner…). Zastosowanie tych kategorii do analizy Promethidiona (1850) oraz Rzeczy o wolności słowa (1969), oraz innych wierszy (Fatum, Rozebrana), ukazuje rodzenie się człowieczeństwa ze zdumienia – czyli kształtującej się świadomości, i doświadczenia pracy, które poprzez sublimację staje się słowem. Po przyjściu Chrystusa słowo stało się siłą, co stworzyło uniwersalizm etyczny oraz perspektywę mesjanizmu pracy prowadzącej do zmartwychwstawania (samotranscendencji). Myśl Norwida, sytuująca sens metafizyczny wewnątrz antropologii człowieka, silnie wpłynęła m. in. na teologię Jana Pawła II