„Wtedy wilk zamieszka wraz z barankiem” (Iz 11, 6) – integralność stworzenia według teologii prawosławnej
Abstrakt
Kryzys ekologiczny, którego doświadczamy w ostatnim czasie, stanowi zaproszenie do głębszego zastanowienia się nad integralnością całego stworzenia. Stworzenie bowiem jęczy i wzdycha, oczekując objawienia się Synów Bożych (por. Rz 8, 18-22). Nadzieję zatem wzbudza m.in. fakt, że Zwierzchnicy Kościołów chrześcijańskich w Polsce, zrzeszeni w Polskiej Radzie Ekumenicznej, a także Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski Kościoła rzymskokatolickiego 16 stycznia 2013 r. podpisali Apel Kościołów w Polsce o ochronę stworzenia, w którym zwrócili się do wiernych, a także do władz państwowych i samorządowych, o podjęcie nowego sposobu bycia, właściwego chrześcijańskiej godności oraz chrześcijańskiemu powołaniu.
W artykule zostały podjęte próby biblijnej oraz teologicznej refleksji na temat integralności stworzenia według teologii prawosławnej. Artykuł składa się z trzech części. W pierwszej została przedstawiona relacja: Bóg – człowiek – stworzenie. Chrystus poprzez Misterium Wcielenia stał się materią, aby zapoczątkować proces reintegracji rozbitego i podzielonego świata. W taki sposób, dzięki „cielesności” Wcielenia, również materia umożliwia kontakt człowieka z Bogiem. Należy stwierdzić, że człowiek w swej istocie potrzebuje relacji ze światem przyrody, lecz relacji nie konsumpcyjnej czy utylitarnej, ale polegającej na pokornym uznaniu, że wszystko jest darem. O eucharystycznym i ascetycznym traktowaniu stworzenia przez człowieka jest mowa w drugiej części artykułu. Natomiast w ostatniej jego części zostały przywołane postaci niektórych prawosławnych świętych, którzy są prawdziwymi wzorami pokory i miłości, z jaką człowiek winien odnosić się do stworzenia.
Bibliografia
Алфеев І.: Таїнство bіри. Вступ до православного богослов’я. Київ 2009.
Архимандрит Василий: Входное: Элементы литургического опыта таинства единства в Православной Церкви. Богородице – Сергиева Пустынь 2007.
Аверинцев С.: «Книга Природы». W: Tenże. София-Логос. Словарь. Собрание сочинений. Київ 2005.
Czaczkowska I.: Pomiędzy potopem a tęczą. Ekumeniczne studium integralności stworzenia, Lublin 1998.
Dostojewski F.: Bracia Karamazow. Tł. A. Wat. Warszawa 1984.
Kempiak R.: Stworzenie jako obraz Boga w Biblii. W: S. Niziński (red.). Ekologia a duchowość chrześcijańska. Poznań 2009.
Leśniewski K.: Ecumenical Patriarch Bartholomew’s „Green Message” to the World. „Roczniki Teologii Ekumenicznej” 3 (58):2011 s. 33-48.
Meyendorff J.: Teologia bizantyjska. Teoria i doktryna. Tł. J. Prokopiuk. Kraków 2007.
Минея праздничная с добавлением служб из Триоди Постныя и Цветныя. Київ 2009.
Патріарх Варфоломій: Віч-на-віч із тайною. Православне християнство у сучасному світі. Переклад Д. Морозова. Київ 2011.
Преподобный Софроний: Старец Силуан Афонский. Москва 1996.
Quenot M.: Ikona i kosmos. Inne spojrzenie na dzieło stworzenia. Tł. H. Paprocki. Białystok 2007.
Syméon le Nouveau Théologien: Traités théologiques et éthiques. Paris 1966.
Theokritoff E.: Prawosławie a ochrona środowiska naturalnego. W: K. Leśniewski (red.). Prawosławie. Światło ze Wschodu. Lublin 2009.
Wojciechowski K.: Ekologia w nauczaniu Kościoła – przyroda jako dzieło Boga. W: S. Niziński (red.). Ekologia a duchowość chrześcijańska. Poznań 2009.
Яннарас Х.: Свобода етосу. Переклад В. Верлока. Київ 2003.
Зизиулас И.: Общение и инаковость. Новые очерки о личности и церкви. Перевод М. Толстолуженко. Москва 2012.