Predyktory prośrodowiskowych wyborów konsumenckich
Słowa kluczowe:
teoria planowanego zachowania; świadomość ekologiczna; odpowiedzialność; prośrodowiskowe wybory konsumenckie; produkty prośrodowiskowe
Abstrakt
Artykuł podejmuje problem predyktorów zakupu artykułów prośrodowiskowych. Zbadano próbę 109 osób o zróżnicowanym wieku z populacji ogólnej. Zakładano, że na prośrodowiskowe wybory konsumenckie ma wpływ wyższy poziom świadomości ekologicznej, większe poczucie odpowiedzialności ekologicznej oraz większe nasilenie odpowiedzialności ogólnej. Analiza wyników badań wykazała, że konsumenci, którzy uważają, że mają dużą kontrolę nad własnymi zachowaniami konsumenckimi, mają także wysokie poczucie odpowiedzialności ogólnej, czują się współodpowiedzialni za obecny stan środowiska oraz mają silne przekonanie o wzajemnych powiązaniach z przyrodą będą bardziej skłonne kupować ekologiczne produkty. Nie stwierdzono natomiast wpływu zmiennych demograficznych (wiek, płeć, wykształcenie) na wybory produktów ekologicznych.
Bibliografia
Ajzen, I. (1985). From intentions to actions: A theory of planned behaviour. W: J. Kuhl, J. Beckmann (red.), Action control: From cognition to behavior (s. 11-39). Berlin: Springer.
Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organisational Behavior and Human Decision Processes, 50, 179-211.
Boldero, J. (1995). The prediction of household recycling of newspapers: The role of attitudes, intentions, and situational factors. Journal of Applied Social Psychology, 25, 440-462.
Burger, T. (1992). Świadomość ekologiczna: między lękiem a działaniem. Raport InE, nr 1. Warszawa: Instytut na rzecz Ekorozwoju.
Burger, T. (1994). Świadomość ekologiczna. W: Świadomość społeczna: Niderlandy ekologiczne. Raport InE, nr 1. Warszawa: Instytut na rzecz Ekorozwoju.
Burger, T. (1997). Optymizm i lokalność. Społeczna świadomość ekologiczna ’97. W: Agenda niespełnionych nadziei. Raport InE, nr 4. Warszawa: Instytut na Rzecz Ekorozwoju.
Burger, T. (1999). Konflikt i współdziałanie. Świadomość ekologiczna i postawy społeczeństwa. W: W. Mirowski (red.), Świadomość ekologiczna i społeczne ruchy „zielonych” w Polsce (s. 35-56). Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.
Burger, T., Sadowski, A. (1994). Świadomość społeczna: Niderlandy ekologiczne. Warszawa: Raport Instytutu na Rzecz Ekorozwoju.
CBOS (1992). Środowisko i sprawy publiczne. Raport z badań.
Cook, A. J., Kerr, G. N., Moore, K. (2002). Attitudes and intentions towards purchasing GM food. Journal of Economic Psychology, 23, 557-572.
Dahab, D. J., Gentry, J. W., Su, W. (1995). New ways to reach non-recyclers: An extension of the model of reasoned action to recycling behaviors. Advances in Consumer Research, 22, 251-256.
Falkowski, A., Tyszka, T. (2001). Psychologia zachowań konsumenckich. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Gajewski, S. (1997). Zachowanie się konsumenta a współczesny marketing. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Gliński, P. (1996). Polscy Zieloni. Ruch społeczny w okresie przemian. Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
Goldenhar, L. M., Connell, C. M. (1993). Understanding and predicting recycling behavior: An application of the theory of reasoned action. Journal of Environmental Systems, 22, 91-103.
Kaiser, F. G., Ranney, M., Hartig, T., Bowler, P. A. (1999). Ecological behavior, environmental attitude, and feelings of responsibility for the environment. European Psychologist, 4, 59-74.
Kaiser, F. G., Scheuthle, H. (2002). Two challenges to a moral extension of the theory of planned behavior: Moral norms and just world beliefs in conservationism. Personality and Individual Differences, 33, 1033-1048.
Kaiser, F. G., Shimoda, T. A. (1999). Responsibility as a predictor of ecological behavior. Journal of Environmental Psychology, 19, 243-253.
Kaiser, F. G., Wölfing, S., Fuhrer, U. (1999). Environmental attitude and ecological behaviour. Journal of Environmental Psychology, 19, 1-19.
Kiełczowski, D. (2001). Ekologia społeczna. Białystok: Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko.
Magnusson, M. K., Areola, A., Koivisto Hursti, U. K., Åberg, L., Sjödén, P. O. (2001). Attitudes towards organic food among Swedish consumers. British Food Journal, 103, 209-227.
Mirowski, W. (1999). Świadomość ekologiczna współczesnego społeczeństwa polskiego w świetle badań naukowych. W: W. Mirowski (red.), Świadomość ekologiczna i społeczne ruchy „zielonych” w Polsce (s. 9-34). Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
Oskami, S., Harrington, M. J., Edwards, T. C., Sherwood, D. L., Okuda, S. M., Swanson, D. C. (1991). Factors influencing household recycling behavior. Environment and Behavior, 23, 494-519.
Stern, P. C., Dietz, T., Kalof, L. (1993). Value orientations, gender, and environmental concern. Environment and Behavior, 25, 322-348.
