Wielowymiarowe i dynamiczne Ja podstawą tożsamości
Słowa kluczowe:
Ja; tożsamość
Abstrakt
Artykuł przedstawia współczesne ujęcia systemu Ja, koncentrując się na perspektywie psychologii społeczno-poznawczej. Jest to tłem do wyjaśnienia zależności między Ja a tożsamością osobistą. Wyznaczenie relacji między tymi dwoma konstruktami to zaniedbywany problem teoretyczny. Podjęcie go stanowi nie tylko o klaryfikacji pola badań, ale również o postępie w ramach integracji wiedzy w tym obszarze. Tekst skupia się na priorytetowych z perspektywy społeczno-poznawczej zagadnieniach złożoności i dynamiki, jako zasad organizujących funkcjonowanie systemu Ja. Przedstawiono w nim, jak na bazie heterogenicznego Ja wyrastają dynamiczne ujęcia tożsamości osobistej, której przypisuje się potencjalną niejednorodność i zmienność.
Bibliografia
Altrocchi, J. (2008). Różnice indywidualne w strukturze Ja. W: J. Rowan, M. Cooper (red.), Jekyll i Hyde. Wielorakie Ja we współczesnym świecie (s. 172-185). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Andersen, S. M., Chen, S. (2002). The relational self: An interpersonal social-cognitive theory. Psychological Review, 109, 4, 619-645.
Annese, S. (2004). Mediated identity in the parasocial interaction of TV. Identity: An international Journal of Theory and Research, 4, 4, 371-388.
Averill, J. R. (1998). Czuję, więc jestem? – myślę. W: P. Ekman, R. J. Davidson (red.), Natura emocji. Podstawowe zagadnienia (s. 316-322). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Banaji, M. R., Prentice, D. A. (1994). The self in social contexts. Annual Reviews in Psychology, 45, 297-332.
Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychology, 28, 2, 117-148.
Batory, A. (2007). Przejawy wielogłosowości w doświadczaniu moralności. Zeszyty Naukowe KUL, 51, 2, 75-93.
Batory, A. (2008). Tożsamość złożonego Ja. W: P. K. Oleś, A. Batory (red.), Tożsamość i jej przemiany a kultura (s. 279-308). Lublin–Warszawa: Wydawnictwo KUL–Polska Akademia Nauk.
Baumann, Z. (2007). Tożsamość. Rozmowy z Benedetto Vecchim. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Baumeister, R. F. (2004). Wyczerpywanie się ego i funkcja wykonawcza Ja. W: A. Tesser, R. B. Felson, J. M. Suls (red.), Ja i tożsamość (s. 18-42). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Baumeister, R. F., Muraven, M. (1996). Identity as adaptation to social, cultural, and historical context. Journal of Adolescence, 19, 405-416.
Baumgardner, A. H. (1990). To know oneself is to like oneself: Self-certainty and self-affect. Journal of Personality and Social Psychology, 58, 1062-1072.
Berzonsky, M. D. (1994). Self-identity: The relationship between process and content. Journal of Research in Personality, 28, 453-460.
Berzonsky, M. D. (2011). A social-cognitive perspective on identity construction. W: S. J. Schwartz [i in.] (red.), Handbook of identity theory and research (t. 1, s. 55-76). New York: Springer.
Blasi, A., Glodis, K. (1995). The development of identity. A critical analysis from the perspective of the self as a subject. Developmental Review, 15, 404-433.
Brygoła, E., Batory, A. (2011). Rola wyobrażonych wizji siebie w kształtowaniu tożsamości osobistej. W: P. K. Oleś, M. Puchalska-Wasyl (red.), E. Brygoła (współpraca), Dialog z samym sobą (s. 274-294). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brzezińska, A. I., Piotrowski, K. (2010). Formowanie się tożsamości a poczucie dorosłości i gotowość do tworzenia bliskich związków. Czasopismo Psychologiczne, 16, 1, 145-155.
