Doświadczenie numinosum, poznanie B, różne drogi religijności

Czesław S. Nosal

Czesław S. Nosal Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu

Słowa kluczowe: psychologia religii; doświadczenie numinosum; poznanie bytu; typy religijności; teoria Junga; teoria Maslowa

Abstrakt

W artykule podjęto próbę połączenia komponent doświadczenia religijnego w formie numinosum (koncepcja Rudolfa Otto) z cechami poznania B (cognition of Being Abrahama Maslowa). Zwraca się uwagę na komplementarność tych koncepcji. Doświadczenie numinosum (misterium tremendum) obejmuje emocje i uczucia, a poznanie B wiąże się z harmonijnym dążeniem do ujmowania całości oraz respektowania prawdy, piękna i dobra jako wielkiej trójki wartości. Różnice indywidualne w drogach religijności, łączących numinosum z poznaniem B, charakteryzuje się jako różnice zdeterminowane typami świadomości (teoria Carla Junga). Analizuje się cztery podstawowe drogi religijności.

Bibliografia

Allport, G. (1988). Osobowość a religia. Warszawa: PAX.
Hassie, R. R., Uleman, J. S., Bargh, J. A. (red.) (2005). The new unconscious, Cambridge: Cambridge Univewrsity Press.
Hick, J. (2005). Piąty wymiar. Odkrywanie duchowego królestwa. Poznań: Zysk i S-ka.
Joseph, R. (1992). The right brain and the unconscius. New York: Plenum Press.
Jung, C. G. (1995). Psychologia a religia. Warszawa: Wrota.
Jung, C. G. (1997). Typy psychologiczne. Warszawa: Wrota.
Kozielecki, J. (1991). Z Bogiem albo bez Boga. Psychologia religii: nowe spojrzenie. Warszawa: PWN.
Kuczkowski, S. (1998). Psychologia religii. Kraków: WAM.
Larus, D. (2004). Typ umysłu a przeżycie religijne (mps pracy magisterskiej, Katolicki Uniwersytet Lubelski).
Lieberman, M. D. (2000). Intuition: A social cognitive neuroscience approach. Psychological Bulletin, 126, 1, 109-137.
Lotz, J. (1983). Wprowadzenie w medytację. Kraków: WAM.
Maslow, A. (1986). W stronę psychologii istnienia. Warszawa: PAX.
Mistrz, Eckhard (1988). Kazania i traktaty. Warszawa: PAX.
Nosal, C. S. (2002a). Światy Junga i Poppera. ALBO albo, 3, 9-21.
Nosal, C. S. (2002b). Myślenie intuicyjne: fenomenologia i prawdopodobne mechanizmy. ALBO albo, 4, 27-41.
Oleś, P. (2003). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Scholar.
Otto, R. (1993). Świętość: Elementy racjonalne i irracjonalne w pojęciu bóstwa. Wrocław: Thesaurus Press.
Pajor, K. (2002). Numinosum jako uczucie archetypowe. ALBO albo, 1, 69-84.
Pajor, K. (2004). Psychologia archetypów Junga. Warszawa: Eneteia.
Pinker, S. (2005). Tabula rasa. Spory o naturę ludzką. Gdańsk: GWP.
Popielski, K. (1994). Noetyczny wymiar osobowości. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Prężyna, W. (1973). Intensywność postawy religijnej a osobowość. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Prężyna, W. (1981). Funkcja postawy religijnej w osobowości człowieka. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Unerwood, G. (red.). Utajone poznanie. Poznawcza psychologia nieświadomości. Gdańsk: GWP.
Waldenfels, H. (1984). Medytacja na Wschodzie i Zachodzie. Warszawa: Verbinum.
Wulff, D. M. (1999). Psychologia religii: klasyczna i współczesna. Warszawa: WSiP.
Zohar, D., Marshall, I. (2001). Inteligencja duchowa. Poznań: Rebis.