Psychologia polska, czy świata

Janusz Grzelak

Janusz Grzelak Katedra Psychologii Społecznej, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej

Słowa kluczowe: psychologia; badania naukowe; publikowanie; intersubiektywność

Abstrakt

Psychologia jest nauką globalną i intesubiektywnie komunikowalną oraz globalną, a nie narodową. Nie jest jednak nauką uniwersalną, gdyż wiedza w niej gromadzona jest wiedzą kontekstualną, zależną od systemu społecznego, od kultury. Globalność nie polega zatem na odkrywaniu prawd uniwersalnych, ale przede wszystkim na stosowaniu metod, które w danej kulturze pozwalają na replikowalność wyników i na powszechny, globalny do nich dostęp. Dostęp ten jest możliwy dzięki wspólnemu językowi. Jednym z istotnych elementów polityki naukowej jest zatem udostępnianie wiedzy, gromadzonej przez psychologów polskich, w językach kongresowych, przede wszystkim w języku angielskim. Wspieranie publikacji anlojęzycznej odbywa się w Polsce i w wielu innych krajach jest silnie skorelowane z parametryzacją ocen dorobku naukowego. Parametryzacja ma jednak swoje wady. Premiuje prace empiryczne, czasem przyczynkarskie, może obniżać poziom prac teoretycznych. Dla udostępnienia wiedzy w świecie potrzebne są zatem inne narzędzia: zmiana polityki wydawniczej. Artykuł kończą dwie tezy, które są zaproszeniem do dyskusji o mobilności kadry naukowej i strukturze nauki w Polsce.

Bibliografia

Antonowicz, D. i Brzeziński, J. (2013). Doświadczenia parametryzacji jednostek naukowych z obszaru nauk humanistycznych i społecznych 2013 – z myślą o parametryzacji 2017. Nauka, 4, 51-85.
Boski, P. (2010). Kulturowe ramy zachowań społecznych: podręcznik psychologii międzykulturowej. Warszawa: PWN.
Brzeziński, J. M. (2011). Jakiej psychologii (i psychologów) potrzebuje społeczeństwo? Roczniki Psychologiczne, 14(2), 7-32.
Brzeziński, J. M. (2014). O tym, co ważne, gdy myślimy o psychologii w Polsce. Roczniki Psychologiczne, 17(3), 475-494.
Brzeziński, J. M. i Doliński, D. (2014a). O aktywnym przeciwdziałaniu nierzetelnościom w badaniach naukowych – kontekst praktyki badawczej psychologów społecznych. W: A. Wudarski (red.), W poszukiwaniu jakości życia. Studium interdyscyplinarne. Księga Jubileuszowa dedykowana Romualdowi Derbisowi (s. 785-799). Frankfurt nad Odrą–Częstochowa–Osnabrück: AJD.
Brzeziński, J. M. i Doliński, D. (2014b). O tym, co ważne w ocenie artykułów, projektów badawczych i wniosków awansowych w naukach społecznych? Nauka, 2, 33-65.
DORA (2012). San Francisco Declaration on Research Assessment. Putting science into the assessment of research. Strona internetowa: http://am.ascb.org/dora/files/sfdeclarationfinal.pdf
FNP (2014). Oświadczenie władz Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Strona internetowa: http://pauza.krakow.pl/249_2_2014.pdf
Klebaniuk, J. (2012). Profesor Stapel na dopingu. O upiększaniu psychologii społecznej. Psychologia Społeczna, 7(3), 213-217.
Kurcz, I. (2000). Psychologia języka i komunikacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Lewicka, M. (2012). Psychologia miejsca. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Malewski, A. (1964). O zastosowaniach teorii zachowania. Warszawa: PWN.
Malinowski B. (1948). The problem of meaning in primitive languages. W: B. Malinowski (red.), Magic, science and religion and other essays. Glencoe, Il: The Free Press.
Strelau, J. (2014). Różnice indywidualne – perspektywa psychologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Strelau, J. i Doliński, D. (red.) (2010). Psychologia akademicka. Podręcznik (t. 1 i 2, wyd. 2). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Wojciszke, B. (2011). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Wojciszke, B. i Baryła, W. (2005). Kultura narzekania, czyli o psychicznych pułapkach ekspresji niezadowolenia. W: M. Drogosz (red.), Jak Polacy przegrywają, jak Polacy wygrywają (s. 35-52). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Naukowe