Psychologiczna analiza perswazji w przekazie informacji religijno-moralnych
Słowa kluczowe:
perswazja; zmiana postaw; przekaz informacji religijno-moralnych; przetwarzanie informacji werbalnych i wokalnych
Abstrakt
Badania nad perswazją pokazują, że wpływ werbalnych i niewerbalnych komunikatów na postawy odbiorców może zależeć od zaangażowania odbiorców w omawianą problematykę. Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie procesu perswazji, który zachodzi w trakcie przekazu informacji religijno-moralnych. W badaniach wzięto pod uwagę wokalny styl przekazu, jakość argumentów oraz zaangażowanie odbiorców w problematykę religijną. W trakcie eksperymentu osoby słuchały nadawcy prezentującego komunikaty perswazyjne. Manipulowano wokalnym stylem przekazu (styl partnerski vs styl apodyktyczny) oraz jakością argumentów (argumenty mocne vs argumenty słabe). Dodatkowo osoby badane podzielono na dwie grupy: silnie i słabo zaangażowane w problematykę religijną. Wyniki uzyskane w zakresie efektów perswazyjnych pokazały, że osoby silnie zaangażowane przetwarzają zarówno informacje werbalne, jak i niewerbalne w torze centralnym, natomiast osoby słabo zaangażowane – w torze peryferyjnym. Powoduje to większą zdolność odbioru informacji werbalnych i wokalnych w tej pierwszej grupie osób w porównaniu z drugą grupą.
Bibliografia
Böhner, G., Wänke, M. (2004). Postawy i zmiana postaw. Gdańsk: GWP.
Bradac, J. J., Cargile, A. C., Hallet, J. S. (2001). Language attitudes: Retrospect, conspect, and prospect. W: P. W. Robinson, H. Giles (red.), The new handbook of language and social psychology (s. 137-155). Chichester: Wiley & Sons.
Chaiken, S., Liberman, A., Eagly, A. H. (1989). Heuristic and systematic processing within and beyond the persuasion context. W: J. S. Uleman, J. A. Bargh (red.), Unintended thought (s. 212-252). New York: Guilford Press.
Chen, S., Chaiken, S. (1999). The heuristic-systematic model and its broader context. W: S. Chaiken, Y. Trope (red.), Dual-process theories in social psychology (s. 73-96). New York: The Guilford Press.
Chlewiński, Z. (2000). Religia a osobowość człowieka. W: H. Zimoń (red.), Religia w świecie współczesnym (s. 89-128). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Crano, W. D., Prislin, R. (2006). Attitudes and persuasion. Annual Review of Psychology, 57, 345-374.
Dillard, J. P., Marshall, L. J. (2003). Persuasion as a social skill. W: J. O. Greene, B. R. Burleson (red.), Handbook of communication and social interaction skills (s. 479-513). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Dotson, M. J., Hyatt, E. M. (2000). Religious symbols as peripheral cues in advertising: A replication of the elaboration likelihood model. Journal of Business Research, 48, 1, 63-68.
Erwin, P. (2001). Attitudes and persuasion. Hove: Psychology Press.
Gibbons, P., Busch, J., Bradac, J. J. (1991). Powerful versus powerless language: Consequences for persuasion, impression formation, and cognitive response. Journal of Language and Social Psychology, 10, 115-133.
Głodowski, W. (1999). Bez słowa. Komunikacyjne funkcje zachowań niewerbalnych. Warszawa: Wydawnictwo Hansa Communication.
Hogg, M., Vaughan, G. M. (1998). Social psychology. Harlow: Prentice Hall.
Hosman, L. A., Huebner, T. M., Siltanen, S. A. (2002). The impact of power-of-speech style, argument strength, and need for cognition on impression formation, cognitive responses, and persuasion. Journal of Language and Social Psychology, 21, 361-379.
Johnson, B. T., Eagly, A. H. (1989). Effects of involvement on persuasion: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 106, 290-314.
Knapp, M. L., Hall, J. A. (2002). Nonverbal communication in human interaction. Crawfordsville, TX: Wadsworth.
Krok, D. (2005). Perswazja w przekazie religijno-moralnym. Opole: Redakcja Wydawnictw WT Uniwersytetu Opolskiego.
Lacocque, A., Ricoeur, P. (2003). Myśleć biblijnie. Kraków: Znak.