Campbell, J. D., Assanand, S., Di Paula, A. (2004). Cechy strukturalne pojęcia Ja a przystosowanie. W: A. Tesser, R. B. Felson, J. M. Suls (red.), Ja i tożsamość (s. 70-86). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Cooper, M. (2008). Jeśli nie możesz być Jekyllem, bądź Hyde’em. W: J. Rowan, M. Cooper (red.), Jekyll i Hyde. Wielorakie Ja we współczesnym świecie (s. 58-76). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Cooper, M., Cruthers, H. (2008). Ekspresja subosobowości. W: J. Rowan, M. Cooper (red.), Jekyll i Hyde. Wielorakie Ja we współczesnym świecie (s. 205-218). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Côté, J. E., Levine, Ch. G. (2002). Identity formation, agency, and culture. A social psychological synthesis. Mahwah, NJ: L. Erlbaum Associates.
Dutton, K. A., Brown, J. D. (1997). Global self-esteem and specific self-views as determinants of people’s reactions to success and failure. Journal of Personality and Social Psychology, 73, 1, 139-148.
English, T., Chen, S. (2007). Culture and self-concept stability: Consistency across and within contexts among Asian Americans and European American. Journal of Personality and Social Psychology, 93, 3, 478-490.
Epstein, S. (1973). The self-concept revisited. Or a theory of a theory. American Psychologist, 28, 404-416.
Epstein, S. (1994). Integration of the cognitive and the psychodynamic unconscious. American Psychologist, 49, 8, 709-724.
Fecenec, D. (2008). Wielowymiarowy kwestionariusz samooceny MSEI. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Fransella, F. (1995). George Kelly. London: Sage Publications.
Gaertner, L., Sedikides, C., Graetz, K. (1999). In search of self-definition: Motivational primacy of the individual self, motivational primacy of the collective self, or contextual primacy? Journal of Personality and Social Psychology, 76, 1, 5-18.
Gergen, K. J. (2009). Nasycone Ja. Dylematy tożsamości w życiu współczesnym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Giddens, A. (2007). Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności (tłum. A. Szulżycka). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Grace, S. L., Cramer, K. L. (2002). Sense of self in the New Millennium: Male and female student responses to the TST. Social Behavior and Personality, 30, 3, 271-280.
Greenwald, A. G. (1980). The totalitarian ego. Fabrication and revision of personal history. American Psychologist, 35, 7, 603-618.
Hermans, H. J. M. (2004). Introduction: The dialogical self in a global and digital age. Identity: An International Journal of Theory and Research, 4, 4, 297-320.
Hermans, H. J. M., Kempen, H. J. G., Van Loon, R. J. P. (1992). The dialogical self: Beyond individualism and rationalism. American Psychologist, 47, 23-33.
Hermans, H. J. M., Rijks, T. I., Kempen, H. J. G. (1993). Imaginal dialogues in the self: Theory and method. Journal of Personality, 16, 2, 207-235.
Higgins, E. T. (1987). Self-discrepancy: A theory relating self and affect. Psychological Review, 94, 3, 319-340.
James, W. (1892/2002). Psychologia. Kurs skrócony. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Jarymowicz, M. (2000). Psychologia tożsamości. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 3, s. 107-125). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Jarymowicz, M. (2008a). Szkic o rozwoju tożsamościowych podstaw identyfikowania się z innymi ludźmi. W: P. K. Oleś, A. Batory (red.), Tożsamość i jej przemiany a kultura (s. 147-176). Lublin–Warszawa: Wydawnictwo KUL–Wydawnictwo Naukowe PWN.
Jarymowicz, M. (2008b). Podstawy psychologiczne podmiotowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Katzko, M. W. (2003). Unity versus multiplicity: Conceptual analysis of the term “self” and its use in personality theories. Journal of Psychology, 71, 1, 83-114.
Kuzari, M. (2007). Its majesty – the self. Archives of Psychotherapy, 1, 2, 5-8.
Lancaster, B. (2008) Wieloraki mózg a jedność doświadczenia. W: J. Rowan, M. Cooper (red.), Jekyll i Hyde. Wielorakie Ja we współczesnym świecie (s. 139-154). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Leary, M. R. (2004). Editorial: What is the self? A plea for clarity. Self and Identity, 3, 1-3.
