Kaaba versus Ringtheater – the Holy Cross Church – Warsaw’s pogrom”: Two worlds and three tragedies in Modlitwa (1882) by Cyprian Norwid
Abstract
The article focuses on Modlitwa, a small piece of prose written by Cyprian Norwid in his late literary output. Through the single phrase “impressed by the Viennese Theatre” we see (in an Islamic-Arabic costume) that the plot and other components of the piece draw on three tragic events, directly preceding its writing (in January of 1882): the Ringtheater fire on 8 December 1881 and two Warsaw disasters—the panic in the Holy Cross Church during the 25 December Christmas Mass, and the partially related three-day-long pogrom of the Jewish community on 25–27 December of that year. Uncovering these contexts, as suggested by Norwid, makes it possible to interpret Modlitwa as a parable which, by criticizing the secularization of today’s people, shows the way towards God and the fullness of prayer.
References
Burdziej B., „Lalka” Prusa o genezie pogromu warszawskiego (1881). Rekonesans problemu, [w:] Jubileuszowe „Żniwo u Prusa”, red. Z. Przybyła, Częstochowa 1998, s. 171-192.
Burdziej B., Marii Konopnickiej Modlitwy po pogromie warszawskim 1881 roku, [w:] Maria Konopnicka. Nowe studia i szkice, red. J.Z. Białek, T. Budrewicz, Kraków 1995, s. 51-62.
Burdziej B., Refleksja poetycka Wiktora Gomulickiego o Żydach po pogromie warszawskim 1881 roku, Acta UNC, Filol. Pol. (1998), z. 51, s. 23-43.
Danecki J., Podstawowe wiadomości o islamie, Warszawa 2007.
Gadamska-Serafin R., Świat arabsko-muzułmański w dziełach Norwida. Inspiracje i źródła, [w:] Kulturowy wymiar twórczości Norwida, red. J.C. Moryc, R. Zajączkowski, Lublin 2016, s. 39-83.
Gomulicki J.W., Metryki i objaśnienia, [w:] PWsz VII, 639.
Grzegorzek W., Dogmat Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Rozprawa historyczno-dogmatyczna, Tarnów 1855.
Historische Bilder zu Ringtheater https://austria-forum.org/af/Bilder_und_Videos/Historische_Bilder_IMAGNO/Ringtheater
Niewczas Ł., Niewidoczna metafora. Strategie mówienia przenośnego w poezji Norwida, Lublin 2013.
Pelczar J., Ziemia Święta i islam czyli Szkice z pielgrzymki do Ziemi Świętej, którą w roku 1872 odbył i opisał …, cz. 2: Islam, Lwów 1875.
[Reiff A.?], Kilka słów z powodu warszawskich rozruchów, „Kurier Paryski” 1882, nr 9 z 15 stycznia, s. 2-3.
Strojnowski S., Ziemia i jej mieszkańcy. Opisy malownicze krajów, ludów i obyczajów; z najcelniejszych autorów ojczystych i cudzoziemskich, oraz własnych prac, t. I, Warszawa 1881.
Urbański A., Prolog, wygłoszony na scenie lwowskiej dnia 19 grudnia 1881 podczas przedstawienia danego na rzecz ofiar pożaru w wiedeńskim Ringtheater, [w:] Utwory poetyczne, wyd. 3, Lipsk 1884.
Copyright (c) 2020 Studia Norwidiana
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
