Sprawność przestrzennych operacji umysłowych a poprawność wnioskowania dedukcyjnego

Hanna Bednarek; Justyna Olszewska

Hanna Bednarek Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Warszawa
Justyna Olszewska Instytutu Psychologii PAN

Słowa kluczowe: zdolności przestrzenne; wyobraźnia przestrzenna; profil wykształcenia; wnioskowanie dedukcyjne

Abstrakt

The purpose of this study is to present the relationship between imagination and syllogistic reasoning. Research has been based on Philip Johnson-Laird's mental models theory which enables us to see interdependence between imagination and this particular kind of thinking – syllogistic reasoning. Cognitive psychology makes it possible to look for relationships between using certain rules of logical reasoning and functioning of imagination. It is imagination that lets us transform what is not visible. Imagination, therefore, can be helpful in drawing conlusions. Research presented here shows the relationship between the efficiency of spatial imagination and capacity for syllogistic reasoning.

Bibliografia

Ajdukiewicz, K. (1965). Logika pragmatyczna. Warszawa: PWN.
Annett, M. (1985). Which theory fails? A reply to McManus. British Journal of Psychology, 1, 17-29.
Baddeley, A. D., Logie, R. H. (1999). Working memory: The multiple-component model. W: A. Miyake, P. Shah (red.), Model of working memory: Mechanisms of active maintenance and executive control (s. 28-61). New York: Cambridge University Press.
Chlewiński, Z. (1997). Podstawowe problemy teoretyczno-metodologiczne w badaniach nad wyobraźnią. Kolokwia Psychologiczne, 6, 28-56.
Chlewiński, Z. (2001). Teoria modeli umysłowych czy teoria reguł logicznych – kontrowersje teoretyczne. Kolokwia Psychologiczne, 9, 171-189.
Ciarkowska, W. (1998). Płeć a funkcjonowanie poznawcze człowieka – zdolności werbalne i przestrzenne. Psychologia Wychowawcza, 2, 97-110.
Falkowski, A., Ścigała, E., Maruszewski, T. (1997). Procesy spostrzegania. W: M. Materska, T. Tyszka (red.), Psychologia i poznanie (s. 200-224). Warszawa: PWN.
Grabowska, A. (1997). Płeć mózgu. Studia Psychologiczne, 36, 17-37.
Herman-Jeglińska, A. (1999). Różnice między kobietami a mężczyznami w zdolnościach poznawczych i organizacji funkcjonalnej mózgu: wpływ płci psychologicznej. Przegląd Psychologiczny, 1, 73-95.
Johnson-Laird, P. (1983). Mental Models. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Johnson-Laird, P. (1999). Modele umysłowe a myślenie probabilistyczne. W: Z. Chlewiński (red.), Modele umysłu (s. 215-239). Warszawa: PWN.
Johnson-Laird, P., Evans, J., Handley, S., Harper, C. (1999). Reasoning about necessity and possibility: A test of the mental model theory of deduction. Journal of Experimental Psychology, 6, 1495-1513.
Johnson-Laird, P., Girotto, V., Caverni, J. P., Legrenzi, P., Legrenzi, M. (1999). Naive probability: A mental model theory of extentional reasoning. Psychological Review, 1, 62-88.
Johsnon-Laird, P., Schaeken, W., Byrne, R. (1992). Propositional reasoning by mental model. Psychological Review, 3, 418-439.
Johnson-Laird, P., Yang, Y. (2001). Mental models and logical reasoning problems in the GRE. Journal of Experimental Psychology, 4, 308-316.
Lewicka, M. (2000). Myślenie i rozumowanie. W: J. Strelau (red.), Psychologia: podręcznik akademicki (t. 2, s. 275-316). Gdańsk: GWP.
Mackiewicz, R. (1999). Iluzoryczne wnioskowania – czyli o zaskakujących konsekwencjach „teorii modeli umysłowych”. Czasopismo Psychologiczne, 1, 91-99.
Mackiewicz, R. (2000). Rozumowanie warunkowe w interpretacji teorii modeli umysłowych. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Maruszewski, T. (2001). Psychologia poznania. Gdańsk: GWP.
Nęcka, E. (2001). Psychologia twórczości. Gdańsk: GWP.
Nowak, A. (1991). Wyobrażeniowe mechanizmy przetwarzania informacji. Myślenie przestrzenne. Wrocław: Ossolineum.
Shepard, R. N., Cooper, L. A. (1982). Mental images and their transformations. Cambridge, MA–London: The MIT Press.
Sternberg, R. J. (2001). Psychologia poznawcza. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Voyer, D., Voyer, S., Brydem, M. (1995). Magnitude of sex differences in spatial abilities: A meta analysis and consideration of critical variables. Psychological Bulletin, 1, 250-270.