Wrażliwość na wzmocnienia a zazdrość w związkach romantycznych

Marcin Moroń; Paulina Grzywnowicz; Adam Łojan; Marlena Szyszłow; Ewa Warlewska

Marcin Moroń Uniwersytet Śląski w Katowicach, Zakład Psychologii Społecznej i Środowiskowej
Paulina Grzywnowicz Uniwersytet Śląski w Katowicach
Adam Łojan Uniwersytet Śląski w Katowicach
Marlena Szyszłow Uniwersytet Śląski w Katowicach
Ewa Warlewska Uniwersytet Śląski w Katowicach

Słowa kluczowe: wrażliwość na wzmocnienia; zazdrość; zaangażowanie; dążenie; unikanie

Abstrakt

Zazdrość jest adaptacyjną reakcją emocjonalną, która sygnalizuje zagrożenie dla aktualnej relacji romantycznej i wzbudza motywację do jej obrony. Uznając zazdrość za mechanizm wrażliwości na sygnały zagrożenia relacji, przewidywano, że wrażliwość biologicznych systemów walki-ucieczki-znieruchomienia (FFFS) oraz behawioralnego systemu hamowania (BIS) będzie dodatnio skorelowana z intensywnością doświadczania zazdrości. Spodziewano się, że związki te będą silniejsze wśród osób bardziej zaangażowanych w relację. Analizowano także orientację na dążenie i unikanie w bliskim związku romantycznym jako mediatory relacji między wrażliwością FFFS, BIS i behawioralnego systemu aktywacji (BAS) a intensywnością doświadczania zazdrości. Badania prowadzono wśród 217 osób w wieku od 17 do 36 roku życia, pozostających w związkach romantycznych. Wykazano, że wrażliwość BIS i FFFS dodatnio koreluje z intensywnością doświadczania zazdrości. Zaangażowanie w związek moderowało zależności między wrażliwością FFFS a intensywnością zazdrości. Orientacja na unikanie w bliskim związku była zaś mediatorem relacji między wrażliwością BIS a doświadczaniem zazdrości.

Bibliografia

Bachman, G. F., & Guerrero, L. K. (2006). Relational quality and communicative responses following hurtful events in dating relationships: An expectancy violations analysis. Journal of Social and Personal Relationships, 23, 943-963.
Buss, D. (2002). Zazdrość: niebezpieczna namiętność. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Buss, D. M., & Haselton, M. (2005). The evolution of jealousy. Trends in Cognitive Sciences, 9, 506-507.
Buunk, B. P. (1997). Personality, birth order and attachment styles as related to various types of jealousy. Personality and Individual Differences, 23, 997-1006.
Carver, C. S., Sutton, S. K., & Scheier, M. F. (2000). Action, emotion, and personality: Emerging conceptual integration. Personality and Social Psychology Bulletin, 26, 741-751.
Carver, C. S., & White, T. L. (1994). Behavioral inhibition, behavioral activation, and affective responses to impending reward and punishment: The BIS/BAS scales. Journal of Personality and Social Psychology, 67, 319-333.
Corr, P. J. (2004). Reinforcement sensitivity theory and personality. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 28, 317-332.
Davis, M. (1999). Empatia. O umiejętności współodczuwania. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Elliot, A. J., Gable, S. L., & Mapes, R. R. (2006). Approach and avoidance motivation in the social domain. Personality and Social Psychology Bulletin, 32, 378-391.
Gable, S. L. (2006). Approach and avoidance social motives and goals. Journal of Personality, 74, 175-222.
Gray, J. A., & McNaughton, N. (2000). The neuropsychology of anxiety. Oxford: Oxford University Press.
Hayes, A. F. (2013). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis. A regression-based approach. New York: The Guilford Press.
Hundt, N. E., Mitchell, J. T., Kimbrel, N. A., & Nelson-Gray, N. O. (2010). The effect of behavioral inhibition and approach on normal social functioning. Individual Differences Research, 8, 246-256.
Impett, E. A., Gordon, A. M., Kogan, A., Oveis, Ch., Gable, S. L., & Keltner, D. (2010). Moving toward more perfect unions: Daily and long-term consequences of approach and avoidance goals in romantic relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 99, 948-963.
Jackson, C. J. (2009). Jackson-5 scales of revised Reinforcement Sensitivity Theory (r-RST) and their application to dysfunctional real world outcomes. Journal of Research in Personality, 43, 556-569.
Meyer, B., Olivier, L., & Roth, D. A. (2005). Please don’t leave me! BIS/BAS, attachment styles, and responses to a relationship threat. Personality and Individual Differences, 38, 151-162.
Pfeiffer, S. M., & Wong, P. T. P. (1989). Multidimensional jealousy. Journal of Social and Personal Relationships, 6, 181-196.
Rusbult, C. E., Martz, J. M., & Agnew, C. R. (1998). The investment model scale: Measuring commitment level, satisfaction level, quality of alternatives, and investment size. Personal Relationships, 5, 357-387.
Rydell, R. J., McConnell, A. R., & Bringle, R. G. (2004). Jealousy and commitment: Perceived threat and the effect of relationship alternatives. Personal Relationships, 11, 451-468.
Sheets, V. L., Fredendall, L. L., & Claypool, H. M. (1997). Jealousy evocation, partner reassurance, and relationship stability: An exploration of the potential benefits of jealousy. Evolution and Human Behavior, 18, 387-402.
Smillie, L. D., Pickering, A. D., & Jackson, C. J. (2006). The new reinforcement sensitivity theory: Implications for personality measurement. Personality and Social Psychology Review, 10, 320-335.