Wyniki badań z obszaru psychologii w praktyce psychoterapii

Jadwiga Małgorzata Rakowska

doi:10.18290/rpsych.2015.18.3-1pl

Jadwiga Małgorzata Rakowska Wydział Psychologii, Uniwersytet Warszawski

DOI: https://doi.org/10.18290/rpsych.2015.18.3-1pl

Słowa kluczowe: praktyka psychoterapii, wyniki badań nad psychoterapią, wyniki badań z zakresu psychologii

Abstrakt

Wspólnym celem artykułów zawartych w niniejszym numerze Roczników Psychologicznych jest wyjaśnienie niektórych spośród psychologicznych mechanizmów działania psychoterapii za pomocą wyników badań z różnych obszarów psychologii. Potrzebę prowadzenia takich analiz uzasadnia stan badań nad psychoterapią, z których wynika, że psychoterapia działa, natomiast nie wiadomo, jak czy też – dlaczego. Takie analizy są prowadzone zgodnie z paradygmatem praktyki klinicznej opartej na dowodach naukowych, który sugeruje, że potencjalnym źródłem odpowiedzi na pytania lub rozstrzygnięć kontrowersji powstających w praktyce psychoterapii mogą być wszelkie dostępne wyniki badań. Artykuły w tym numerze Roczników ilustrują praktyczną realizację tego postulatu, wykorzystując wyniki badań z obszaru psychologii w poszukiwaniu odpowiedzi na pytania powstałe w praktyce psychoterapii. Cztery z nich dotyczą uwarunkowań skuteczności interwencji psychoterapeutycznych i wyjaśniają takie kwestie, jak: (1) u kogo i jak modyfikować radzenie sobie ze stresem w celu zapobiegania nawrotom objawów zaburzeń psychicznych; (2) jak postępować z negatywnymi emocjami u pacjentów; (3) w jakich okolicznościach pacjenci mają szansę zmienić zachowanie pod wpływem wglądu w zjawisko przeniesienia; (4) jakie są skutki postrzegania pacjentów przez psychoterapeutów w świetle stereotypowych założeń oraz czy i jak psychoterapeuci mogą kontrolować takie postrzeganie. Piąty artykuł dotyczy zmian w funkcjonowaniu psychicznym u pacjentów poddanych psychoterapii i jest odpowiedzią na pytanie, na czym polega udział transformacji obrazu własnej osoby w zmianie zachowań pacjentów pod wpływem psychoterapii.

Bibliografia

American Psychological Association Presidential Task Force on Evidence-Based Practice (2006). Evidence-based practice in psychology. American Psychologist, 61, 271-285.
Concato, J., Shah, N. i Horowitz, T. I. (2000). Treatment manuals do not improve outcomes. W: J. Norcross, R. Levant i L. Beautler (red.), Evidence-based practices in mental health: Debate and dialogue on the fundamental questions. Washington, DC: American Psychological Association.
Huflejt-Łukasik, M., Bąk, W., Styła, R. i Klajs, K. (2015). Zmiany w Ja w toku psychoterapii. Roczniki Psychologiczne, 18(3), 433-448.
Institute of Medicine (2001). Crossing the Quality Chasm: A new Health System for the 21st Century. Washington, DC: Institute of Medicine.
Rakowska, J. M. (2005). Skuteczność psychoterapii. Warszawa: Scholar.
Rakowska, J. M. (2011a). Użyteczność kliniczna interwencji psychoterapeutycznych wspartych empirycznie. Roczniki Psychologiczne, 14(1), 7-22.
Rakowska, J. M. (2011b). Użyteczność kliniczna interwencji psychoterapeutycznych wspartych empirycznie – podsumowanie dyskusji. Roczniki Psychologiczne, 14(1), 69-89.
Rakowska, J. M., Dziurska, A., Ziętalewicz, U., Pawłowski, P. i Tworus, R. (2015). Modyfikowanie radzenia sobie ze stresem metodą zapobiegania nawrotom objawów zaburzeń psychicznych. Roczniki Psychologiczne, 18(3), 277-293.
Satterfield, J., Spring, B., Browson, R. C., Mullen, J., Newhouse, R., Walker, B. i Whitlock, E. P. (2009). Toward a transdisciplinary model of evidence-based practice. The Milbank Quarterly, 87, 368-390.
Suszek, H., Wegner, E. i Maliszewski, N. (2015). Przeniesienie i jego użyteczność w psychoterapii w świetle badań empirycznych. Roczniki Psychologiczne, 18(3), 345-362.
Trzebińska, E. i Gabińska, A. (2015). Poprawianie emocji w psychoterapii. Roczniki Psychologiczne, 18(3), 313-327.
Tarnowska, M., Kofta, M. i Jedliński, K. (2015). Czynniki sprzyjające i niesprzyjające podmiotowemu spostrzeganiu pacjenta przez terapeutę. Roczniki Psychologiczne, 18(3), 381-406.
Wade, C. i Travis, C. (2009). Psychology. Upper Saddle River: Prentice-Hall.