Afekt i poznanie w etnocentryzmie konsumenckim

Aneta Maliszewska

Aneta Maliszewska Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Warszawa

Słowa kluczowe: etocentryzm konsumencki; afekt; poznanie; intencja zakupu; werbalne znaki towarowe

Abstrakt

Artykuł niniejszy bada zamiar zakupu produktów postrzeganych jako polskie lub zagraniczne u konsumentów o wysokim i niskim poziomie etnocentryzmu. Autorka koncentruje się na afektywnym i kognitywnym komponencie stosunku do produktów i na ich wpływie na zamiar zakupu. Ankietę wypełniło 100 osób. Wiek respondentów wahał się od 18 do 80 lat, a mężczyźni stanowili mniej więcej połowę z nich. W studium wykorzystano sześć różnych produktów pakowanych. Trzy z nich miały nazwy postrzegane jako polskie; pozostałe trzy produkty były postrzegane jako zagraniczne. Wyniki studium wykazują większy wpływ komponentu afektywnego na zamiar zakupu. Zjawisko to było jednak obserwowane jedynie wśród konsumentów o wysokim poziomie etnocentryzmu, a także wtedy, gdy postrzegali oni dane produkty jako polskie. Większy wpływ komponentu kognitywnego na zamiar zakupu zaobserwowano u respondentów o wysokim poziomie etnocentryzmu wtedy, gdy postrzegali oni dane produkty jako zagraniczne, a także wśród konsumentów o niskim poziomie etnocentryzmu bez względu na to, jak postrzegali pochodzenie danego produktów.

Bibliografia

Barker, A. T., Robinson, T. (1987). Saskatchewan consumers' perception of domestic and imported products. W: R. E. Turner (red.), Marketing, Proceedings of the Annual Conference of the Administrative Sciences Association of Canada. Toronto (s. 186-195). Ontario: University of Toronto.
Bilkey, W. J., Nes, E. (1982). Country-of-origin effects on product evaluations. Journal of International Business Studies, 13, 89-99.
Breckler, S. J. (1984). Empirical validation of affect, behavior, and cognition as distinct components of attitude. Journal of Personality and Social Psychology. 47, 1191-1205.
Brewer, M. B., Campbell, D. T. (1976). Ethnocentrism and intergroup attitudes: East African evidence. New York: Wiley.
Buchanan, W., Cantril, H. (1953). How nations see each other. Urbana: University of Illinois Press.
Falkowski, A., Rożnowski, B., Witkowski, T. (1996). Etnocentryzm konsumencki – nowe wyzwanie dla marketingu. Marketing i rynek, 4, 6-11.
Forbes, H. D. (1985). Nationalism, ethnocentrism, and personality. Chicago: University of Chicago Press.
Johansson, J. K., Douglas, S. P., Nonaka, I. (1985). Assessing the impact of country of origin on product evaluations: A new methodological perspective. Journal of Marketing Research, 22, 388-396.
Katz, D., Stotland, E. (1959). A preliminary statement to a theory of attitude structure and change. W: S. Koch (red.), Psychology: A study of a science (t. 3). New York: McGraw-Hill.
Kaynak, E., Cavusgil, S. T. (1983). Consumer attitudes towards products of foreign origin: Do they vary across product classes? International Journal of Advertising, 2, 147-157.
Klineberg, O., Zavalloni, M. (1969). Nationalism and tribalism among African students. The Hague: Mouton.
Lambert, W. E., Klineberg, O. (1967). Children's views of foreign peoples. New York: Appleton-Century-Crofts.
Nagashima, A. (1970). A comparison of Japanese and U.S. attitudes toward foreign products. Journal of Marketing, 34, 68-77.
Nagashima, A. (1977). A comparative „Made-in” product image survey among Japanese businessmen. Journal of Marketing, 41, 95-100.
Netemeyer, R. G., Durvasula, S., Lichtenstein, D. R. (1991). A cross-national assessment of the reliability and validity of of the CETSCALE. Journal of Marketing Research, 28, 320-327.
Osgood, C. E., Suci, G. J., Tannenbaum, P. H. (1957). The measurement of meaning. Urbana: University of Illinois Press.
Park, C. W., Young, S. M. (1983). Types and levels of involvement and brand attitude formation. W: R. Bogozzi, A. Tybout (red.), Advances in consumer research (t. 10, s. 320-324). Ann Arbor, MI: Association for Consumer Research.
Reierson, C. (1966). Are foreign products seen as national stereotypes? Journal of Retailing, 42, 33-40.
Reynolds, V., Falger, V., Vine, I. (red.) (1987). The sociobiology of ethnocentrism: Evolutionary dimensions of xenophobia, discrimination, racism and nationalism. London: Croom Helm.
Rosenberg, M. J., Hovland, C. I. (1960). Cognitive, affective, and behavioral components of attitudes. W: C. I. Hovland, M. J. Rosenberg (red.), Attitude organization and change: An analysis of consistency among attitude components. New Haven: Yale University Press.
Shimp, T. A., Sharma, S. (1987). Consumer ethnocentrism: Construction and validation of the CETSCALE. Journal of Marketing Research, 24, 280-289.
Sumner, W. G. (1906). Folkways: A study of the sociological impotrance of usages, manners, customs, mores and morals. Boston: Ginn and Company.
Sumner, W. G. (1995). Naturalne sposoby postępowania w gromadzie. Studium socjologicznego znaczenia praktyk życia codziennego, manier, zwyczajów, obyczajów oraz kodeksów moralnych. Warszawa: PWN.
Triandis, H. C. (1971). Attitude and attitude change. New York: Wiley.