Specyfika rodzicielstwa adopcyjnego w świetle teorii Davida H. Kirka

Antonina Gutowska

Antonina Gutowska Katolicki Uniwersytet Lubelski

Słowa kluczowe: adopcja; rodzicielstwo adopcyjne; uznawanie różnic między rodzicielstwem adopcyjnym a naturalnym; zaprzeczanie różnicom między rodzicielstwem adopcyjnym a naturalnym

Abstrakt

Artykuł dotyczy funkcjonowania rodzin adopcyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem różnic między rodzicielstwem adopcyjnym a rodzicielstwem naturalnym. Została w nim przedstawiona teoria relacji w rodzinie adopcyjnej sformułowana przez kanadyjskiego socjologa Davida H. Kirka. Kirk wyróżnia dwa odmienne sposoby radzenia sobie z trudnościami związanymi z adekwatnym zdefiniowaniem swojej roli przez rodziców adopcyjnych: uznawanie różnic między rodzicielstwem adopcyjnym a naturalnym (acknowledgment-of-difference coping pattern) lub zaprzeczanie tym różnicom (rejection-of-difference coping pattern). Uznawanie różnic wiąże się według Kirka z lepszym funkcjonowaniem rodziny adopcyjnej w aspekcie komunikacji między członkami rodziny i satysfakcji z adopcji. W drugiej części artykułu zostały opisane badania D. Brodzinsky’ego, K. Kaye’a i D. Grotevanta, zainspirowane teorią Kirka, oraz nowe interesujące interpretacje problemu odmienności rodzicielstwa adopcyjnego prezentowane przez tych autorów.

Bibliografia

Bałandynowicz, A. (1999). Adopcja formą kompensacji sieroctwa społecznego. W: K. Ostrowska, E. Milewska (red.), Adopcja – teoria i praktyka (s. 7-31). Warszawa: CMPP-P MEN.
Berger, P. L. (1988). Zaproszenie do socjologii (tł. J. Stawiński). Warszawa: PWN.
Braun-Gałkowska, M. (1999). Mieć dziecko, czy być matką? W: D. Kornas-Biela (red.), Oblicza macierzyństwa (s. 67-74). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Brodzinsky, D. (1987). Adjustment to adoption: A psychosocial perspective. Clinical Psychology Review, 7, 25-47.
Brodzinsky, D. (1990). A stress and coping model of adoption adjustment. W: D. Brodzinsky, M. Schechter (red.), The psychology of adoption (s. 3-24). New York: Oxford University Press.
Grotevant, H. D. (2001). Openess in adoption: Research with the Adoption Kinship Network. Adoption Quarterly, 4, 1, 45-65.
Grotevant, H. D., Kohler, J. K. (1999). Adoptive families. W: M. Lamb (red.), Nontraditional families: Parenting and child development (s. 161-190). Mahwah, NJ: Erlbaum.
Grotevant, H. D., McRoy, R. G. (1997). The Minnesota/Texas Adoption Research Project: Implications of openness in adoption for development and relationships. Applied Developmental Science, 1, 168-186.
Grotevant, H. D., McRoy, R. G., Elde C., Fravel D. L. (1994). Adoptive Family System dynamics: Variations by level of openness in the adoption. Family Process, 33, 125-146.
Gutowska, A. (1998). Trójkąt adopcyjny. W: P. Francuz, P. Oleś, W. Otrębski (red.), Studia z psychologii w KUL (t. 9, s. 119-129). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Hoopes, J. (1982). Prediction in child development: A longitudinal study of adoptive and nonadoptive families. New York: Child Welfare League of America.
Kaye, K. (1990). Acknowledgment or rejection of differences? W: D. Brodzinsky, M. Schechter (red.), The psychology of adoption (s. 121-143). New York: Oxford University Press.
Kirk, H. D. (1964). Shared fate. A theory of adoption and mental health. New York: Free Press.
Kirk, H. D. (1981). Adoptive Kinship: A modern institution in need of reform. Toronto: Butterworth.
Kirk, H. D. (1984). Shared fate. A theory and method of adoptive relationships. Port Angeles, WA: Ben-Simon.
Kościelska, M. (1999). Pomoc rodzinom adopcyjnym w przezwyciężaniu kryzysów tożsamości. W: K. Ostrowska, E. Milewska (red.), Adopcja – teoria i praktyka (s. 151-155). Warszawa: CMPP-P MEN.
Lazarus, R. S., Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.
Lifton, B. J. (1994). Journey of the adopted self. New York: Basic Books.
Lifton, B. J. (2004). The Ethics of Counseling Triad members. Materiały z: Adoption Institute: Anaheim conference summary, November 1999; www.adoptioninstitute.org/proed/confessions/transtest2.html; odczytane 23.06.2005.
Ładyżyńska, G., Ładyżyński, A. (2000). Adopcja jest darem. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej.
Ładyżyński, A. K. (2003). Adopcja na łamach polskich dzienników w 2001 r. W: A. Kalus (red.), W świecie dziecka osieroconego i rodziny adopcyjnej. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
McRoy, R., Grotevant, H., Ayers-Lopez, S. (1994). Changing praktices in adoption. Austin: Hogg Foundation for Mental Health.
Mead, G. H. (1975). Umysł, osobowość i społeczeństwo (tł. Z. Wolińska). Warszawa: PWN.
Milewska, E. (2003). Kim są rodzice adopcyjni? Studium psychologiczne. Warszawa: CMPP.
Milewski, R. (1998). Inne rodzicielstwo – proces ksztaltowania się tożsamości u rodziców adopcyjnych (mps pracy magisterskiej, Uniwersytet Warszawski).
Modell, J. S. (1994). Kinship with strangers. Berkeley: University of California Press.
Reitz, M., Watson, K. W. (1992). Adoption and the Family System. New York: The Guilford Press.
Rosenberg, M. (1965). Society and adolescent self-image. New York: Princeton University Press.
Sorosky, A., Baran, A., Pannor, R. (1978). The adoption triangle. Garden City, NY: Doubleday/Anchor.
Trepka-Starosta, J. (1999). Motywacja do podjęcia decyzji o adopcji. W: K. Ostrowska, E. Milewska (red.), Adopcja – teoria i praktyka (s. 67-73). Warszawa: CMPP-P MEN.
Wegar, K. (1997). Adoption, identity and kinship. New HavenLondon: Yale University Press.
Wrobel, G. M., Kohler, J. K., Grotevant, H. D., McRoy, R. (1998). Factors related to patterns of information exchange between adoptive parents and children in mediated adoptions. Journal of Applied Developmental Psychology, 19, 4, 641-657.