Wiara lub niewiara polskich naukowców w Boga a ich poglądy na relację między nauką a religią
Abstrakt
Artykuł przedstawia wybrane wyniki badania 279 polskich naukowców ze stopniem doktora i doktora habilitowanego. Ogólny wskaźnik wierzących w Boga wyniósł 56,3%, był najwyższy wśród chemików (80%), geografów (76,2%), matematyków i informatyków (73,1%) i medyków (64,5%). Część badanych (6,5%) uznała, że ich pogląd najlepiej wyraża zdanie: „Nie wierzę w osobowego Boga, ale wierzę w pewnego rodzaju siłę wyższą”. Deklaracje ateizmu złożyło 18,3% badanych, agnostycyzm jako swą postawę wskazało 7,2%. Omówiono też poglądy badanych na temat relacji między nauką a religią, nawiązując do typologii tych relacji zaproponowanej przez Iana Barboura. Najwięcej badanych (41,9%) zaprzeczało istnieniu konfliktu między tymi dziedzinami myśli ludzkiej, 13% uznało, że zachodzi między nimi konflikt. Część badanych (19,6%) uważała, że nauka i religia powinny być traktowane jako niezależne obszary dociekań, 2% opowiedziało się za dialogiem religii i nauki, a 3,6% za ich współdziałaniem w budowaniu obrazu świata.
Bibliografia
Anglin, S. M. (2015). On the nature of implicit soul beliefs: When the past weighs more than the present. British Journal of Social Psychology, 54, 394-404.
Barbour, I. G. (1990). Religion in an age of science. San Francisco: Harper & Row. Retrieved from http://media.sabda.org/alkitab-2/Religion-Online.org%20Books/Barbour,%20Ian%20-%20Religion%20in%20an%20Age%20of%20Science.pdf
Boguszewski, R. (2012). Zmiany w zakresie wiary i religijności Polaków po śmierci Jana Pawła II [Changes in the faith and and religiosity of Poles after John Paul II’s death]. Report BS/49/2012. Warsaw, PL: Center for Public Opinion Research (CBOS).
Cybulska, A. (2013). Prestiż zawodów [The prestige of professions]. Report BS/164/2013. Warsaw, PL: Center for Public Opinion Research (CBOS).
Dennett, D., & Plantinga, A. (2010/2014). Science and religion: Are they compatible? New York: Oxford University Press.
Ecklund, E. H., & Park, J. Z. (2009). Conflict between religion and science among academic scientists? Journal for the Scientific Study of Religion, 48(2), 276-292.
Ecklund, E. H., Park, J. Z., & Sorrell, K. L. (2011). Scientists negotiate boundaries between religion and science. Journal for the Scientific Study of Religion, 50, 552-569.
Ecklund, E. H., & Scheitle C. P. (2007). Religion among academic scientists: Distinctions, disciplines, and demographics. Social Problems, 54, 289-307.
Erenc, J. (2010). Religijność i tolerancja. Stosunek do wiary pracowników naukowych Uniwersytetu Gdańskiego [Religiosity and tolerance: Attitude towards faith among the research staff of the University of Gdańsk]. Przegląd Religioznawczy, 3, 121-143.
Gołąb, A. (2014). Poglądy wierzących i niewierzących naukowców na to, jakie cechy przypisuje Bogu większość Polaków [The views of believing and unbelieving scholars on what characteristics most Poles attribute to God]. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Sociologica, 6(1), 144-162.
Gould, A. J. (1997). Nonoverlapping magisteria. Natural History, 106, 16-22. Retrieved from: http://www.colorado.edu/physics/phys3000/phys3000_fa11/StevenJGoulldNOMA.pdf
Gross, N., & Simmons, S. (2009). The religiosity of American college and university professors. Sociology of Religion, 70(2), 101-129.
Gutowski, P. (2014). Józefa Życińskiego koncepcja relacji między religią a nauką [Józef Życiński’s conception of the relationship between religion and science]. Retrieved from: http://ekai.pl/analiza/x75261/jozefa-zycinskiego-koncepcja-relacji-miedzy-religia-a-nauka/
IMAS International (2006). W co wierzymy? [What do we believe in?]. Wrocław: IMAS International Polska. Retrieved from: http://www.imas.pl/files/raporty/IMAS-Wierzenia2006.pdf
John Paul II (1998). Fides et ratio. Encyclical Letter of the Supreme Pontiff John Paul II to the Bishops of the Catholic Church on the relationship between faith and reason. Vatican: Libreria Editrice Vaticana. Retrieved from: http://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/en/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_14091998_fides-et-ratio.html
Larson, J. E., & Witham, L. (1997). Scientists are still keeping the faith. Nature, 386, 435-436.
Larson, J. E., & Witham, L. (1998). Leading scientists still reject God. Nature, 394, 313-314.
Leuba, J. H. (1916). The belief in God and immortality. A psychological, anthropological and statistical study. Boston: Sherman, French & Company. Retrieved from: http://darrow.law.umn.edu/documents/Leuba_Belief_in_God_Complete.pdf
Libiszowska-Żółtkowska, M. (2000). Wiara uczonych. Esej mocno osadzony w empirii [Scholars’ faith: An essay firmly grounded in empirical evidence]. Cracow, PL: Zakład Wydawniczy Nomos.
Masci, D. (2009). Religion and science in the United States. Scientists and belief. Retrieved from: http://www.pewforum.org/2009/11/05/scientists-and-belief/
Ragan, C., Malony, H. N., & Beit-Hallahmi, B. (1980). Psychologists and religion: Professional factors and personal belief. Review of Religious Research, 21(2), 208-217. Retrieved from: http://hiebertglobalcenter.org/blog/wp-content/uploads/2013/03/Reading-9-Ragan-and-Malony-Psychologists-and-Religion.pdf
Riekki, T., Lindeman, M., & Lipsanen, J. (2013). Conceptions about the mind-body problem and their relations to afterlife beliefs, paranormal beliefs, religiosity, and ontological confusions. Advances in Cognitive Psychology, 9(3), 112-120.
Shalev, B. A. (2003). 100 years of Nobel Prizes. New Delhi: Atlantic Publishers and Distributors.
Skinner, B. F. (1987). What religion means to me. Free Inquiry, 7(2), 12-14. Retrieved from: http://www.scientificmindfulness.com/2010/03/skinner-on-religion.html
Stark, R., Iannaccone, L. R., & Finke, R. (1996). Religion, science and rationality. American Economic Review, 86(2), 433-437.
Witwicki, L. (1939). La foi des éclairés. Paris: Librairie Félix Alcan. Bibliothèque de philosophie contemporaine.
Witwicki, W. (1959). Wiara oświeconych [Faith of the enlightened]. Warsaw, PL: Wydawnictwo Naukowe.
Copyright (c) 2017 Roczniki Psychologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