Taylor, S., Todd, P. (1995). An integrated model of waste management behavior: A test of household recycling and composting intentions. Environment and Behavior, 27, 603- 630.
Van Liere, K. D., Dunlap, R. E. (1981). Environmental concern: Does it make a difference how it’s measured? Environment and Behavior, 13, 651-676.
Wiśniewski, A. (red.) (1995). Świadomość ekologiczna konsumentów polskich. Warszawa: Konsumencki Instytut Jakości.
Wyka, A., Gliński, P. (1992). Świadomość ekologiczna społeczeństwa polskiego. Komunikat z badań OBOP. Warszawa.
Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organisational Behavior and Human Decision Processes, 50, 179-211.
Boldero, J. (1995). The prediction of household recycling of newspapers: The role of attitudes, intentions, and situational factors. Journal of Applied Social Psychology, 25, 440-462.
Burger, T. (1992). Świadomość ekologiczna: między lękiem a działaniem. Raport InE, nr 1. Warszawa: Instytut na rzecz Ekorozwoju.
Burger, T. (1994). Świadomość ekologiczna. W: Świadomość społeczna: Niderlandy ekologiczne. Raport InE, nr 1. Warszawa: Instytut na rzecz Ekorozwoju.
Burger, T. (1997). Optymizm i lokalność. Społeczna świadomość ekologiczna ’97. W: Agenda niespełnionych nadziei. Raport InE, nr 4. Warszawa: Instytut na Rzecz Ekorozwoju.
Burger, T. (1999). Konflikt i współdziałanie. Świadomość ekologiczna i postawy społeczeństwa. W: W. Mirowski (red.), Świadomość ekologiczna i społeczne ruchy „zielonych” w Polsce (s. 35-56). Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.
Burger, T., Sadowski, A. (1994). Świadomość społeczna: Niderlandy ekologiczne. Warszawa: Raport Instytutu na Rzecz Ekorozwoju.
CBOS (1992). Środowisko i sprawy publiczne. Raport z badań.
Cook, A. J., Kerr, G. N., Moore, K. (2002). Attitudes and intentions towards purchasing GM food. Journal of Economic Psychology, 23, 557-572.
Dahab, D. J., Gentry, J. W., Su, W. (1995). New ways to reach non-recyclers: An extension of the model of reasoned action to recycling behaviors. Advances in Consumer Research, 22, 251-256.
Falkowski, A., Tyszka, T. (2001). Psychologia zachowań konsumenckich. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Gajewski, S. (1997). Zachowanie się konsumenta a współczesny marketing. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Gliński, P. (1996). Polscy Zieloni. Ruch społeczny w okresie przemian. Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
Goldenhar, L. M., Connell, C. M. (1993). Understanding and predicting recycling behavior: An application of the theory of reasoned action. Journal of Environmental Systems, 22, 91-103.
Kaiser, F. G., Ranney, M., Hartig, T., Bowler, P. A. (1999). Ecological behavior, environmental attitude, and feelings of responsibility for the environment. European Psychologist, 4, 59-74.
Kaiser, F. G., Scheuthle, H. (2002). Two challenges to a moral extension of the theory of planned behavior: Moral norms and just world beliefs in conservationism. Personality and Individual Differences, 33, 1033-1048.
Kaiser, F. G., Shimoda, T. A. (1999). Responsibility as a predictor of ecological behavior. Journal of Environmental Psychology, 19, 243-253.
Kaiser, F. G., Wölfing, S., Fuhrer, U. (1999). Environmental attitude and ecological behaviour. Journal of Environmental Psychology, 19, 1-19.
Kiełczowski, D. (2001). Ekologia społeczna. Białystok: Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko.
Magnusson, M. K., Areola, A., Koivisto Hursti, U. K., Åberg, L., Sjödén, P. O. (2001). Attitudes towards organic food among Swedish consumers. British Food Journal, 103, 209-227.
Mirowski, W. (1999). Świadomość ekologiczna współczesnego społeczeństwa polskiego w świetle badań naukowych. W: W. Mirowski (red.), Świadomość ekologiczna i społeczne ruchy „zielonych” w Polsce (s. 9-34). Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
Oskami, S., Harrington, M. J., Edwards, T. C., Sherwood, D. L., Okuda, S. M., Swanson, D. C. (1991). Factors influencing household recycling behavior. Environment and Behavior, 23, 494-519.
Stern, P. C., Dietz, T., Kalof, L. (1993). Value orientations, gender, and environmental concern. Environment and Behavior, 25, 322-348.
Taylor, S., Todd, P. (1995). An integrated model of waste management behavior: A test of household recycling and composting intentions. Environment and Behavior, 27, 603- 630.
Van Liere, K. D., Dunlap, R. E. (1981). Environmental concern: Does it make a difference how it’s measured? Environment and Behavior, 13, 651-676.
Wiśniewski, A. (red.) (1995). Świadomość ekologiczna konsumentów polskich. Warszawa: Konsumencki Instytut Jakości.
Wyka, A., Gliński, P. (1992). Świadomość ekologiczna społeczeństwa polskiego. Komunikat z badań OBOP. Warszawa.
Opublikowane
2019-03-27
Numer
Dział
Artykuły
Copyright (c) 2005 Roczniki Psychologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