Linville, P. W. (1985). Self-complexity and affective extremity: Don’t pull all of your eggs in one cognitive basket. Social Cognition, 3, 94-120.
Majczyna, M. (2000). Podmiotowość a tożsamość. W: A. Gałdowa (red.), Tożsamość człowieka (s. 35-52). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Mandrosz-Wróblewska, J. (1988). Tożsamość i niespójność Ja a poszukiwanie własnej odrębności. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Manzi, C., Vignoles, V., Regalia, C. (2009). Accommodating a new identity: Possible selves, identity change and well-being across two life-transitions. European Journal of Social Psychology, published online in Wiley InterScience, DOIL 10.1002/ejsp.669
Markus, M. (1977). Self-schemata and processing information about the self. Journal of Persona-lity and Social Psychology, 35, 63-78.
Markus, H. (1983). Self-knowledge: An expanded view. Journal of Personality, 51, 3, 543-565.
Markus, H., Kitayama, S. (1991). Culture and the self: Implications for cognition, emotion, and motivation. Psychological Review, 98, 2, 224-253.
Markus, H., Kunda, Z. (1986). Stability and malleability of the self-concept. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 858-866.
Markus, H., Wurf, E. (1987). The dynamic self-concept: A social psychological perspective. Annual Review of Psychology, 38, 299-337.
Maruszewski, T. (2001). Psychologia poznania. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
McAdams, D. P. (1985). Power, intimacy and the life story: Personal inquiries into identity. Homewood: The Dorsey Press.
McAdams, D. P. (2001). The psychology of life stories. Review of General Psychology, 5, 2, 100-122.
McLean, K. (2008). Stories of the young and the old: Personal continuity and narrative identity. Developmental Psychology, 44, 1, 254-264.
McLean, K. C., Pals, J. L. (2008). Why recall our highs and lows: Relations between memory functions, age, and well-being. Memory, 16, 7, 751-762.
McQuillen, A. D., Licht, M. H., Licht, B. G. (2001). Identity structure and life satisfaction in latter life. Basic and Applied Social Psychology, 23, 1, 65-72.
Mead, G. H. (1934/1975). Umysł, osobowość, społeczeństwo (tłum. Z. Wolińska). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Mischel, W., Shoda, Y., Smith, R. E. (2004). Introduction to personality: Toward an integration. New York: Wiley & Sons.
Oleś, P. K. (2008). O różnych rodzajach tożsamości oraz ich stałości i zmianie. W: P. K. Oleś, A. Batory (red.), Tożsamość i jej przemiany a kultura (s. 41-84). Lublin–Warszawa: Wydawnictwo KUL–Wydawnictwo Naukowe PWN.
Oleś, P. K. (2009). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Oleś, P., Brygoła, E., Sibińska, M. (2010). Temporal dialogues and their influence on affective states and the meaning of life. International Journal for Dialogical Science, 4, 23-43.
Oxnam, R. B. (2008). Moje życie z osobowością mnogą. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Palombo, J., Bendicsen, H., Koch, B. (2009). Guide to psychoanalytic developmental theories. New York: Springer Press.
Pals, J. L., McAdams, D. P. (2011). Constructing stories of self-growth: How individual differences in patterns of autobiographical reasoning relate to well-being in midlife. Journal of Personality, 79, 2, 391-428.
Pelham, B. W. (1991). On confidence and consequence: The certainty and importance of self-knowledge. Journal of Personality and Social Psychology, 60, 518-530.
Puchalska-Wasyl, M. (2006). Nasze wewnętrzne dialogi. O dialogowości jako sposobie funkcjonowania człowieka. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Raggatt, P. T. F. (2000). Mapping the dialogical self: Towards rationale and method of assessment. European Journal of Personality, 14, 65-90.
Rattansi, A., Phoenix, A. (1997). Rethinking youth identities: Modernist and postmodernist frameworks. Identity: An International Journal of Theory and Research, 5, 2, 97-123.
