Identyfikacja projekcyjna - od rzeczywistości intrapsychicznej do interpersonalnej
Abstrakt
Począwszy od opublikowania w 1946 roku przez Melanie Klein klasycznego już dziś opisu identyfikacji projekcyjnej, zjawisko to w coraz większym stopniu zajmowało uwagę psychoanalityków, stając się z czasem jednym z centralnych punktów teorii i praktyki psychoanalitycznej. Jak zauważa Roth (2008, s. 250), ze wszystkich odkryć Klein to właśnie zyskało najbardziej powszechną aprobatę. Celem tego artykułu jest próba scharakteryzowania identyfikacji projekcyjnej w świetle ewolucji, jakiej podlegał ten koncept – od lokowania go wyłącznie w wymiarze imaginacyjności po rozpoznanie znaczenia jego obecności w rzeczywistości społecznej. Fenomen identyfikacji projekcyjnej rozpatrywany jest w niniejszym artykule z perspektywy koncepcji Klein – twórczyni tego konstruktu – oraz z punktu widzenia dwóch kluczowych dla rozwoju tego pojęcia koncepcji, autorstwa W. R. Biona i T. H. Ogdena. Prezentacja tych perspektyw ma służyć ukazaniu złożoności tego zjawiska i bogactwa obszarów jego zastosowania oraz ewolucji pojmowania tego mechanizmu – od koncentracji na tym, co intrapsychiczne, po stan, kiedy w równej mierze zwraca się uwagę również na to, co interpersonalne.
Bibliografia
Bion, W. R. (1961). Experiences in groups. London: Tavistock Publications.
Bion, W. R. (1962). Learning from Experience. London: William Heinemann.
Bion, W. R. (1967). Second thoughts. London: Heinemann.
Fhanér, S. (1996). Słownik psychoanalizy. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Freud, S. (1955). Psycho-analysis and telepathy. W: J. Strachey (red.), The standard edition of the complete psychological works of Sigmund Freud (s. 173-194). London: The Hogarth Press.
Freud, S. (1993a). Nieświadomość. W: Z. Rosińska (red.), Freud (s. 105-126). Warszawa: Wiedza Powszechna.
Freud, S. (1993b). Próba wprowadzenia pojęcia narcyzmu. W: Z. Rosińska (red.), Freud (s. 157-173). Warszawa: Wiedza Powszechna.
Freud, S. (1994). Psychologia zbiorowości i analiza ego. W: S. Freud, Poza zasadą przyjemności (s. 191-256). Warszawa: Wiedza Powszechna.
Freud, S. (2007). Uwagi na temat dwóch zasad procesu psychicznego. W: S. Freud, Psychologia nieświadomości (s. 7-14). Warszawa: Wydawnictwo KR.
Goldstein, W. N. (1991). Clarification of projective identification. American Journal of Psychiatry, 146, 2, 153-161.
Grinberg, L (1974). Bion’s concepts of psychosis. Contemporary Psychoanalysis, 10, 157-172.
Grinberg, L. (1990). The goals of psychoanalysis. Identification, identity, and supervision. London: Karnac Books.
Grotstein, J. S. (1981). Splitting and projective identification. New York: Jason Aronson.
Grotstein, J. S. (1994). Projective identification and countertransference: A brief commentary on their relationship. Contemporary Psychoanalysis, 30, 598-746.
Hinshelwood, R. D. (1989). A dictionary of Kleinian thought. London: Free Association Books.
Klein, M. (2007a). Wkład do patogenezy stanów maniakalno-depresyjnych. W: M. Klein, Pisma(t. 1, s. 259-285). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Klein, M. (2007b). Psychoanaliza dzieci. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Klein, M. (2007c). Uwagi na temat niektórych mechanizmów schizoidalnych. W: M. Klein, Pisma (t. 3, s. 1-25). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Klein, M. (2007d). O identyfikacji. W: M. Klein, Pisma (t. 3, s. 150-184). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Laplanche, J., Pontalis, J.-B. (1996). Słownik psychoanalizy. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Meissner, W. W. (1980). A note on projective identification. Journal of American Psychoanalytic Assocciation, 28, 43-65.
Money-Kyrle, R. (1976). Introduction to the work of Bion. International Journal od Psycho-Analysis, 57, 499-501.
Moore, B. E., Fine, B. D. (1996). Słownik psychoanalizy. Warszawa: Jacek Santorski & CO Wydawnictwo.
Ogden, T. H. (1976). Psychological unevenness in the academic successful student. International Journal of Psycho-Analysis, 5, 437-448.
Ogden, T. H. (1979). On projective identification. International Journal of Psycho-Analysis, 6, 357-372.
Ogden, T. H. (1982). Projective identification and psychotherapeutic technique. New York: Jason Aronson.
Oleś, P., Drat-Ruszczak, K. (2008). Osobowość. W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (s. 651-764). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
O’Shoughnessy, E. (1975). Explanatory notes. W: The writings of Melanie Klein (vol. 3, s. 324-336). London: Hogarth Press.
Roth, P. (2008). Identyfikacja projekcyjna. W: S. Budd, R. Rusbridger (red.), Współczesna psychoanaliza brytyjska. Podstawowe zagadnienia (s. 249-260). Warszawa: Oficyna Ingenium.
Rycroft, Ch. (1972). A critical dictionary of psychoanalysis. London: Penguin Books.
Segal, H. (2005). Wprowadzenie do teorii Melanie Klein. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Copyright (c) 2011 Roczniki Psychologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
