Skala Centralności Religijności Stefana Hubera
Abstrakt
Stefan Huber (2003) skonstruował Skalę Centralności Religijności (Centrality of Religiosity Scale) do pomiaru globalnej centralności oraz pięciu wymiarów religijności wyodrębnionych przez Ch. Glocka i Y. Starka (1965; Stark, Glock,1970): przekonań religijnych, modlitwy, doświadczenia religijnego, kultu i zainteresowań problematyką religijności. Prezentowany artykuł przedstawia polską wersję skali Hubera (C-15). Metoda została przetłumaczona zwrotnie, zgodnie z procedurą translacji. Wstępne wskaźniki trafności i rzetelności skali ustalono w badaniach 402 osób. Otrzymane wyniki potwierdziły wysoką moc dyskryminacyjną pozycji skali oraz wysoką homogeniczność i stabilność podskal. Globalna miara centralności także uzyskała wysokie wskaźniki psychometryczne. Trafność teoretyczną ustalono za pomocą analizy czynnikowej oraz współczynnika zgodności wewnętrznej. Uzyskane rezultaty potwierdziły zgodność polskiej wersji metody z oryginalną wersją niemiecką oraz adekwatność do zakładanego modelu teoretycznego. Trafność kryterialna została ustalona za pomocą korelacji z innymi metodami do badania religijności: Skalą Intensywności i Centralności Postawy Religijnej W. Prężyny, Skalą Kryzysu Religijnego W. Prężyny, Skalą Relacji do Boga D. Hutsebauta oraz Skalą Przekonań Postkrytycznych D. Hutsebauta. Uzyskane wskaźniki psychometryczne potwierdziły wysoką trafność i rzetelność prezentowanego narzędzia.
Bibliografia
Allport, G. W. (1961). Pattern and growth in personality. New York: Holt, Rinehart and Winston.
Allport, G. W. (1988). Osobowość i religia. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Allport, G. W., Ross, J. M. (1967). Personal religious orientation and prejudice. Journal of Personality and Social Psychology, 5, 432-443.
Bartczuk, R. P., Zarzycka, B. (2006). Powtórna rewalidacja Skal Intensywności i Centralności Postawy Religijnej oraz Kryzysu Religijnego W. Prężyny (raport z badań dostępny w Katedrze Psychologii Społecznej i Psychologii Religii KUL).
Batson, C. D. (1976). Latent aspects of “From Jerusalem to Jericho”. W: M. P. Golden (red.), The research experience (s. 205-214). Itasca: F. E. Peacock.
Batson, C. D., Schoenrade, P., Ventis, W. L. (1993). Religion and the individual: A social-psychological perspective. New York: Oxford University Press.
Bortz, J., Döring, N. (1995). Forschungsmethoden und Evaluation. Berlin: Springer.
Brzeziński, J. (1997). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Carmines, E., Zeller, R. (1979). Reliability and validity assessment. Beverly Hills–London: Sage Publications (Sage University Paper series on Quantitative Applications in the Social Sciences, series no. 07-017).
Drwal, R. Ł. (1995). Adaptacja kwestionariuszy osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Faulkner, J. E., DeJong, G. F. (1969). On measuring the religious variable: Rejoinder to Weigert and Thomas. Social Forces, 48, 263-267.
Feagin, J. R. (1964). Prejudice and religious types: A focused study of southern fundamentalists. Journal for the Scientific Study of Religion, 4, 3-13.
Glock, Ch. Y., Stark, R. (1965). Religion and society in tension. Chicago: Rand McNally.
Gorsuch, R. L. (1994). Toward motivational theories of intrinsic religious commitment. Journal for the Scientific Study of Religion, 33, 315-325.
Gorsuch, R. L., McPherson, S. (1989). Intrinsic/Ectrinsic measurement: I/E-Revised and single item scales. Journal for the Scientific Study of Religion, 28, 348-354.
Hornowska, E. (2001). Testy psychologiczne. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Huber, S. (1996). Dimensionen der Religiosität. Skalen, Messmodelle und Ergebnisse einer empirisch orientierten Religionspsychologie. Bern: Verlag Hans Huber.
Huber, S. (2003). Zentralität und Inhalt. Ein neues multidimensionales Messmodell der Religiosität. Opladen: Leske + Budrich.
Huber, S. (2004a). Are religious beliefs relevant in daily life? (referat przedstawiony na II Konferencji Międzynarodowego Towarzystwa Badań Empirycznych w Teologii – The International Society for Empirical Research in Theology, ISERT “Religious Praxis and De-institutionalized Religion” at the University of Bielefeld, Germany, 22-24.04.2004).
Huber, S. (2004b). Zentralität und multidimensionale Struktur der Religiosität: Eine Synthese der theoretischen Ansätze von Allport und Glock zur Messung der Religiosität. W: Ch. Zwingmann, H. Moosbrugger (red.), Religiosität: Messverfahren und Studien zu Gesundheit und Lebensbewältigung. Neue Beiträge zur Religionspsychologie (s. 79-105). Münster–New York–München–Berlin: Waxmann.
Hunt, R. A., King, M. (1971). The intrinsic-extrinsic concept: A review and evaluation. Journal for the Scientific Study of Religion, 10, 339-356.
Hutsebaut, D. (1980). Belief as live relations. Psychologica Belgica, 20, 33-47.
Hutsebaut, D. (1996). Postcritical belief: A new approach of the religious attitude problem. Journal of Empirical Theology, 9, 2, 48-66.
Jarosz, M. (2004). Interpersonalne uwarunkowania religijności. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kirpatrick, L. A., Hood, R. W. (1990). Intrinsic-extrinsic religious orientation: The boon or bane of contemporary psychology of religion? Journal for the Scientific Study of Religion, 29, 442-462.
Linert, G. A., Raatz, U. (1998). Testaufbau und testanalyse. Weinheim: Psychologische Verlagsunion.
Meili, R., Steingrüber, H. J. (1978). Lehrbuch der psychologischen Diagnostik. Bern–Stuttgart–Wien: Huber.
Pargament, K. I. (1997). The psychology of religion and doping. Theory, research, practice. New York–London: The Guilford Press.
Prężyna, W. (1968). Skala Postaw Religijnych. Roczniki Filozoficzne, 4, 75-90.
Prężyna, W. (1977). Motywacyjne korelaty centralności przedmiotu postawy religijnej. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Śliwak, J. (1993). Altruizm a religijność człowieka – badania empiryczne. Roczniki Filozoficzne, 41, 4, 41-52.
Śliwak, J. (2006). Niepokój a religijność. Roczniki Psychologiczne, 9, 1, 53-81.
Śliwak, J., Szafrańska, M., (2000). Poziom altruizmu a przeżywane relacje religijne do Boga. W: T. Doktór, K. Franczak (red.). Postawy wobec religii. Psychologiczne uwarunkowania i konsekwencje (s. 161-185). Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.
Socha, P. (1992). Rozwój orientacji religijnej i światopoglądowej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Stark, R., Glock, Ch. Y. (1970). American Piety: The nature of religious commitment. Berkeley–Los Angeles–London: University of California Press.
Weise, G. (1975). Psychologische Leistungstest. Göttingen: Hogrefe.
Wilson, W. C. (1960). Extrinsic religious values and prejudice. Journal of Abnormal and Social Psychology, 60, 286-288.
Wulff, D. M. (1999). Psychologia religii. Klasyczna i współczesna. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne.
Copyright (c) 2007 Roczniki Psychologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