Rhodewalt, F., Agustsdottir, S. (1986). Effects of self-presentation on the phenomenal self. Journal of Personality and Social Psychology, 50, 1, 47-55.
Rogers, C. R. (1961/2002). O stawaniu się osobą. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Rosenberg, M., Schoenbach, C., Schooler, C., Rosenberg, F. (1995). Global self-esteem and specific self-esteem: Different concepts, different outcomes. American Sociological Review, 60, 141-156.
Ross, C. (2008). Kontinuum dysocjacji. W: J. Rowan, M. Cooper (red.), Jekyll i Hyde. Wielorakie Ja we współczesnym świecie (s. 186-201). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Rowan, J. (2008). Normalny rozwój subosobowości. W: J. Rowan, M. Cooper (red.), Jekyll i Hyde. Wielorakie Ja we współczesnym świecie (s. 21-36). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Schachter, E. P. (2005). Erikson meets the postmodern: Can classic identity theory rise to the challenge? Identity: An International Journal of Theory and Research, 5, 2, 137-160.
Schlegel, R. J., Hicks, J. A., Arndt, J., King, L. A. (2009). Thine own self: True self-concept accessibility and meaning in life. Journal of Personality and Social Psychology, 96, 2, 473-490.
Schlenker, B. R., Trudeau, J. V. (1990). Impact of self-presentations on private self-beliefs: Effects of prior self-beliefs and misattribution. Journal of Personality and Social Psychology, 58, 1, 22-32.
Schwartz, S. J. (2001). The evolution of Eriksonian and neo-Eriksonian identity theory and research: A review and integration. Identity: An International Journal of Theory and Research, 1, 1, 7-58.
Sedikides, C. (1995). Central and peripherial self-conceptions are differentially influenced by mood: Test of the differential sensitivity hypothesis. Journal of Personality and Social Psychology, 69, 4, 759-777.
Showers, C. J. (1992). Compartmentalization of positive and negative self-knowledge: Keeping bad apples out of the bunch. Journal of Personality and Social Psychology, 62, 6, 1036-1049.
Sokolik, M. (2000). Psychoanaliza i Ja. Kliniczna problematyka poczucia tożsamości. Warszawa: Jacek Santorski & CO Agencja Wydawnicza.
Stemplewska-Żakowicz, K. (2002). Koncepcje narracyjnej tożsamości. Od historii życia do dialogowego „ja”. W: J. Trzebiński (red.), Narracje jako sposób rozumienia świata (s. 81-113). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Stryker, S., Serpe, R. T. (1994). Identity salience and psychological centrality: Equivalent, overlapping, or complementary concepts? Social Psychology Quaterly, 57, 1, 16-35.
Suszek, H. (2005). Self-pluralism and dissociation. Psychological Reports, 96, 1, 181-182.
Swann, Jr., W. B., Chang-Schneider, Ch., McClarty, K. (2007). Do peoples self views matter. Self concept and self esteem in everyday life. American Psychologist, 62, 84-94.
Swann, Jr., W. B., Chang-Schneider, Ch., McClarty, K. (2008). Yes, cavalier attitudes can have pernicious consequences. American Psychologist, 63, 65-66.
Tafarodi, R. W., Lo, Ch., Yamaguchi, S., Lee, W. W. S., Katsura, H. (2004). The inner self in three countries. Journal of Cross-Cultural Psychology, 35, 1, 97-117.
Talamo, A., Ligorio, M. B. (2000). Identity in the cyberspace: The social construction of identity through on-line virtual interaction (referat wygłoszony na I Konferencji Dialogowego Ja, 23-26 czerwca 2000 roku, Nijmegen, Holandia).
Talik, W. (2009). Struktura systemu Ja a przystosowanie u osób w okresie dorastania (mps pracy doktorskiej, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II).
Trzebiński, J. (2002). Autonarracje nadają kształt życiu człowieka. W: J. Trzebiński (red.), Narracje jako sposób rozumienia świata (s. 43-80). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Uchnast, Z. (1990). Problem podmiotowości w ujęciu psychologicznym. Przegląd Psychologiczny, 33, 1, 41-57.