Marsh, K. L., Hart-O’Rourke, D. M., Julka, D. L. (1997). The persuasive effects of verbal and nonverbal information in a context of value relevance. Personality and Social Psychology Bulletin, 23, 563-579.
Perelman, Ch. (2002). Imperium retoryki. Warszawa: PWN.
Perloff, R. M. (2003). The dynamics of persuasion: Communication and attitudes in the 21st century. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Petty, R. E., Barden, J., Wheeler, S. C. (2002). The elaboration likelihood model of persuasion. W: R. J. DiClemente, R. A. Crosby, M. Kegler (red.), Emerging theories in health promotion practice and research (s. 71-99). San Francisco: Jossey-Bass.
Petty, R. E., Cacioppo, J. T. (1986). The Elaboration Likelihood Model of persuasion. W: L. Berkowitz (red.), Advances in experimental social psychology (vol. 19, s. 123-205). New York: Academic Press.
Petty, R. E., Cacioppo, J. T., Strathman, A. J., Priester, J. R. (2005). To think or not to think: Exploring two routes to persuasion. W: T. C. Brock, M. C. Green (red.), Persuasion. Psychological insights and perspectives (s. 143-170). Thousand Oaks: Sage.
Petty, R. E., Rucker, D., Bizer, G., Cacioppo, J. T. (2004). The elaboration likelihood model. W: J. S. Seiter, G. H. Gass (red.), Perspectives on persuasion, social influence and compliance gaining (s. 65-89). Boston: Allyn and Bacon.
Petty, R. E., Wegener, D. T. (1998). Attitude change: Multiple roles for persuasion variables. W: D. T. Gilbert, S. T. Fiske, G. Lindzey (red.), The handbook of social psychology (vol. 1, s. 323-390). New York: McGraw-Hill.
Petty, R. E., Wheeler, S. Ch., Tormala, Z. L. (2003). Persuasion and attitude change. W: T. Milton, M. J. Lerner (red.), Handbook of psychology: Personality and social psychology (vol. 5, s. 353-382). New York: Wiley & Sons.
Prężyna, W. (1977). Motywacyjne korelaty centralności przedmiotu postawy religijnej. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Reber, A. S. (2000). Słownik psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
Reisenbichler, I. (1976). Das Predigtgespräch. W: J. Műller, V. Doering (red.), Predigthilfen kurz und bűndig. Grundlagen – Sprache – Anregungen (s. 117-132). Wűrzburg: Bayer.
Sparks, J. R., Areni, C. S., Cox, K. C. (1998). An investigation of the effects of language style and communication modality on persuasion. Communication Monographs, 65, 108-125.
Street, M. D., Douglas, S. C., Geiger, S. W., Martinko, M. J. (2001). The impact of cognitive expenditure on the ethical decision-making process: The Cognitive Elaboration Model. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 86, 2, 256-277.
Bradac, J. J., Cargile, A. C., Hallet, J. S. (2001). Language attitudes: Retrospect, conspect, and prospect. W: P. W. Robinson, H. Giles (red.), The new handbook of language and social psychology (s. 137-155). Chichester: Wiley & Sons.
Chaiken, S., Liberman, A., Eagly, A. H. (1989). Heuristic and systematic processing within and beyond the persuasion context. W: J. S. Uleman, J. A. Bargh (red.), Unintended thought (s. 212-252). New York: Guilford Press.
Chen, S., Chaiken, S. (1999). The heuristic-systematic model and its broader context. W: S. Chaiken, Y. Trope (red.), Dual-process theories in social psychology (s. 73-96). New York: The Guilford Press.
Chlewiński, Z. (2000). Religia a osobowość człowieka. W: H. Zimoń (red.), Religia w świecie współczesnym (s. 89-128). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Crano, W. D., Prislin, R. (2006). Attitudes and persuasion. Annual Review of Psychology, 57, 345-374.
Dillard, J. P., Marshall, L. J. (2003). Persuasion as a social skill. W: J. O. Greene, B. R. Burleson (red.), Handbook of communication and social interaction skills (s. 479-513). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Dotson, M. J., Hyatt, E. M. (2000). Religious symbols as peripheral cues in advertising: A replication of the elaboration likelihood model. Journal of Business Research, 48, 1, 63-68.
