Norwid – Branicki – Matejko – Berezowski. A history of an autograph

  • Łukasz Niewczas The John Paul II Catholic University of Lublin, Institute for the Study of Cyprian Norwid’s Literature
Keywords: Cyprian Norwid; Ksawery Branicki; Antoni Berezowski; Jan Matejko; autograf; Improwizacja – wracając z Ekspozycji 1867 – w Paryżu [Improvisation – coming home from the 1867 Paris Exposition]; Improwizacja na ekspozycji [Improvising at the Exposition]; Montrésor; Rejtan [Rejtan or the Fall of Poland]; assassination attempt on Tsar Alexander II

Abstract

This article discusses the history of one of rare Norwid's autograph that are stored abroad. This is an epigram entitled Improwizacja – wracając z Ekspozycji 1867 – w Paryżu [Improvisation – coming home from the 1867 Paris Exposition]. This work is stored as part of a vast collection of Polonica at the Montrésor castle (Touraine, France). The castle was bought by the Branicki Family in the mid-19th century, and today it is managed by the Rey Family. The author describes the autograph and juxtaposes it against a better-known edition of the epigram, entitled Improwizacja na ekspozycji [Improvising at the Exposition] to finally claim that – in accord with the canonical principles of editorial art – it is the Montrésor variant of the text – as a later work – that should be considered canonical for the purposes of publishing and researching Norwid’s legacy. Moreover, the author analyses the context of historical and cultural events that made Norwid send the epigram to Count Ksawery Branicki in 1867, in which he ironically set two vital figures against one another: the painter Jan Matejko and Antoni Berezowski – author of a failed assassination attempt on Tsar Alexander II.

References

Czartkowski A., Cyprian Norwid a Ksawery Branicki, „Kurier Warszawski” 113(1933), nr 140, s. 4-6.

Herschel Schossburg G., Brama pokuty. Elegia historyczna, przekład polski dokonany ze współpracownictwem Xawerego Korczak Branickiego, Paryż 1879.

Jan Matejko. Wypisy biograficzne, oprac. J. Gintel, Warszawa 1955.

Krzywka Ł., Berezowski, Norwid, Matejko, „Odra” 1991, nr 6.

Potocki A. (właśc. Bałaszewicz J.A.), Raporty szpiega, t. II, wybór, oprac. i studium wstępne R. Gerber, Warszawa 1973.

Ryszkiewicz A., Branicki i Matejko, „Tygodnik Powszechny” 1973, nr 39, s. 4-5.

Ryszkiewicz A., Ksawery Branicki i polonica na zamku w Montrésor, [w:] tenże, Kolekcjonerzy i miłośnicy, Warszawa 1981, s. 102-196.

Ryszkiewicz A., Polonica na zamku w Montrésor, Poznań 1975.

Słupska J., Ksawery Branicki (1816-1879). Emigracja: polityka i finanse, Warszawa 2008.

Trojanowiczowa Z., Lijewska E. przy współudziale Pluty M., Kalendarz życia i twórczości Cypriana Norwida, t. II: 1861-1883, Poznań 2007.

Trznadel J., Polski Hamlet czyli kłopoty z działaniem, Warszawa 19892.

Zaleski J.B., Korespondencja, t. IV, Lwów 1904.

Zgórniak M., Matejko w Paryżu. Opinie krytyków francuskich z lat 1865-1870, Kraków 1998.

Published
2020-05-08
Section
Materials