Van Hoof, A., Raaijmakers, Q. A. W. (2003). The search for the structure of identity formation. Identity: An International Journal of Theory and Research, 3, 3, 271-289.
Vignoles, V. L., Regalia, C., Manzi, C., Golledge, J., Scabini, E. (2006). Beyond self-esteem: Influence of multiple motives on identity construction. Journal of Personality and Social Psychology, 90, 2, 308-333.
Wojciszke, B. (2002). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Andersen, S. M., Chen, S. (2002). The relational self: An interpersonal social-cognitive theory. Psychological Review, 109, 4, 619-645.
Annese, S. (2004). Mediated identity in the parasocial interaction of TV. Identity: An international Journal of Theory and Research, 4, 4, 371-388.
Averill, J. R. (1998). Czuję, więc jestem? – myślę. W: P. Ekman, R. J. Davidson (red.), Natura emocji. Podstawowe zagadnienia (s. 316-322). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Banaji, M. R., Prentice, D. A. (1994). The self in social contexts. Annual Reviews in Psychology, 45, 297-332.
Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychology, 28, 2, 117-148.
Batory, A. (2007). Przejawy wielogłosowości w doświadczaniu moralności. Zeszyty Naukowe KUL, 51, 2, 75-93.
Batory, A. (2008). Tożsamość złożonego Ja. W: P. K. Oleś, A. Batory (red.), Tożsamość i jej przemiany a kultura (s. 279-308). Lublin–Warszawa: Wydawnictwo KUL–Polska Akademia Nauk.
Baumann, Z. (2007). Tożsamość. Rozmowy z Benedetto Vecchim. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Baumeister, R. F. (2004). Wyczerpywanie się ego i funkcja wykonawcza Ja. W: A. Tesser, R. B. Felson, J. M. Suls (red.), Ja i tożsamość (s. 18-42). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Baumeister, R. F., Muraven, M. (1996). Identity as adaptation to social, cultural, and historical context. Journal of Adolescence, 19, 405-416.
Baumgardner, A. H. (1990). To know oneself is to like oneself: Self-certainty and self-affect. Journal of Personality and Social Psychology, 58, 1062-1072.
Berzonsky, M. D. (1994). Self-identity: The relationship between process and content. Journal of Research in Personality, 28, 453-460.
Berzonsky, M. D. (2011). A social-cognitive perspective on identity construction. W: S. J. Schwartz [i in.] (red.), Handbook of identity theory and research (t. 1, s. 55-76). New York: Springer.
Blasi, A., Glodis, K. (1995). The development of identity. A critical analysis from the perspective of the self as a subject. Developmental Review, 15, 404-433.
Brygoła, E., Batory, A. (2011). Rola wyobrażonych wizji siebie w kształtowaniu tożsamości osobistej. W: P. K. Oleś, M. Puchalska-Wasyl (red.), E. Brygoła (współpraca), Dialog z samym sobą (s. 274-294). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brzezińska, A. I., Piotrowski, K. (2010). Formowanie się tożsamości a poczucie dorosłości i gotowość do tworzenia bliskich związków. Czasopismo Psychologiczne, 16, 1, 145-155.
Campbell, J. D., Assanand, S., Di Paula, A. (2004). Cechy strukturalne pojęcia Ja a przystosowanie. W: A. Tesser, R. B. Felson, J. M. Suls (red.), Ja i tożsamość (s. 70-86). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Cooper, M. (2008). Jeśli nie możesz być Jekyllem, bądź Hyde’em. W: J. Rowan, M. Cooper (red.), Jekyll i Hyde. Wielorakie Ja we współczesnym świecie (s. 58-76). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Cooper, M., Cruthers, H. (2008). Ekspresja subosobowości. W: J. Rowan, M. Cooper (red.), Jekyll i Hyde. Wielorakie Ja we współczesnym świecie (s. 205-218). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Côté, J. E., Levine, Ch. G. (2002). Identity formation, agency, and culture. A social psychological synthesis. Mahwah, NJ: L. Erlbaum Associates.