Erwin, P. (2001). Attitudes and persuasion. Hove: Psychology Press.
Gibbons, P., Busch, J., Bradac, J. J. (1991). Powerful versus powerless language: Consequences for persuasion, impression formation, and cognitive response. Journal of Language and Social Psychology, 10, 115-133.
Głodowski, W. (1999). Bez słowa. Komunikacyjne funkcje zachowań niewerbalnych. Warszawa: Wydawnictwo Hansa Communication.
Hogg, M., Vaughan, G. M. (1998). Social psychology. Harlow: Prentice Hall.
Hosman, L. A., Huebner, T. M., Siltanen, S. A. (2002). The impact of power-of-speech style, argument strength, and need for cognition on impression formation, cognitive responses, and persuasion. Journal of Language and Social Psychology, 21, 361-379.
Johnson, B. T., Eagly, A. H. (1989). Effects of involvement on persuasion: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 106, 290-314.
Knapp, M. L., Hall, J. A. (2002). Nonverbal communication in human interaction. Crawfordsville, TX: Wadsworth.
Krok, D. (2005). Perswazja w przekazie religijno-moralnym. Opole: Redakcja Wydawnictw WT Uniwersytetu Opolskiego.
Lacocque, A., Ricoeur, P. (2003). Myśleć biblijnie. Kraków: Znak.
Marsh, K. L., Hart-O’Rourke, D. M., Julka, D. L. (1997). The persuasive effects of verbal and nonverbal information in a context of value relevance. Personality and Social Psychology Bulletin, 23, 563-579.
Perelman, Ch. (2002). Imperium retoryki. Warszawa: PWN.
Perloff, R. M. (2003). The dynamics of persuasion: Communication and attitudes in the 21st century. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Petty, R. E., Barden, J., Wheeler, S. C. (2002). The elaboration likelihood model of persuasion. W: R. J. DiClemente, R. A. Crosby, M. Kegler (red.), Emerging theories in health promotion practice and research (s. 71-99). San Francisco: Jossey-Bass.
Petty, R. E., Cacioppo, J. T. (1986). The Elaboration Likelihood Model of persuasion. W: L. Berkowitz (red.), Advances in experimental social psychology (vol. 19, s. 123-205). New York: Academic Press.
Petty, R. E., Cacioppo, J. T., Strathman, A. J., Priester, J. R. (2005). To think or not to think: Exploring two routes to persuasion. W: T. C. Brock, M. C. Green (red.), Persuasion. Psychological insights and perspectives (s. 143-170). Thousand Oaks: Sage.
Petty, R. E., Rucker, D., Bizer, G., Cacioppo, J. T. (2004). The elaboration likelihood model. W: J. S. Seiter, G. H. Gass (red.), Perspectives on persuasion, social influence and compliance gaining (s. 65-89). Boston: Allyn and Bacon.
Petty, R. E., Wegener, D. T. (1998). Attitude change: Multiple roles for persuasion variables. W: D. T. Gilbert, S. T. Fiske, G. Lindzey (red.), The handbook of social psychology (vol. 1, s. 323-390). New York: McGraw-Hill.
Petty, R. E., Wheeler, S. Ch., Tormala, Z. L. (2003). Persuasion and attitude change. W: T. Milton, M. J. Lerner (red.), Handbook of psychology: Personality and social psychology (vol. 5, s. 353-382). New York: Wiley & Sons.
Prężyna, W. (1977). Motywacyjne korelaty centralności przedmiotu postawy religijnej. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Reber, A. S. (2000). Słownik psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
Reisenbichler, I. (1976). Das Predigtgespräch. W: J. Műller, V. Doering (red.), Predigthilfen kurz und bűndig. Grundlagen – Sprache – Anregungen (s. 117-132). Wűrzburg: Bayer.
Sparks, J. R., Areni, C. S., Cox, K. C. (1998). An investigation of the effects of language style and communication modality on persuasion. Communication Monographs, 65, 108-125.
Street, M. D., Douglas, S. C., Geiger, S. W., Martinko, M. J. (2001). The impact of cognitive expenditure on the ethical decision-making process: The Cognitive Elaboration Model. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 86, 2, 256-277.
Opublikowane
2019-03-27
Numer
Dział
Artykuły
Copyright (c) 2007 Roczniki Psychologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
