Jakiej psychologii (i psychologów) potrzebuje społeczeństwo?
Słowa kluczowe:
psychologia; kształcenie studentów psychologii; badania naukowe w psychologii; świadomość metodologiczna psychologów; praktyka psychologiczna; etyka zawodowa
Abstrakt
W artykule zwrócono uwagę na kilka czynników, których negatywne oddziaływanie da się zaobserwować w kształceniu przyszłych psychologów oraz w uprawianiu praktyki psychologicznej w Polsce. Do najważniejszych czynników zagrażających autor zaliczył:
- Systematyczne obniżanie standardów akademickich; „zaśmiecanie” psychologii pseudonaukowymi koncepcjami.
2. Umasowienie studiów psychologicznych.
3. Brak wyraźnych kryteriów dopuszczających (odrzucających) do wykonywania zawodu psychologa; obniżanie rangi społecznej zawodu.
4. Brak merytorycznej (ustawowo zagwarantowanej) kontroli nad instytucjami prowadzącymi szkolenia i kursy psychologiczne; żerowanie na naiwności studentów i młodych, jeszcze niedoświadczonych, absolwentów.
5. Zbyt liberalna polityka państwa w zakresie otwierania kierunku studiów psychologia przez nowe uczelnie oraz zgłaszanie przez różne uczelnie ofert studiów z poziomu BA ze słowem „psychologia” w tytule, co sugeruje, iż absolwent takich studiów uzyska wykształcenie psychologiczne uprawniające go do świadczenia usług psychologicznych.
6. Obniżanie kryteriów oceny (egzaminy, zaliczenia) efektów kształcenia.
7. Brak zrównoważenia ocen pracowników uczelni – ważniejsza jest ocena za osiągnięcia naukowe aniżeli ocena za osiągnięcia dydaktyczne.
8. Ponawianie prób wprowadzenia do organizacji studiów psychologicznych systemu bolońskiego (studia dwustopniowe).
Intencją autora artykułu było uwrażliwienie środowiska polskich psychologów na potencjalne zagrożenia dla poziomu badań naukowych, dydaktyki akademickiej oraz praktyki psychologicznej.
Bibliografia
Ajdukiewicz, K. (1965). Logika pragmatyczna. Warszawa: PWN.
Ajdukiewicz, K. (1983). Zagadnienia i kierunki filozofii. Teoria poznania. Metafizyka. Warszawa: Czytelnik.
Barlow, D. H. (1981). On the relation of clinical research to clinical practice: Current issues. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 49, 147-155.
Bersoff, D. N. (red.) (20033). Ethical conflicts in psychology. Washington, DC: APA.
Brzezińska, A., Appelt, K. (20042). Tożsamość zawodowa psychologa. W: J., Brzeziński, M. Toeplitz-Winiewska (red.), Etyczne dylematy psychologii (s. 11-38). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Brzezińska, A., Toeplitz Z. (red.) (2007). Problemy etyczne w badaniach i interwencji psychologicznej wobec dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SWPS „Academica”.
Brzeziński, J. (2006). Erozja norm akademickich. Próba diagnozy. Teksty Drugie, 1-2, 9-39.
Brzeziński, J. (20075). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brzeziński, J. (2008). Stan świadomości psychometrycznej polskich psychologów przed rokiem 1939. W: M. Toeplitz-Winiewska, A. Sękowski (red.), Polskie Towarzystwo Psychologiczne. Historia. Teraźniejszość. Przyszłość. 1907-2007. Księga Jubileuszowa (s. 41-58). Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
Brzeziński, J. (2009). Od uniwersytetu Humboldta do E-uniwersytetu. W: Z. Drozdowicz (red.), Uniwersytety. Tradycje – dzień dzisiejszy – przyszłość (s. 109-121). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Brzeziński, J. (2010a). „Podaj cegłę” – rzecz o systemie awansów naukowych. Cz. I. Forum Akademickie, 11, 26-28.
Brzeziński, J. (2010b). „Podaj cegłę” – rzecz o systemie awansów naukowych. Cz. II. Forum Akademickie, 12, 26-28.