Dutton, K. A., Brown, J. D. (1997). Global self-esteem and specific self-views as determinants of people’s reactions to success and failure. Journal of Personality and Social Psychology, 73, 1, 139-148.
English, T., Chen, S. (2007). Culture and self-concept stability: Consistency across and within contexts among Asian Americans and European American. Journal of Personality and Social Psychology, 93, 3, 478-490.
Epstein, S. (1973). The self-concept revisited. Or a theory of a theory. American Psychologist, 28, 404-416.
Epstein, S. (1994). Integration of the cognitive and the psychodynamic unconscious. American Psychologist, 49, 8, 709-724.
Fecenec, D. (2008). Wielowymiarowy kwestionariusz samooceny MSEI. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Fransella, F. (1995). George Kelly. London: Sage Publications.
Gaertner, L., Sedikides, C., Graetz, K. (1999). In search of self-definition: Motivational primacy of the individual self, motivational primacy of the collective self, or contextual primacy? Journal of Personality and Social Psychology, 76, 1, 5-18.
Gergen, K. J. (2009). Nasycone Ja. Dylematy tożsamości w życiu współczesnym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Giddens, A. (2007). Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności (tłum. A. Szulżycka). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Grace, S. L., Cramer, K. L. (2002). Sense of self in the New Millennium: Male and female student responses to the TST. Social Behavior and Personality, 30, 3, 271-280.
Greenwald, A. G. (1980). The totalitarian ego. Fabrication and revision of personal history. American Psychologist, 35, 7, 603-618.
Hermans, H. J. M. (2004). Introduction: The dialogical self in a global and digital age. Identity: An International Journal of Theory and Research, 4, 4, 297-320.
Hermans, H. J. M., Kempen, H. J. G., Van Loon, R. J. P. (1992). The dialogical self: Beyond individualism and rationalism. American Psychologist, 47, 23-33.
Hermans, H. J. M., Rijks, T. I., Kempen, H. J. G. (1993). Imaginal dialogues in the self: Theory and method. Journal of Personality, 16, 2, 207-235.
Higgins, E. T. (1987). Self-discrepancy: A theory relating self and affect. Psychological Review, 94, 3, 319-340.
James, W. (1892/2002). Psychologia. Kurs skrócony. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Jarymowicz, M. (2000). Psychologia tożsamości. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 3, s. 107-125). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Jarymowicz, M. (2008a). Szkic o rozwoju tożsamościowych podstaw identyfikowania się z innymi ludźmi. W: P. K. Oleś, A. Batory (red.), Tożsamość i jej przemiany a kultura (s. 147-176). Lublin–Warszawa: Wydawnictwo KUL–Wydawnictwo Naukowe PWN.
Jarymowicz, M. (2008b). Podstawy psychologiczne podmiotowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Katzko, M. W. (2003). Unity versus multiplicity: Conceptual analysis of the term “self” and its use in personality theories. Journal of Psychology, 71, 1, 83-114.
Kuzari, M. (2007). Its majesty – the self. Archives of Psychotherapy, 1, 2, 5-8.
Lancaster, B. (2008) Wieloraki mózg a jedność doświadczenia. W: J. Rowan, M. Cooper (red.), Jekyll i Hyde. Wielorakie Ja we współczesnym świecie (s. 139-154). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Leary, M. R. (2004). Editorial: What is the self? A plea for clarity. Self and Identity, 3, 1-3.
Linville, P. W. (1985). Self-complexity and affective extremity: Don’t pull all of your eggs in one cognitive basket. Social Cognition, 3, 94-120.
Majczyna, M. (2000). Podmiotowość a tożsamość. W: A. Gałdowa (red.), Tożsamość człowieka (s. 35-52). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Mandrosz-Wróblewska, J. (1988). Tożsamość i niespójność Ja a poszukiwanie własnej odrębności. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Manzi, C., Vignoles, V., Regalia, C. (2009). Accommodating a new identity: Possible selves, identity change and well-being across two life-transitions. European Journal of Social Psychology, published online in Wiley InterScience, DOIL 10.1002/ejsp.669
Markus, M. (1977). Self-schemata and processing information about the self. Journal of Persona-lity and Social Psychology, 35, 63-78.
Markus, H. (1983). Self-knowledge: An expanded view. Journal of Personality, 51, 3, 543-565.
Markus, H., Kitayama, S. (1991). Culture and the self: Implications for cognition, emotion, and motivation. Psychological Review, 98, 2, 224-253.
Markus, H., Kunda, Z. (1986). Stability and malleability of the self-concept. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 858-866.
Markus, H., Wurf, E. (1987). The dynamic self-concept: A social psychological perspective. Annual Review of Psychology, 38, 299-337.
Maruszewski, T. (2001). Psychologia poznania. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
McAdams, D. P. (1985). Power, intimacy and the life story: Personal inquiries into identity. Homewood: The Dorsey Press.
McAdams, D. P. (2001). The psychology of life stories. Review of General Psychology, 5, 2, 100-122.
McLean, K. (2008). Stories of the young and the old: Personal continuity and narrative identity. Developmental Psychology, 44, 1, 254-264.
McLean, K. C., Pals, J. L. (2008). Why recall our highs and lows: Relations between memory functions, age, and well-being. Memory, 16, 7, 751-762.
McQuillen, A. D., Licht, M. H., Licht, B. G. (2001). Identity structure and life satisfaction in latter life. Basic and Applied Social Psychology, 23, 1, 65-72.
Mead, G. H. (1934/1975). Umysł, osobowość, społeczeństwo (tłum. Z. Wolińska). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Mischel, W., Shoda, Y., Smith, R. E. (2004). Introduction to personality: Toward an integration. New York: Wiley & Sons.
Oleś, P. K. (2008). O różnych rodzajach tożsamości oraz ich stałości i zmianie. W: P. K. Oleś, A. Batory (red.), Tożsamość i jej przemiany a kultura (s. 41-84). Lublin–Warszawa: Wydawnictwo KUL–Wydawnictwo Naukowe PWN.
Oleś, P. K. (2009). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Oleś, P., Brygoła, E., Sibińska, M. (2010). Temporal dialogues and their influence on affective states and the meaning of life. International Journal for Dialogical Science, 4, 23-43.
Oxnam, R. B. (2008). Moje życie z osobowością mnogą. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Palombo, J., Bendicsen, H., Koch, B. (2009). Guide to psychoanalytic developmental theories. New York: Springer Press.
Pals, J. L., McAdams, D. P. (2011). Constructing stories of self-growth: How individual differences in patterns of autobiographical reasoning relate to well-being in midlife. Journal of Personality, 79, 2, 391-428.
Pelham, B. W. (1991). On confidence and consequence: The certainty and importance of self-knowledge. Journal of Personality and Social Psychology, 60, 518-530.
Puchalska-Wasyl, M. (2006). Nasze wewnętrzne dialogi. O dialogowości jako sposobie funkcjonowania człowieka. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Raggatt, P. T. F. (2000). Mapping the dialogical self: Towards rationale and method of assessment. European Journal of Personality, 14, 65-90.
Rattansi, A., Phoenix, A. (1997). Rethinking youth identities: Modernist and postmodernist frameworks. Identity: An International Journal of Theory and Research, 5, 2, 97-123.
Rhodewalt, F., Agustsdottir, S. (1986). Effects of self-presentation on the phenomenal self. Journal of Personality and Social Psychology, 50, 1, 47-55.
Rogers, C. R. (1961/2002). O stawaniu się osobą. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Rosenberg, M., Schoenbach, C., Schooler, C., Rosenberg, F. (1995). Global self-esteem and specific self-esteem: Different concepts, different outcomes. American Sociological Review, 60, 141-156.