Brzeziński, J., Chyrowicz, B., Poznaniak, W., Toeplitz-Winiewska, M. (2008). Etyka zawodu psychologa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brzeziński, J., Toeplitz-Winiewska, M. (red.) (2004a). Etyczne dylematy psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SWPS „Academica”.
Brzeziński, J., Toeplitz-Winiewska, M. (red.) (2004b). Praktyka psychologiczna w świetle standardów etycznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SWPS „Academica”.
Brzeziński, J., Toeplitz-Winiewska, M. (2005). Model zawodowy psychologa klinicznego. W: H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna (t. 1, s. 299-324). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brzeziński, J., Zakrzewska, M. (2008). Metodologia. Podstawy metodologiczne i statystyczne prowadzenia badań naukowych w psychologii. W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 1, s. 175-302). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Choynowski, M. (1959). Elementy teorii testów psychologicznych. Przegląd Psychologiczny, 3, 151-170.
Galewicz, W. (2009). O etyce badań naukowych. W: W. Galewicz (red.), Etyczne i prawne granice badań naukowych (s. 59-69). Kraków: Universitas.
Jacob, F. (1973). Historia i dziedziczność. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Jaworska, A. (2010). Metodologiczne problemy pomiaru zmiany w psychoterapii – perspektywa klienta. Instytut Psychologii UAM w Poznaniu (mps pracy doktorskiej).
Kmita, J. (1976). Szkice z teorii poznania naukowego. Warszawa: PWN.
Nathan, P., Stuart, S., Dolan, S. (2000). Research on psychotherapy efficacy and effectiveness. Between Scylla and Charybdis? Psychological Bulletin, 126, 964-981.
Paluchowski, W. J. (2010). Diagnoza oparta na dowodach empirycznych – czy potrzebny jest „polski Buros”? Roczniki Psychologiczne, 13, 2, 7-27.
Rosenthal, R. (1996). Nauka a etyka w przeprowadzaniu badań psychologicznych oraz analizowaniu i przedstawianiu ich wyników. Czasopismo Psychologiczne, 2, 37-46.
Spendel, Z. (2005). Metodologia badań psychologicznych jako forma świadomości historycznej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Stemplewska-Żakowicz, K., Paluchowski, W. J. (2008). Podstawy diagnozy psychologicznej. W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 2, s. 25-94). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Strelau, J. (2010). Panorama psychologii w Polsce po II wojnie światowej, ze szczególnym akcentem na pierwsze dekady okresu powojennego. Czasopismo Psychologiczne, 16, 1, 7-19.
Tomaszewski, T. (1952). Kryzys metodologiczny w psychologii. Przegląd Psychologiczny, 1, 1-35.
Witkowski, T. (2009). Zakazana psychologia. T. 1: Pomiędzy nauką a szarlatanerią. Taszów: Biblioteka Moderatora.
Wojciszke, B. (2006). Systematycznie Modyfikowane Replikacje: logika programu badań empirycznych w psychologii. W: J. Brzeziński (red.), Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Żebrowska, M. (1952). Problemy organizacyjne i naukowe studiów psychologicznych. Przegląd Psychologiczny, 1, 36-57.
Ajdukiewicz, K. (1983). Zagadnienia i kierunki filozofii. Teoria poznania. Metafizyka. Warszawa: Czytelnik.
Barlow, D. H. (1981). On the relation of clinical research to clinical practice: Current issues. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 49, 147-155.
Bersoff, D. N. (red.) (20033). Ethical conflicts in psychology. Washington, DC: APA.
Brzezińska, A., Appelt, K. (20042). Tożsamość zawodowa psychologa. W: J., Brzeziński, M. Toeplitz-Winiewska (red.), Etyczne dylematy psychologii (s. 11-38). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Brzezińska, A., Toeplitz Z. (red.) (2007). Problemy etyczne w badaniach i interwencji psychologicznej wobec dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SWPS „Academica”.
Brzeziński, J. (2006). Erozja norm akademickich. Próba diagnozy. Teksty Drugie, 1-2, 9-39.