Ross, C. (2008). Kontinuum dysocjacji. W: J. Rowan, M. Cooper (red.), Jekyll i Hyde. Wielorakie Ja we współczesnym świecie (s. 186-201). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Rowan, J. (2008). Normalny rozwój subosobowości. W: J. Rowan, M. Cooper (red.), Jekyll i Hyde. Wielorakie Ja we współczesnym świecie (s. 21-36). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Schachter, E. P. (2005). Erikson meets the postmodern: Can classic identity theory rise to the challenge? Identity: An International Journal of Theory and Research, 5, 2, 137-160.
Schlegel, R. J., Hicks, J. A., Arndt, J., King, L. A. (2009). Thine own self: True self-concept accessibility and meaning in life. Journal of Personality and Social Psychology, 96, 2, 473-490.
Schlenker, B. R., Trudeau, J. V. (1990). Impact of self-presentations on private self-beliefs: Effects of prior self-beliefs and misattribution. Journal of Personality and Social Psychology, 58, 1, 22-32.
Schwartz, S. J. (2001). The evolution of Eriksonian and neo-Eriksonian identity theory and research: A review and integration. Identity: An International Journal of Theory and Research, 1, 1, 7-58.
Sedikides, C. (1995). Central and peripherial self-conceptions are differentially influenced by mood: Test of the differential sensitivity hypothesis. Journal of Personality and Social Psychology, 69, 4, 759-777.
Showers, C. J. (1992). Compartmentalization of positive and negative self-knowledge: Keeping bad apples out of the bunch. Journal of Personality and Social Psychology, 62, 6, 1036-1049.
Sokolik, M. (2000). Psychoanaliza i Ja. Kliniczna problematyka poczucia tożsamości. Warszawa: Jacek Santorski & CO Agencja Wydawnicza.
Stemplewska-Żakowicz, K. (2002). Koncepcje narracyjnej tożsamości. Od historii życia do dialogowego „ja”. W: J. Trzebiński (red.), Narracje jako sposób rozumienia świata (s. 81-113). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Stryker, S., Serpe, R. T. (1994). Identity salience and psychological centrality: Equivalent, overlapping, or complementary concepts? Social Psychology Quaterly, 57, 1, 16-35.
Suszek, H. (2005). Self-pluralism and dissociation. Psychological Reports, 96, 1, 181-182.
Swann, Jr., W. B., Chang-Schneider, Ch., McClarty, K. (2007). Do peoples self views matter. Self concept and self esteem in everyday life. American Psychologist, 62, 84-94.
Swann, Jr., W. B., Chang-Schneider, Ch., McClarty, K. (2008). Yes, cavalier attitudes can have pernicious consequences. American Psychologist, 63, 65-66.
Tafarodi, R. W., Lo, Ch., Yamaguchi, S., Lee, W. W. S., Katsura, H. (2004). The inner self in three countries. Journal of Cross-Cultural Psychology, 35, 1, 97-117.
Talamo, A., Ligorio, M. B. (2000). Identity in the cyberspace: The social construction of identity through on-line virtual interaction (referat wygłoszony na I Konferencji Dialogowego Ja, 23-26 czerwca 2000 roku, Nijmegen, Holandia).
Talik, W. (2009). Struktura systemu Ja a przystosowanie u osób w okresie dorastania (mps pracy doktorskiej, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II).
Trzebiński, J. (2002). Autonarracje nadają kształt życiu człowieka. W: J. Trzebiński (red.), Narracje jako sposób rozumienia świata (s. 43-80). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Uchnast, Z. (1990). Problem podmiotowości w ujęciu psychologicznym. Przegląd Psychologiczny, 33, 1, 41-57.
Van Hoof, A., Raaijmakers, Q. A. W. (2003). The search for the structure of identity formation. Identity: An International Journal of Theory and Research, 3, 3, 271-289.
Vignoles, V. L., Regalia, C., Manzi, C., Golledge, J., Scabini, E. (2006). Beyond self-esteem: Influence of multiple motives on identity construction. Journal of Personality and Social Psychology, 90, 2, 308-333.
Wojciszke, B. (2002). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Opublikowane
2019-03-28
Numer
Dział
Artykuły
Copyright (c) 2012 Roczniki Psychologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