Brzeziński, J. (20075). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brzeziński, J. (2008). Stan świadomości psychometrycznej polskich psychologów przed rokiem 1939. W: M. Toeplitz-Winiewska, A. Sękowski (red.), Polskie Towarzystwo Psychologiczne. Historia. Teraźniejszość. Przyszłość. 1907-2007. Księga Jubileuszowa (s. 41-58). Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
Brzeziński, J. (2009). Od uniwersytetu Humboldta do E-uniwersytetu. W: Z. Drozdowicz (red.), Uniwersytety. Tradycje – dzień dzisiejszy – przyszłość (s. 109-121). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Brzeziński, J. (2010a). „Podaj cegłę” – rzecz o systemie awansów naukowych. Cz. I. Forum Akademickie, 11, 26-28.
Brzeziński, J. (2010b). „Podaj cegłę” – rzecz o systemie awansów naukowych. Cz. II. Forum Akademickie, 12, 26-28.
Brzeziński, J., Chyrowicz, B., Poznaniak, W., Toeplitz-Winiewska, M. (2008). Etyka zawodu psychologa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brzeziński, J., Toeplitz-Winiewska, M. (red.) (2004a). Etyczne dylematy psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SWPS „Academica”.
Brzeziński, J., Toeplitz-Winiewska, M. (red.) (2004b). Praktyka psychologiczna w świetle standardów etycznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SWPS „Academica”.
Brzeziński, J., Toeplitz-Winiewska, M. (2005). Model zawodowy psychologa klinicznego. W: H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna (t. 1, s. 299-324). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brzeziński, J., Zakrzewska, M. (2008). Metodologia. Podstawy metodologiczne i statystyczne prowadzenia badań naukowych w psychologii. W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 1, s. 175-302). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Choynowski, M. (1959). Elementy teorii testów psychologicznych. Przegląd Psychologiczny, 3, 151-170.
Galewicz, W. (2009). O etyce badań naukowych. W: W. Galewicz (red.), Etyczne i prawne granice badań naukowych (s. 59-69). Kraków: Universitas.
Jacob, F. (1973). Historia i dziedziczność. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Jaworska, A. (2010). Metodologiczne problemy pomiaru zmiany w psychoterapii – perspektywa klienta. Instytut Psychologii UAM w Poznaniu (mps pracy doktorskiej).
Kmita, J. (1976). Szkice z teorii poznania naukowego. Warszawa: PWN.
Nathan, P., Stuart, S., Dolan, S. (2000). Research on psychotherapy efficacy and effectiveness. Between Scylla and Charybdis? Psychological Bulletin, 126, 964-981.
Paluchowski, W. J. (2010). Diagnoza oparta na dowodach empirycznych – czy potrzebny jest „polski Buros”? Roczniki Psychologiczne, 13, 2, 7-27.
Rosenthal, R. (1996). Nauka a etyka w przeprowadzaniu badań psychologicznych oraz analizowaniu i przedstawianiu ich wyników. Czasopismo Psychologiczne, 2, 37-46.
Spendel, Z. (2005). Metodologia badań psychologicznych jako forma świadomości historycznej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Stemplewska-Żakowicz, K., Paluchowski, W. J. (2008). Podstawy diagnozy psychologicznej. W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 2, s. 25-94). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Strelau, J. (2010). Panorama psychologii w Polsce po II wojnie światowej, ze szczególnym akcentem na pierwsze dekady okresu powojennego. Czasopismo Psychologiczne, 16, 1, 7-19.
Tomaszewski, T. (1952). Kryzys metodologiczny w psychologii. Przegląd Psychologiczny, 1, 1-35.
Witkowski, T. (2009). Zakazana psychologia. T. 1: Pomiędzy nauką a szarlatanerią. Taszów: Biblioteka Moderatora.
Wojciszke, B. (2006). Systematycznie Modyfikowane Replikacje: logika programu badań empirycznych w psychologii. W: J. Brzeziński (red.), Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Żebrowska, M. (1952). Problemy organizacyjne i naukowe studiów psychologicznych. Przegląd Psychologiczny, 1, 36-57.
Opublikowane
2019-03-29
Numer
Dział
Artykuł dyskusyjny
Copyright (c) 2011 Roczniki Psychologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
